Hitler'in Nazi Almanyası Döneminde Aşırı Sıkı Bir Şekilde Uyguladığı Anti-Tütün Hareketi
sanırım ortamlarda bu husustan çok bahsedilmediği için, bu konuyu biraz açmak istiyorum. nazi almanyası, zamanında dünyanın en büyük anti-tütün hareketine sahip dönemdir. temeline bakıldığında, ari ırk gibi sapkın bir düşünceyi içeriyor olsa da, bu felaket dönem için konuşulacak belki de tek olumlu şeydir.
aslında her şey, gençliğinde adolf hitler'in son sigara paketini, tuna nehrine fırlattığı güne kadar uzanmaktadır. sigara içmek onun için dolayısıyla almanlar için kötüydü. tütün aslında onun için, dünya'dan tümüyle silmeye çalıştığı ilk şeylerden biriydi. hatta, hitler'in sigara içme nefreti kendi standartına göre bile olağanüstüydü. savaşın son günlerinde führer ile çatıyı paylaşan sevgilisi eva braun, joseph goebbels ve diğer talihsiz bağımlılar, gizli gizli sigara içmek için berlin'in yanan kalıntılarına içine saklanıyorlardı. braun, bu sigara sırrını, şeker çiğneyerek örtbas etmeye çalışıyordu.
nazi almanyası, 1930'larda ve 1940'ların başında, kamusal alanlarda sigara içilmesini yasaklarken, reklam yasakları ve kadınların tütün içimine getirilen kısıtlamaları da kapsayan dünyanın en güçlü anti-sigara karşıtı hareketine sahipti. o dönemde, nietzsche'nin üst insan (übermensch) kavramını saptırarak, iğrenç bir soykırıma sebebiyet veren nazi almanyası, nikotini "aryan ırkı için zehir" olarak ilan eden milyonlarca afiş bastırmıştır. kadınlara sigara satılmasını kısıtlayan; araba, tren ve binalarda sigara içmeyi yasaklayan önlemler alınmıştır.
tütün karşıtı kampanya, nazilerin ırksal ve bedensel saflık arayışı zeminine de uygun olduğu için, o dönemde halk sağlığı ile ilgili yapılan başka çalışmalara da motivasyon sağlamıştır. o dönemde nazi doktorları tarafından yapılan araştırmalarda, tütünün akciğer kanseri ile ilişkisi tespit edildikten sonra bu bulgularına göre hareket edilmiştir (racial hygiene: medicine under the nazis. cambridge: harvard university press). 1939'larda bile naziler, 15.000 bilim insanının katıldığı tütün tehlikelerini anlatan bir kongre düzenlemiştir. aynı yıl hermann goering, askerlerin yürüyüşlerde, sokaklarda veya devriyelerde sigara içmelerini yasaklamıştır. doğurganlığa zararlar vermesi nedeniyle, sigaralar kadınlara kolayca satılamıyor, sürücüler direksiyonda sigara içerlerse, ceza ile karşı karşıya kalıyorlardı. kısacası hitler, tütünün kalıcı genetik etkilerine bütünüyle ikna olmuştu.
2. dünya savaşı'nın sonunda ise, tütün kaçakçılığı yaygınlaştı ve 1949'da yaklaşık 400 milyon amerikan sigarası almanya'ya her ay yasa dışı yollardan girdi. marshall planı’nın bir parçası olarak abd, almanya’ya ücretsiz tütün sevkiyatı için yaklaşık 70 milyon dolar harcadı. almanya'da yıllık sigara tüketimi 1950'de kişi başına 460'dan 1963'te 1,523'e yükselmiştir.
kaynaklar:
Sloganlarıyla Bir Döneme Damgasını Vuran Hitler'in Propaganda Bakanı: Joseph Goebbels
Amerika'nın Dünyada Dengeleri Değiştirmiş Olan Büyük Hamlesi: Marshall Planı
