Yeni Fırsatlar Getiren Şeyin Sıkı Bağlar Olmadığını Savunan Ufuk Açıcı Tez: Zayıf Bağların Gücü
"sosyal medya çağını özetleyen teori"
ilk kez mark granovetter tarafından 1973’te ortaya atılan 'the strength of weak ties' (zayıf bağların gücü) tezine göre, insanlar iş, bilgi veya fırsat gibi yenilikleri çoğu zaman zayıf bağlar aracılığıyla edinirler, çünkü bu bağlar farklı sosyal ağları birbirine bağlar.
güçlü bağlar (strong ties), aile, yakın arkadaşlar gibi sık iletişimde olunan, duygusal olarak güçlü ilişkilerdir. zayıf bağlar (weak ties), ise tanıdıklar, arkadaşların arkadaşları gibi, daha seyrek iletişim kurulan ama farklı sosyal çevrelere erişim sağlayan ilişkilerdir. granovetter, yakın arkadaşlarımızın (güçlü bağlar) duygusal destek sağlarken, bizi yeni fırsatlar, fikirler ve bilgilerle tanıştıranların genellikle tanıdıklarımız (zayıf bağlar) olduğunu savundu.
granovetter, iş, bilgi veya fırsat gibi örnekler üzerinde durmuştur. günümüzde ise zayıf bağların gücü, psikolojik ve sosyolojik destek alanlarında kendisini göstermektedir. güçlü bağlar ve yakın ilişkiler zaman içinde azalmıştır ve bireysellik artmıştır. aynı hane içinde yaşayan insanların sayısı azalmış, modern yaşam insanları birbirinden uzaklaştırmış, dost diyebileceğimiz kaliteli ilişkiler azalmış, arkadaşlar daha az görüşebilir olmuş, kişisel alan ve sınırlar önem kazanmıştır. bu süreç içerisinde sosyal medya ve internet üzerinden iletişim daha yaygın ve önemli hale gelmiştir. evrimsel biyoloji ve evrimsel psikolojinin gerektirdiği bağ kurma, onaylanma, paylaşma, duygusal destek, birlik olma ve topluluk olma ihtiyaçları ise devam etmektedir. sosyal medya ve internet (instagram, twitter ve evet ekşi sözlük gibi) bu alanda giderek artan boşluğu doldurmaktadır. zayıf bağların faydalarından biri, aidiyet ve güvenlik duygusu sağlamaları ve kendimizi bir topluluğun parçası gibi hissetmemize yardımcı olmalarıdır. sosyal medyadaki beğeni butonu ve görüntülenme sayıları sayesinde insanlar beğenilme ve onaylanma ihtiyaçlarını gidermektedir. sanal topluluklar ve gruplar kendiliğinden oluşmakta, fikirler ve duygular fiziksel sınırları aşarak insanları bir araya getirmektedir. böylece insanlar modern çağın getirdiği yalnızlık duygusunu teknoloji sayesinde aşmaya çalışmaktadır. bu şekilde kültürel ve fikirsel çeşitlilik artmakta, bunun yanında sosyal sermayemiz zenginleşmektedir.
ironik olarak bu yalnızlaşmaya yol açan da hızlı büyüme ve teknolojik gelişmelerin vaat ettiği kısa süreli tatmindir. kapitalizm önce sorunu yaratır, sonra da çözümünü satar. zayıf bağların getirdiği olumlu yanların yanında, olumsuz yanlar da vardır. gerçekten kim olduğunu bilmediğiniz hatta belki var olmayıp yapay zekanın bir ürünü olan sanal karakterler ile maskelerin, personaların ve perdelerin arkasından iletişim kurmaktayız. kurduğumuz bağlar yüzeyselleşmekte, sosyal medya ilişkileri bazen görünür ama derin olmayan hale gelmektedir. bu, bazen duygusal destek yerine, sadece sembolik etkileşim üretir. çok sayıda takipçi, sosyal destek hissi yaratabilir ama bu yanılsama olabilir ve gerçek dayanışma çoğu zaman güçlü bağlardan gelir. algoritmalar ve yapay zeka, bazı zayıf bağları sınırlayıp sizi aynı tip insanlar ile görüşlerin olduğu yankı odaları (echo chambers) ve görünmez filtre balonlarına hapsedip, farklı çevrelerle teması sınırlayabilir. sonuç olarak da belirli fikirlerin ve kişilerin baskın olup diğerlerinin yok olduğu groupthink durumunu ortaya çıkarabilir.
granovetter'in belirttiği durumun tersyüz olduğu bir çağda yaşıyoruz
ailemiz ve daha önce yakınımızda olan insanlarla fiziksel, duygusal ve zihinsel mesafemiz artarak ilişkilerimiz zayıflarken, uzakta gibi görünen insanlarla çok farklı boyutlarda bizi tatmin eden güçlü bağlar kurmak mümkün olabiliyor.
her gelişme gibi bunun bir fırsat mı yoksa tehdit mi olduğunu belirlemek bizlerin elinde. teknolojik gelişmeler, pandoranın kutusunu açtı ve bu geri döndürülemez ama gideceği yönü belirlemek her zaman olduğu gibi hala insanlığın elinde.
"yeni bir fikre açılan zihin, bir daha asla orijinal boyutuna geri dönmez." - albert einstein
kaynak:
https://www.verywellmind.com/…ental-health-11731549
https://www.psychologytoday.com/…power-of-weak-ties
Bir Şeyin Hayatta Kalma Şansının, Yaşıyla Orantılı Olduğunu Söyleyen Tez: Lindy Etkisi
