Heybeliada Ruhban Okulu 1971'den Beri Neden Kapalı?

heybeliada ruhban okulu, 1844’te açıldı ve 1971’de kapatılana dek 127 yıl boyunca ortodoks dünyasının kalbi olarak işlev gördü. bu okuldan onlarca patrik, başpiskopos ve metropolit yetişti; aralarında bugün görevde olan patrik i. bartholomeos ve katolik–ortodoks yakınlaşmasını başlatan patrik i. atenagoras gibi dünya çapında tanınan isimler bulunuyor.

katolikler için vatikan neyse, ortodokslar için de heybeliada ruhban okulu odur. tarihî, sembolik ve ruhani merkezdir. bugün binası, kütüphanesi ve şapeli hâlâ ayakta olsa da, 1971’de anayasa mahkemesi’nin aldığı kararla türkiye’deki özel yükseköğretim kurumlarının tamamı kapatıldı. ruhban okulu da bu kapsamda “özel statülü” kabul edildiği için öğrenci alamaz hale geldi. devlet, okulun yükseköğretim kurulu’na bağlanarak resmî bir fakülte gibi işlemesini istedi; ancak patrikhane bunu kendi özerk yapısına aykırı gördü. bu nedenle okul resmî olarak kapatılmadı ama eğitim faaliyeti fiilen durdu.

bu nedenle okulun kapalı kalması, sadece istanbul rumları için değil, tüm dünyadaki 300 milyondan fazla ortodoks için süregelen bir boşluk ve yara olarak görülüyor. çok zengin bir kütüphanesi vardır (yaklaşık 120.000 kitap, nadir el yazmaları, bizans’tan kalma eserler) 19. yüzyıldan 20. yüzyıl ortalarına kadar ortodoks dünyasının en büyük ilahiyat okulu oldu.

patrikhane’nin “ekümenik” (evrensel) rolünü güçlendiren en önemli kurumdur. ortodoks dünyasının vatikan’a karşı en güçlü akademik merkezi olarak görülür.