Pezevenk Kelimesi Nereden Geliyor?
pezevenk kelimesi etimolojik olarak çok muallak bir yerde durmakta. italyanca, farsça ve ermeniceden geldiğine dair birtakım tevatürler vardır. bunların yanında, yakın gelecekte çıkan, herkesin bildiği süleyman demirel ile azerbaycan cumhurbaşkanı arasında geçen pezevenk muhabbeti vardır. bu tevatürlerin arasından geçerek ucu bilim ve irfana varan bir gönül yolculuğuna çıkalım.
murat bardakçı'nın iddiası, pezevenk kelimesinin italyancadan geçtiği yönünde. murat bardakçı, italyanca uskumru balığı anlamı gelen pesce bianco kelimesinden geldiğini iddia ediyor. uskumru balığının erkeği dişi uskumru balığının yumurtalarını yemesi ve diğer erkek uskumru balıkları da bu duruma iştirak etmesine dayandırmakta. edhem eldem bu ihtimalin olmayacağını söylüyor.
pezevenk kelimesinin halk arasında bilinen anlamı farsçadan gelmekte. farsçaya da nereden geldiğine dair tam bir netlik yoktur. bir grup, bu kelimenin babil zamanında ana-erkil toplumların ritüeli olanan inanna ayinlerinde kadınların ibadet olarak erkekler ile ilişkiye girdikleri ve burada kapıda bekleyen muhafızların ayaklarında olan halhal benzeri bir şeyden geldiğini beyan etmekte. bir grup ise "piş ahenk-başta giden" kelimesinden geldiği iddiasında bulunmakta. tarikatlarda yol gösteren kişi için bu tabirin kullanıldığıda söylenmektedir. belkide azerbaycan cumhurbaşkanı pezevenk kelimesini önde gelen manası ile kullanması bu sebepten ötürü olabilir. bir diğer iddia ise eşini satan manasına gelen "pazanak - parwand" kelimesinden geldiğidir.
ermeniceden geldiğini iddası ise seven nişanyan'ın sözlüğünde geçmektedir. poz (fahişe) -avank (sahip) kelimesinden geldiği söylenmektedir. bu iddianın yanlış olduğuna dair bazı ermeni filologların beyanı vardır.