Zeki İnsanların, Bilimsel Araştırmalarla Desteklenen Ortak Özellikleri
zeki insanların ortak özellikleri... çok fazla şey yazılıp çizilmiş de zekâ çalışmalarıyla biraz haşır neşir olmuş biri olarak ben de bir iki kelam edeyim madem. ben açıkçası zekâ için linda gottfriedson'ın tanımını uygun buluyorum, zaten uzun zamandır da gottfriedson'ın tanımı kullanılıyor:
‘intelligence is a very general mental capability that, among other things, involves the ability to reason, plan, solve problems, think abstractly, comprehend complex ideas, learn quickly and learn from experience."
yanisi:
"zekâ, diğer şeylerin yanında, akıl yürütmeyi [muhakeme], planlamayı, problem çözmeyi, karmaşık fikirleri kavramayı, çabucak öğrenmeyi ve deneyimden ders çıkarıp öğrenmeyi kapsayan çok genel bir kabiliyettir."
bunu da kullanarak daha nesnel ölçütler kullanırsak
- zeki insanlar soyut fikirleri (matematik başta olmak üzere) rahatça kavrarlar.
- karmaşık fikirleri rahatça anlayabilirler.
- bir alanda iyilerse, diğer alanlarda da başarılı olurlar. (zannedilenin aksine, çoklu zeka kuramı yanlıştır, (bkz: çoklu zeka kuramı/@illuminatinin basindaki adam). yani, mesela matematikte iyi olan biri sosyal bilimleri de rahatça kavrayabilir ve vice versa. zekâ dediğimiz genel bir kabiliyettir zira (bu yüzden zeka için g-faktörü ya da "genel zeka" tanıtlaması kullanılır), zeki birinin hem soyut düşünme yetisi hem hafızası kuvvetli olma eğilimindedir vb. kaynak
- genellikle üniversite sınavları (ya da diğer standardize testler) zekâ testleri proxysi kullanılabilir. (mesela oecd sınavları ile iq testlerinin korelasyonu .91-92, abd'de sat da yaklaşık böyle) üniversite sınavlarındaki sıralamayı veya puanı bir zekâ göstergesi olarak alabiliriz. bizim sınavlar da az buçuk zekâ ölçüyor gibi görünüyor (muhtemelen iq testi korelasyonu >..8) o yüzden, "üniversite sınavında iyi puan yaparlar" denebilir. kaynak
- bununla ilgili çalışma okumadım ama gözlemlediğim kadarıyla zeki insanların çevrelerinde bir selection effect var. yani zeki insanlar diğer zeki insanlarla birlikte bulunma, çevrelerini zeki insanlardan oluşturma eğiliminde. tersi de doğru, yani daha az zeki insanlar çevrelerinde daha az zeki insanlar bulunduruyor. kaynak
- yüksek zekâ ile zihinsel problemler konusunda da korelasyon var. yani, zeki insanlar, nörotipik olmama eğiliminde, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, otizm spektrumunda bulunma, antisosyallik vb.'ye sahip olma eğilimindeler.
ama bunlara sahip olmadığınız için üzülmek de yersiz (bu sorundan muzdarip çok insan tanıyorum, eskiden ben de bundan endişelenirdim hatta), scott alexander'ın şu yazısını okuyun, geçer.