Siyasetin Çimentosu Denebilecek Kadar Benimsenmiş Olan Acımasız Öğreti: Makyavelizm
Kısaca, nedir bu?
italyan düşünür machiavelli'nin formüle ettiği ve amaca ulaşmak için her türlü aracın kullanılmasının, bütün yolların denenmesinin meşru olduğu, bizzat amaçların kendilerinin arazları meşru kıldığı görüşüne dayalı, siyasette ahlaki ilkelerin işlevsizliğini ve esas belirleyici faktörün güç olduğunu savunan anlayış.
laiklik kavramının din ile siyaseti birbirinden ayırması gibi, makyavelizm de ahlak ve siyaseti birbirinden ayırır. zira ikisinin de çıkarları birbirinin tersi yöndedir. ve hak, ancak bir kuvvet tarafından empoze edilebildiği sürece vardır diyor machiavelli. yani kuvvetliysen haklısındır. güçsüzün hakkı olmaz.
özellikle ikinci temel inancı devlet menfaatlerinin uygulanmasına adapte edildiğinde pırıl pırıl parlayan öğretidir.
"kötü olan amaca ulaşmak için yapılması gereken kötülük değil, kötülüğü becerememektir ve kınanması gereken de budur."
şöyle diyelim... devletin yüksek menfaatleri için işlenen suçlar, cinayetler, yapılan işkenceler yasal ve ahlakidir. bu noktada söz konusu yüce menfaatler için yapılması gereken kötülüğü beceremeyenler kınanmalı, cezalandırılmalıdır. makyavelist felsefenin şeytani yönü de buradan kaynaklanmaktadır.
edit: insan ilişkilerine uygulandığında da istemeyerek de olsa bir nebze doğruluğunu görürüz. kötülük, hele de beceriksiz bünyeler tarafından icra edildiğinde daha bir kötü oluyor.
Machiavelli kimdir peki?
niccolò di bernardo dei machiavelli, 1469 – 1527 yılları arasında yaşamış gerçekçi ve son derece ileri görüşlü bir siyaset kuramcısıdır. şüphesiz ondan önce kurulmuş, yaşamış ve çökmüş bütün devletlerle birlikte siyaset ve politika bilimi doğmuş, gelişmiş ve şekillenmişti. ancak machiavelli, politika denen olguyu kendinden öncesini ve sonrasını günümüze değin kapsayacak şekilde muhteşem bir şekilde tanımlayabilmiştir. machiavelli'ye yöneltilen eleştiriler, onun düşüncelerinin toplandığı makyavelist görüşün, politika içinde ahlakı bir kenara koyan ayrıştırıcı bir akım olduğu yönündedir. hâlbuki gerçekçi bir noktadan bakıldığında makyavelizm, politika içinde bir akım değil politikanın iç yüzünü ortaya çıkartan acı bir hicviyedir...
Makyavelizm ile yazıldığı dönemin ilişkisi
kötülük felsefesinden çok bir çeşit itiraftır bu düşünce. insanların var olduklarından beri benimsedikleri ama machiavelli'den önce kimsenin itiraf edemediği bir düşünce sistemidir. bunu sadece "kötülük" olarak da algılamamak gerekir. bir diplomat olan machiavelli'nin bu felsefesi, dönemin parçalanmış italya'sını yansıtır.
Öğretiyi derinleştiren bir görüş
niccolo machiavelli'nin tamamen yanlış anlaşılmasından kaynaklı bir kavramdır. machiavelli'nin görüşleri "amaca giden her yol mübahtır" ile açıklanamayacak kadar engindir. öncelikle sıradan bir vatandaş ile bir yönetici aynı değildir -prens eseri devlet adamı lorenzo de' medici'ye yazılmıştır- siyaset arenasında oyunun kuralları tamamen farklıdır. söz konusu devlettir, bu yüzden hükümdar gerektiğinde toplumun kabul ettiği ahlak kurallarına uymayabilir. otoriteyi tesis etmek için güç kullanır ancak machiavelli bir hükümdarın asla nefret toplamaması gerektiğini ifade etmiştir.
kendisi siyaseti etikten bağımsız değerlendirmiş olabilir, ancak virtu ve fortuna kavramları hakkındaki görüşleri bu konuda çok önemlidir. virtu yani hükümdarın sahip olduğu erdemler, fortuna yani talih ile birleşince onu başarılı bir hükümdar kılar. keza machiavelli hükümdarın talih'in sadece fırsatlarını kullanması gerektiğini ifade eder. virtu'yu fırsatla birleştiren hükümdar sağlam bir egemenlik kuracak demektir.