HAVACILIK 1 Ekim 2025
2,7b OKUNMA     62 PAYLAŞIM

Yolcu Uçağı Camlarının Arkasındaki Bilim: Neden Kırılmaz, Neden Saydam?

Yolcu uçağı camlarının ardında hayat kurtaran karmaşık bir mühendislik yatıyor.

yolcu uçağı camlarında en önemli unsurlar hafiflik, saydamlık, basınç farkı sebebiyle yaşanacak olan çatlakların ilerlememesi için kırılma tokluğu ve bulutların üstünde uçuş yapılması sebebiyle direkt olarak güneş ışığına maruz kalması sebebiyle uv direncidir.

bu işlev için kullanılacak olan malzemeler arasında tahmin ettiğiniz üzere polimer esaslı malzemeler yer almaktadır. pmma (polimetil metakrilat) veya pc (polikarbonat) gibi saydam polimerler düşük yoğunlukları ve saydamlıklarıyla öne çıkmaktadır. kırılma tokluğu konusuna gelirsek, uçak irtifa değiştirdikçe dış basınç değişmektedir örneğin 2500 metrede 2/3 atm ve 8500 metrede 1/3 atm gibi dış basınç değerleri mevcuttur. faa kuralları gereği uçağın iç basıncı her zaman 3/4 atm değerinde tutulur ve böylece yolcu uçağı maksimum irtifaya ulaşsa bile basınç farkı 0.6 atm'yi geçmez, bu değer fazla olduğu takdirde yapısal yükler artacak ve insanlar basınç farkı sebebiyle etkilenecektir. bu basınç farkı ise malzeme seçiminde bir sınır koşul olarak kullanılmaktadır.

günlük hayatımızda kullandığımız pmma veya pc amorf polimerlerdir, amorf olmaları sayesinde saydamdırlar zaten fakat bu amorf yapı onların kırılgan olmalarına da sebep olur bu yüzden pmma polimerine bir ön işlem yapılır ve artık çatlaklara karşı daha dayanıklı olur. bu sınırlılığı aşmak için yüksek sıcaklıkta ve yüksek gerilimle ön gerilme uygulanır daha sonrasında yaşlandırma yapılır ve pmma sünek hâle getirilir ve çatlaklara karşı direnç kazanır. ayrıca yaygın bir şekilde "gerilmiş akrilik" olarak bilinir.

yolcu uçaklarındaki iki tabaka akrilik arasında küçük bir basınç deliği de bulunur bu ise iki plaka arasındaki basınç farkını yumuşatmak yani dengelemek için konulmuştur.

aynı şekilde zamanla saydamlıklarını her ne kadar uv ve hava şartlarına dirençli de olsalar doğal olarak kaybetmeye başlayabilirler bunun sebebi yüzeydeki polimer zincirlerinin hasarlanmasıdır. bunu düzeltmek için buharlı parlatma işlemi uygulanabilir.