Boksun Temelini Oluşturan, Eldivenlerin Kullanılmadığı Dövüş Disiplini: Pugilizm
günümüzdeki modern boksun temellerini oluşturan pugilizm, adını latince pugnus yani yumruk kelimesinden alır. çıplak elle yapılan ve geçmişte ingiltere ve avrupa'da oldukça popüler olan bir dövüş sanatıdır.
pugilizm taktik ve hareketleri boksun ana gövdesini oluştursa da modern boksun kurallarına tabi olmadığı için bazı durumlar farklılık oluşturur. örneğin, eldiven olmadığı için, daha baştan gard alınışın değişik karakteri dikkat çeker; kolun biraz daha önde ve başın daha arkada olduğu pozisyonlar söz konusu olur, ki böylece rakibin elinin öldürücü etkilerinden yüzünüzü korumuş olursunuz.
temel yumruk hareketleri
1. jab: direkt öne doğru yapılan vuruş.
2. upper cut: bildiğimiz aparkat, yani yumruk alttan yukarı doğru rakibin çenesine vurulur.
3. cross: bildiğimiz kroşe, rakibin çenesine sağ veya soldan kanca atar gibi yarı dairesel bir hareketle momentum kazanarak vurulur. bu nedenle hook punch olarak da bilinir.
4. hammer punch: genellikle rakibin kroşesini, önde tutarak guard almak için kullanılan kol ile arkaya itip savuştururken, diğer yandan öne doğru atılarak ensesine doğru yukarıdan aşağı doğru elin altıyla vurulur. çekiçle vurur gibi yapıldığı için bu adı almıştır.
5. hay maker: kroşenin momentum kazanmak için guard alınan kol aşağı indirilerek mümkün mertebe güç toplanarak vurulmasıdır.
6. blind swing: rakibin yaptığı jab hamlesini aşağı doğru hamle yaparak savuştururken aşağıdan açıkta kalan çenesine doğru direkt olarak yapılan vuruştur.
7. old bare knucking: rakibin boynunu gard alınan kol ile sıkıştırarak diğer kol ile yüzüne vurmaktır. rakip dirsek atarak bu durumdan kurtulabileceği için dikkat etmek gerekir.
yumruk hareketlerinin haricinde dirsek hareketleri de vardır. bunlar genellikle gard alınan kolun yardımıyla, öne doğru atılan rakibin vuruşunu boşa çıkararak gövdesinin gerisine ya da aşağısına ilişerek dirsekle yapılan hareketlerdir. dirsek aparkatı rakibin aşağısında kalındığında, dirsek çekiç vuruşu ise yukarısında kalındığında atılır, ancak bunda böğüre darbe alma riski oluşur.
tarihçesine gelince, adını latinceden alır ancak antik yunan efsanelerinde de pygmachia (yumruk dövüşü) kelimesinin geçtiği bilinmektedir. ayrıca nubia, mısır gibi uygarlıklarda da yumruk dövüşlerinin yapıldığı antik yunan metinlerinde geçmektedir. bununla birlikte antik çağda günümüze ait tekniklerin bulunup bulunmadığı bilinmemektedir. bu nedenle, modern anlamda pugilizm tekniklerinin, xvii. yüzyılda ingiltere ve irlanda'da ortaya çıktığı sanılmaktadır. 1700'lü yıllarda belli başlı bazı müsabaka kuralları belirlenerek sokak dövüşünden ayrışmaya başlamış, yere düşen rakibe vurmama gibi düzenlemeler getirilmiştir.
bilinen en eski boks haberi 1681 yılında protestant mercury adlı gazetede çıkan ve albemarle dükü'nün ayakçısıyla bir kasabın arasında geçen sokak müsabakasına ilişkindir. daha o dönemlerde insanlar karşılaşmalar için bahis oynamakta ve dövüş yapanların etrafında ortada daire şeklinde bir boşluk bırakarak çember halinde toplanmakta oldukları için, müsabakaların yapıldığı yerlere ring denilir olmuştur. box kelimesi ise yunancada yumruk anlamına gelen pyx kelimesinden gelmektedir; sonuçta pugilizm günümüzde artık eldivenle yapılan boks sporunun atasıdır.
bilinen en eski pugilizm şampiyonu james figg adlı boksördür ve 1719'dan 1730 yılına kadar bu ünvanı elinde tutmuştur. diğer ünlü pugilism şampiyonları jack broughton, elizabeth wilkinson, daniel mendoza, jem belcher, hen pearce, john gully, tom cribb, tom spring, jem ward, james burke, william bendigo thompson, ben caunt, william perry, tom sayers ve jem mace olarak sıralanabilir.
james figg aynı zamanda müsabakaları bir turnuvaya dönüştürerek organizasyon haline getiren ilk kişidir. jack broughton ise pugilizm müsabakaları için belli kurallar koyan ilk kişi olmuş ve 1838 yılına kadar bu kurallar geçerli kalmıştır. 1838 yılında ise resmi müsabakalar yapılmaya başlanarak daha modern kurallar konulmuştur. 1889 yılında son ağır siklet eldivensiz boks karşılaşmaları yapılmış ve son resmi şampiyon irlanda asıllı amerikalı boksör john lawrence sullivan olmuştur. takip eden yıllarda yeni kurallar getirilmiş ve müsabakalarda eldiven kullanılan günümüzdeki boks sporu yaygınlaşmıştır.