Parlak Bir Işığa Baktığımızda Neden Hapşırırız?
parlak ışığa maruz kalındığından hapşırma durumunun bilimsel adı ışıksal hapşırma refleksiymiş, güneş hapşırması veya fotojenik(?!) hapşırma olarak da bilinirmiş.
bir insan yaklaşık 5 dakika karanlıkta kaldıktan sonra görüldüğü iddia edilmiş, halbuki kesin değilmiş, ve bu reflekse sahip herkeste böyle olmazmış. bu tıbbi vaka(evet tıbbi bir vakaymış) aynı zamanda insanın art arda çok kereler hapşırmasına da sebep olabilirmiş. bu vaka tüm insanların %17 ila %25'inde görülürmüş, ve en çok da caucasian ırkında görülürmüş. genlerde de otozomal dominant olarak taşınırmış bu genetik özellik(evet genetikmiş de aynı zamanda).
bu vakadan ilk defa aristo bahsetmiş kitaplarından birinde.
muhtemel sebep trigeminal sinir çekirdeğindeki genetik bir bozuklukmuş. trigeminal sinir denen beşinci cranial sinir hapşırıklardan sorumluymuş. araştırmalara göre bazı insanlarda bu sinir ile görsel impulsları beyne ileten sinir arasında bir bağlantı varmış. görsel sinirin aşırı uyarılması trigeminal siniri tetikliyormuş, ve bu da hapşırmaya sebep oluyormuş. başka bi teori de diyormuş ki gözyaşı kanallarından burna sızan gözyaşı damlaları ışıksal hapşırma refleksine sebep oluyormuş. refleksin hızı ilk teoriyi destekliyormuş çünkü gözyaşları üretilip de taa burna sızana kadar hapşırık üstüne hapşırık patlatıyormuşuz zaten. ayrıca aniden soğuk hava teneffüsü veya kuvvetli bir tatlandırıcı(ağır mentollü sakız gibi) da hapşırmaya sebep olabiliyormuş, bu da trigeminal sinire yakın herhangi bir sinirin aşırı uyarılmasının hapşırığa yol açabileceğini gösteriyormuş.
bir diğer adı ise fotik hapşırma refleksidir.
genellikle, birçok insan, burnunun gıdıklanmasını tetikleyen bir etmen ile hapşırır. işte bu etmenlerden biri de güneş ışığı.
fotik hapşırma refleksi, güneş ışığına direk maruz kalan insanların hapşırmasına sebep olan reflekstir. genellikle loş bir ortamdan güneş ışığına geçişlerde meydana gelir. dünya nüfusunun yüzde 20-30'u bu reflekse sahip.
bu refleks genetik olarak aktarılıyor. eğer anne ya da baba bu refleksi ilgilendiren gene sahipse, çocuklarının da fotik hapşırma refleksine sahip olma olasılıkları büyük.
hapşırmak, anlık olarak görüntü kaybına sebep olduğundan dolayı savaş uçağı pilotları, güneş gözlüğü takıyor ve böylece hem güneşin rahatsız eden etkisinden hem de fotik hapşırma refleksinin olumsuz etkilerinden korunuyorlarmış.
-uzanmışım kumsala, güneş damlar içi.. haaa hapşuuu!
