"Son Teslim Tarihi" Anlamında Kullanılan Deadline Kelimesinin Gerçekten de Ölümden Türetilmesi
Dead=ölü
ingilizce’de ‘deadline’ kelimesinin kökeninin 19. yüzyıl amerikan iç savaşına ve gerçekten ölüm çizgisi diye tanımlanan şeye dayanması; yani kanlı bir kökeninin olması ufuk açan şeylerden biridir
ekşi sözlük'te önceden bahsedilmediği için bahsetmekte fayda görüyorum. çoğu etimolog yani kökenbilimci, türkçesi ‘son teslim tarihi’ olan ‘deadline’ kelimesinin ilk olarak amerikan iç savaşı'nda (1861-1865) ortaya çıktığını kabul etmektedir. yazar christine ammer'e göre deadline kelimesi yüksek ölüm oranları ve sağlıksız koşulları ile bilinen ve o zamanlar güneyin en büyük hapishanesi olan andersonville, georgia esir kampında ortaya çıkmış ve ilk olarak 5 temmuz 1864 tarihinde, albay d.t. chandler'in raporunda yazılı olarak kayda geçmiştir. raporda kampın korkunç koşulları açıklanırken, kampın etrafının yaklaşık 20 cm çapında ve yaklaşık 4.5 metre boyunda çam tomrukları ile çevrili olduğu ve bunların yaklaşık 6 metre içinde bir sıra korkuluğun geçtiği belirtilmiştir. esirler için bir adım ötesine bile geçmenin yasak olduğu bu korkuluğa ‘dead-line’ adının verildiği de belirtilmektedir.
yüzbaşı walter bowie'nin 10 mayıs 1864 yılına ait raporunda ise bu ifade mevcuttu:
"esir kampının yaklaşık 6 metre kadar içinde mahkumunların hiçbirisinin bir adım ilerisine hiçbir zaman geçemeyeceği ve geçerse vurulacağı bir ölü-çizgi (dead-line) var."
diğer yandan tarih içinde kelimenin manasına ilişkin farklı varyasyonların da mevcut olduğu söylenebilir
nitekim eleştirmen david merline, 19. yüzyılda dead-line'ın bir baskı makinesi üzerinde yer alan ve aşıldığı taktirde, söz konusu metnin düzgün olarak basılmayacağı bir çizgiyi yani sınırı tanımlamak için de kullanıldığını belirtmiştir. 1920'ler ile birlikte ise ‘time-limit’ yani süre sonu şeklinde dile geçmiştir. bu farklı varyasyonlara rağmen kelimenin çıkış noktası kanlı bir döneme dayanmaktadır.
kaynak: http://www.todayifoundout.com/…/01/origin-deadline/ 'den derlenmiştir.
andersonville esir kampı hakkında ayrıntılı bilgi için: https://www.history.com/…an-civil-war/andersonville