Cebimizdeki Telefonun Her Gün Einstein'ın Görelilik Teorisini İspatlaması

çoğumuz gps teknolojisini sadece "konum at geliyorum" aracı sanıyoruz ama arka planda insanlık tarihinin en zarif fizik denklemleri çalışıyor.

durum şu; gps uyduları dünyadan yaklaşık 20.000 km yukarıda ve saatte 14.000 km hızla dönüyorlar. bu durum iki farklı fizik yasasını devreye sokuyor:

ilki özel görelilik (hız): uydular çok hızlı hareket ettiği için, einstein'a göre onlar için zaman, dünyadaki bizlere göre daha yavaş akıyor. bu etki, saatin günde yaklaşık 7 mikrosaniye geri kalmasına neden oluyor.

ikincisi de genel görelilik (kütleçekim): uydular dünyadan uzaklaştıkça yerçekimi azalıyor. einstein'ın genel göreliliğine göre, kütleçekimin az olduğu yerde zaman daha hızlı akar. bu etki de saatin günde yaklaşık 45 mikrosaniye ileri gitmesine neden oluyor.

matematiği yaparsak (45 - 7); uydudaki atomik saatler, dünyadaki saatlerden her gün tam 38 mikrosaniye daha hızlı çalışıyor.

"aman 38 mikrosaniye nedir, göz kırpma süresi bile değil" diyebilirsiniz. lakin ışık hızını baz alan navigasyon sistemlerinde bu hata, gps konumunuzun her gün kümülatif olarak 10 kilometre sapmasına neden olurdu.

yani mühendisler, 1915 yılında kağıt üzerinde yazılan o teoriyi (genel görelilik) hesaba katıp uyduların saatini bilerek yavaşlatmasaydı; haritada kendinizi evde sanırken aslında yan ilçede görünürdünüz.

özetle; her navigasyonu açtığınızda, aslında zamanın bükülebileceğini kanıtlayan bir fizik yasasını kullanıyorsunuz. muazzam bir detay bence.