Evrenin Nasıl Çalıştığını Açıklamaya Çalışan Ezoterik Yahudi Öğretileri: Kabala
inanılışa göre, mısır'da osiris dini rahiplerince inisiye edilen musa, gerçek bilgilerin yozlaşmasını ve kötü niyetli kişiler tarafından kullanılmasını önlemek amacıyla inisiyasyonlarını bizzat kendisinin yaptığı kişiler seçmiştir. bu kişilere "kabul edilmişler" anlamına gelen kabalacılar denmiştir.
peki neden musa tüm ibraniler'e değil de sadece belli bir gruba osiris rahiplerinden öğrendiği gerçek sırrı açıklamıştı?
kabala öğretisinin iki temel metinlerinden biri olan zohar'da bu konuyla ilgili "yaradılışta tanrı, dünyayı ışıkla aydınlattı. ama daha sonra, dünyanın günahkarlarını ışıktan mahrum bırakmak için, onu geri aldı ve doğru olanlar için sakladı. yazıldığı üzere, ışık adiller içindi." diye yazar. osiris dini gereğince zaten inisiye edilmeyen kişilere öğrenilen bilgiler aktarılamazdı, aksi halde cezası ölümdü. musa'da bu yüzden ibranilerin anlayabileceği yalınlıkta tek tanrı fikrini açıklamış fakat kabalacılara ise öğretisinin gizli şifresini öğretmişti. örnek vermek gerekirse, torah'ta tanrı'nın isminin y, h ve v harflerinden oluşan yehova olarak bilinir. ama musa'nın "yod" ile tanrı'nın eril ifadesini yani osiris'i, "eve" ile tanrı'nın dişil ifadesi yani isis'i ve aralarındaki birleşimi anlattığı ileri sürülür. musa'dan sonra ibraniler, babil kralı nebukadnezar'ın sürgününden kurtulup kenan diyarı'na tekrar dönmeleriyle tevrat'ı yeniden yazıya geçirmeye başlamışlar fakat kabalacılar babil'den öğrenilen efsanelerinde katılacağı ve bu yüzden kutsal metinlerin iyice yozlaşacağı düşüncesiyle karşı çıkmışlardır. kabalacılar ise özellikle, batık kıtalar hakkında bilgiler veren, ezoterik ve sembolik bir anlatımı olan hanok'un kitabı'nı korumuşlardır. yeni sayılacak bir tarihte bu kitabın parçalarını da barındıran ölü deniz parşömenleri bulunmuştur.
kabalacıların amacı nedir?
aslında çok basit. tanrısal bir parça olan ruhun yeniden tanrı'ya dönmesini sağlamak. bu da islamiyetteki insan-ı kamil teriminin karşılığı adam kamon olarak mümkün. fakat adam kamon olmak için bir ömür bile yeterli olmaz. ancak doğru kişinin bu tanrısal sırra vakıf olabileceği düşüncesi hakimdir.
tıpkı ismaililik gibi, templier tarikatı gibi kabala da ortodoks gruplar tarafından sapkın olarak nitelenmiştir. birbirine halka şeklinde bağlı olan ve aynı kaynaktan beslenen bu ezoterik grupların insanı düşünmeye sevk etmeleri, belki de bir tesadüf eseri yaşadığımız dünyamızı ve insanlığı anlamlandırma çabaları, insanlığa tanrısal nitelikler yüklemesi, tarihteki önemleri ve en önemlisi günümüze olan etkileri bakımından araştırılmaya değer buluyorum. özellikle üç ibrahimi dinin ortodoks gruplarının bu kadar ayrı ve uzlaşılması güç tutumlarına karşın heterodoks diye nitelendirdikleri grupların bu kadar etkileşim içinde olmaları, belli ortak bir kaynakta birleşebilmeleri, birbirlerini her yönden beslemeleri yine dikkat çekici. ezoterizmin tarihini ve öğretilerini incelemek sanırım tarihte bir bulmaca çözmeye benziyor. ve biz insanlar bulmaca çözmeye bayılıyoruz.
kabala esas olarak ezoterik bir öğretidir ve diğer ezoterik öğretilerle ortak öğeler paylaşmaktadır. menşei meçhuldür
kimi onu hz. adem, ibrahim veya musa'ya indirilen ve emanet edilen bir öğreti olarak görür. kimi de menşeini mısır veya keldanı gizemlerinde arar, zira tevrat ve diğer eski ahit kitaplara göre israiloğulları uzun süre gerek mısır'ın, gerekse de babıl'ın boyunduruğu altında esaret yaşamıştı.
kabalistik öğretilerde ilk fark edilen şey yahudi dininin dar kalıplarını zorlamasıdır. kabala mısır hertmetizmi gibi evrensel öğeler taşımaktadır. yahudilerin kutsal kitapları incelendiğinde çoğu tarih ve yaşamın her safhasına müdahale eden sıkı kurallardan oluşmuştur. ezoterik öğretilerin ortak öğeleri: metafizik spekülasyonlar, içsel tanrısallık, ruhsal aydınlanma ve gelişme gibi kavramlara pek yer yoktur. oysa, tam tersine bu tür ögeler kabalanın esas konusunudur.
kabalistler, ortodoks inanışlara olan çelişkileri başarılı bir şekilde gidermişlerdir ve öğretilerinin kutsal kitaplarda saklı olduğunu bildirmişlerdir. bu fikirlere meşruluk kazandırmak için bazı şifrelerle tevrat ve diğer kutsal kitaplardan gizli anlamlar çıkardılar.