Seyircilerin Öykülerinin Doğaçlama Oynandığı Bir Tiyatro Türü: Spontanite Tiyatrosu
spontanite tiyatro, psikodrama grup psikoterapisinin kurucusu j. l. moreno tarafından 20. yüzyılın başlarında oluşturulmuş bir tiyatro türü.
aslında bu tür, sahneleme özellikleri nedeniyle ismiyle çelişecek ölçüde tiyatroya karşı bir duruş sergiler. yazılı metin, kurgu, rollerin önceden belirlenip, oyunculara dağıtılıp, çalışılması, seyircinin pasif izleyici konumunda olması, bu tiyatronun amaçlarına aykırıdır. oyuncular sadece sahneleme tekniklerini öğrenmek, kişisel spontanlık ve empati kurma becerilerini geliştirmek üzere eğitim alırlar. oyunun en başından itibaren lider konumunda olan kişi seyirciyi, iç dünyasını paylaşmak üzere cesaretlendirir. seyirci paylaşmazsa sahnede oyun da olmaz. liderin görevi seyirciyi ısıtmak, paylaşımı sağlamak ve sahnedeki oyuncuların hangi tekniği kullanacağına karar vermektir.
günümüzde daha çok playback tiyatrosu olarak isimlendirilir. yaygın olarak kullanılan sahneleme tekniklerinden bazıları; tablo, akışkan heykel, koro, büyüteç, zıtlıklar, kuklalar, ve eylem şiiridir.
sahnede amaç, seyircinin anlattıkları yoluyla iç dünyasındaki malzemenin yani alt metinlerin, duyguların, çelişkilerin, beklentilerin oyuncular tarafından algılanması ve eyleme dökülmesidir. böylelikle seyirci sahnede kendisini “görür” ve bu yolla farkındalık kazanır. moreno zaten bu tiyatro türündeki deneyimleri yoluyla, tamamen eyleme dönük bir ruhsal gelişme ve tedavi yöntemi olan psikodramanın temellerini atmıştır.