Bir Hava Trafik Kontrolörünün Gözünden: Geçen Haftaya Damga Vuran Acil İniş Meselesi

İşte kule ile VIP uçağı pilotu arasında geçen o diyalog

Sonrasında ise "alexander the one point five"ın konuyla ilgili yazısı

frekansta “niyetiniz nedir?” sorusu bir rica, minnet belirtmez. pilotun bir sonraki adımının ne olacağını anlamak maksadı ile sorduğunuz bir sorudur, ki, kontrolör olarak siz, bir sonraki adımınızı planlayabilesiniz. aviation english’teki “what is your intention?”ın karşılığıdır. pilottan, sorduğunuz soruya aldığınız cevaba binaen, yine bir kontrolör olarak, kuralların dahilinde, trafiğin emniyetli ve hızlı akışını sağlayacak harekette bulunmak sizin inisiyatifinizdedir.

kontrolör arkadaş soruyor “niyetiniz nedir” diye. tc-lad tescilli (ki kendisi çok nadiren vip operasyonda kullanılmakla birlikte, seyrüsefer yardımcı cihazlarının testlerinde kullanılan “flightcheck” uçağıdır) uçağın pilotu da şansını deniyor, “kalkabiliriz aslında” diye. bunu emin olun her pilot yapar. türk yıldızları gösterisi nedeni ile uçuşa kapatılacak sahadan “efendim biz aradan kaçarız” diyen pilotları duydu bu kulaklar. suçlamıyorum, olay ciddiyeti hususunda derinlemesine malûmatı olmamasından mütevellit, operasyonel durumu muallakta olan bir havalimanından kalkıp gitmeyi istiyor. neden? çünkü geç kalkana kadar motorlar çalışır vaziyette kalırsa benzin sarfiyatı, eşittir maliyet. yok motor susturursa hooop yeni plan çekmekle uğraş. belki de slot zamanı yemekten mütevellit istediğinden çooook sonra kalkmak durumunda kal. pilot arkadaş pek tabii ki bütün imkanları “kurallar dahilinde” zorlayacak. o da verdiği cevapla bunu yapıyor.

bundan sonraki cevap kısmı ise, frekansta yeri geldiğinde haddinden fazla konuşmanın getirdiği gereksiz laf kalabalığı, bunun da sebebi, gün içerisinde tamamiyle ingilizce konuşan kontrolörün türkçeye dönünce istemeden fazla malumat vermesi.

laf kalabalığı ve gereksiz kibarlık dışında hiç bir sıkıntı olmayan bir durum. 

ekleme

olay “ground” frekansında geçiyor. apronda ve taksi yollarındaki hareketliliği düzenleyen birimin frekansında. kalkış izninin/kleransının verildiği kule/tower frekansında değil. kontrolörün niyet sormasının asıl amacı, uçağın o anki pozisyonu ile ilintili. pistte/pist başındaki bir uçak ground frekansında değil, tower frekansında olur. dolayısıyla, kontrolörün niyet sormasındaki asıl amaç, uçağın havaalanında o anki pozisyonundan sonda ne yapmaya niyeti olduğuyla alakadar. aprona geri mi dönecek? başka bir park pozisyonuna mı dönecek? taksi yolunda beklemeyi mi tercih edecek? motorları susturmasından mütevellit, yakıt ikmaline ihtiyacı olacağından park pozisyonuna yakıt tankeri mi isteyecek? veya içindeki yolcuları indirmek mi isteyecek? tüm bu seçenekler için ayrı birer eylemde bulunmak durumunda kontrolör arkadaş. niyet sormasının asıl sebebi bu. yukarıda da belirttiğim gibi, pilot arkadaş da şansını deneyip kalkış şansını zorluyor. kontrolör arkadaş da, kısa bir cevapla “negatif, kalkış mümkün olmayacak” demek yerinde, gereğinden fazla bir kibarlık gösterip uzatıyor da uzatıyor. olay bu kadar basit arkadaş ya. öf.

ekleme 2

bu arada uçak vip operasyon için kullanılsa da, içindeki pilot dhmi’nin kendi pilotu, kontrolör dhmi’nin kontrolörü. aynı kurumda çalışıyorlar, bir ast-üst ilişkisi yok. birbirlerini gören, tanıyan insanlar. bir ast’ın üst’üne kibarlığı söz konusu değil, çalışma arkadaşlarının birbirine karşı kibarlığı söz konusu. mesai arkadaşı olm bunlar.