Türklerin 1071'den Önce Anadolu'ya Yaptığı Akınlar ve Sonuçları
türklerin anadolu'ya girişi'nden kasıt, türkler'in anadolu'yu fethi ise eğer bu malazgirt'ten 400 yüz yıl sonra gerçekleşmiş. yani fetih, bilinenin aksine çok ama çooook uzun sürmüş.
dahası, türklerin anadoluya girişi 1071'den öncesine uzanıyor. kafamızdaki imaj, orta asya'dan geldiler ve selamün aleyküm deyip malazgirt'ten içeri daldılar gibi bir şey. halbuki bu giriş aynı anda farklı noktalarda düzensiz ve parçalı akınlar şeklinde olmuş. bizans ordusu aynı anda sadece bir iki yerde savunma yapabilirken türk akıncılar sayısız yerde belirivermiş ve anadolu'yu adeta ayak yoluna çevirmiş. öyle ki malazgirt'ten önce bir bakıyorsunuz sivas'talar, derken denizli'de, hoop sakarya'da, ordan konya'ya, kayseri'ye falan saldırıp bizans kentlerini hallaç pamuğuna çevirmişler.
dolayısıyla bu hikayenin 1071'den öncesi de var ve bu kısım pek öyle "bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik" türünde değil. biliyorum, resmi tarihle yoğrulmaktan bitap düşmüş zihinler, karşı tarafın bakış açısına pek alışık olmadıklarından aşağıdaki kronolojiyi okuyunca dellenecekler ama ne yapayım, siz isteseniz de istemeseniz de hoşunuza gitse de gitmese de tarihi kayıtlara geçmiş bunlar. inanmayan bizanslı tarihçi michael attaleiates'e, urfalı mateos'a, aristakes lastivertsi'ye falan bakabilir. derli toplu bir türkçe kaynak isteyenleri de daha birkaç ay önce türkçeye çevrilen speros vryonis, jr.'nin kitabına sevkedeyim: "küçük asya'da orta çağ helenizminin çöküşü ve 11. yüzyıldan başlayarak 15. yüzyıla kadar islamlaşma" (özellikle s. 120-133 arası).
1071 öncesi anadolu'ya yapılan türk akınları
- 1054'de ve 1057'de paipert (bayburt) ve coloneia'ya (şebinkarahisar) türk akınları yapılmış.
- 1059'da, malazgirt'in (manzikert) 660 km batısında yer alan sivas'a (sebasteia) akın eden samuh bey ve diğer selçuklu beyleri sekiz gün boyunca şehirde kalıp, kenti küle dönüşünceye kadar yaktıktan sonra büyük bir ganimet ve çok sayıda esirle ayrılmışlar.
- 1064'te bizzat sultan büyük bir ordu ile sahaya çıkıp bizans'ın en önemli şehri olan kars ani'yi ele geçirmiş. urfalı orta çağ tarihçisi urfalı mateos şöyle yazmış: "başarısıyla gururlu sultan, o iranlı ejderha, o yıl ermenistan'ı çiğnedi. ilahi bir intikam gibi kullandığı gazabı bütün doğu ulusuna yayıldı, kötülükle dolu matarasının tadına herkes baktı. ölümün ateşi mesih'e iman edenleri alev alev sardı. ülke kan revan içinde kaldı, kılıç ve kölelik buralara kadar yayıldı."
- 1068'de neocaesarea (niksar), amaseia (amasya), castamon (kastamonu) yağmalanmış.
- 1067'de türk akıncılar bu sefer de kayseri'yi (caesareia) yağmalamış. ünlü aziz basil türbesini hariç bırakıp şehri yakıp yıkmışlar. sonrasında bizans'ın en önemli şehri olan niksar'ı (neoceasareia) ve nihayet anadolu'nun ta içlerine kadar girip afyonkarahisar'ın ünlü amorium kentini yağmalamışlar ki bu abbasi halifesi mutasım'ın ms. 838'de şehri yağmalamasından sonraki bu şehre yönelik ikinci müslüman saldırısı olmuş.
- 1069'da ise kapadokya'ya girip yollarına çıkan her yeri yağmalayan türkler, ardından konya'ya (iconium) doğru ilerlemişler.
- 1070'de ise malazgirt'ten tam 1555 km uzakta bulunan denizli honaz'ı (chonae) kuşatmışlar. başmelek mikail'in kutsal şehri olması nedeniyle honaz'ı kurtarmak için hayli çabalayan bizans başarısız olmuş ve şehir türkler tarafından yağmalanmış. başmelek'in türbesi atlar için ahır olarak kullanılmış. şehrin hristiyan sakinleri ise mağaralara kaçmışlar ancak yer altından geçen nehir aniden taşınca boğulmuşlar.