TARİH 5 Ocak 2018
83,6b OKUNMA     1039 PAYLAŞIM

Osmanlı Dönemi'nde Aramızdan Ayrılan Roma ve Bizans İmparatorluğu Tarihi Eserleri

Tarihi günümüze ulaştırmak gibi bir misyonu olan tarihi eserlerden hangileri İstanbul'un fethinden sonra çeşitli sebeplerle yıkılmış ya da geriye çok azı kalmış, bir bakalım.


not: bu entry'yi dördüncü haçlı seferci genç arkadaşlara bırakıyorum. nasıl oluyorsa osmanlı döneminde "haçlılar" tarafından yıkılan (birkaçı yıkılmamışsa da zarar görmüş) eski konstantiniyye binalarından bazıları.

forum of arcadius

403 yılında yapılmış bir şehir meydanıyken osmanlıda "avrat pazarı" olarak kullanılıp 1715 yılında yıkılmış. vay haçlılar vay.


augustaion, bugünkü adıyla ayasofya meydanı

zamanında hiç bugünkü gibi değilmiş. 16. yy'da ne işleri varsa hain haçlılar gelip yıkmışlar galiba.


bir de great palace of constantinople varmış, türkçe'de büyük saray

4. haçlı seferlerinde zarar gördüğü yetmemiş, sultan 1. ahmet dönemi haçlılar gıcık olup yıkıp yerine sultanahmet camisini dikmeye karar vermişler.


palace of boukoleon, yani buokoleon sarayı da varmış zamanında

1873 yılında haçlılar dayanamamışlar, sirkeciye demiryolu yapmak için yıkmışlar 6. yy'da yapılmış sarayı.


chalke, şehrin bronz kapısı

13. yy'da kapıyı haçlılar yıkmış, kapının dibindeki şapelle pek işi olmamış ama haçlı abilerimizin ki dayanamayıp 1804 yılında gelip yıkmışlar gari.


palace of the porphyrogenitus, tekfur sarayı

4. haçlı seferinden sonra yapılmış, yani bunu da haçlılar yıktı diye ağlayamıyoruz, ama osmanlı çok ilginç amaçlarla kullanmış burayı. önce hayvanat bahçesi gibi kullanılmış, yetmemiş kerhane yapmışlar 17. yy'da. sonradan yahudiler şişe fabrikası olarak kullanmışlar bir süre sonra. çok şükür bunu yıkmamışlar ki, bugün ciddi ölçüde sağlam kalabilmiş (gidin görün ne kadar sağlam kalabilmiş orası ayrı bir konu) birkaç bizans yapısından biri.


kontoskalion varmış, sofya'nın limanı veya yeni liman falan dermiş bizanslılar

300'lü yıllarda yapılmış ve ispanyol gezgin pedro tafur'un dediğine göre 1437 yılında sapasağlam duruyormuş. 1453 ile 1437 arasındaki 16 senede haçlılar da dokunmamış, ama 1748 senesinde aynı haçlılar nur-u osmaniye camisi için yıkmışlar sanırım. neden yapar ki bunlar din kardeşi değil miydi? üzücüymüş.


neorion limanı da varmış

4. yüzyılda yapılmış ama işte 20. yy'da haçlılar dayanamamış hasetlerinden, yıkalım gitsin gari demişler. yerine eminönü vapur iskelesi yapılmış, bizanstan kalma binaların eserlerini de haçlılar ne yapmışlarsa, haklarında pek birşey bilinmiyor ama...


prosphorion limanı da varmış

ama 1457 senesinde fatih "buraya da çok güzel saray yapılır he" demiş. 1459'da fatih'e kalmadan haçlılar yıkmışlar ki yerine topkapı sarayı yapılmış.


cistern of mocius

bizans dönemi konstantiniyye'nin en büyük sarnıcıyken osmanlı bunu altımermer çukurbostanı yapmış ki 20. yy'da hain haçlılar gelip yıkmışlar. çok ayıp etmişler.


hippodrome of constantinople

büyük hipodrom belki de bizans döneminin en bilinen eserlerinden biriymiş.

 
1580 senesinde böyle görünüyorken


osmanlı minyatürlerinde şu halde görünebiliyor.

osmanlı ne güzel sahip çıkmış ama işte ne yaparsın, bugün 3 tane taş dışında bir şeycikler kalmamış.

column of arcadius, arcadius'un sütunu

400'lü yıllarda yapılmış, 16. veya 18. yy'da haçlılar nasıl becermişlerse bunu da yıkmışlar. 1575'te sağlam olduğuna dair çizimler varmış.


column of constantine, konstantin'in sütunu

300'lü yıllarda yapılmış ama 1. abdülhamit'in restorasyonuna rağmen bugünkü hali çemberlitaş dediğimiz aciz bir sütundan ibaret.


Bugünkü hali


column of justinian, justinian'ın kolonu

543'te yapılmış, 16. yy'da haçlılar "biz bunu nası unutmuşuz ya" diyerek gelip yıkıvermişler.


milion, milyon taşı

4. yy'da yapılmış bir anıt-bina iken bugün küçücük bir taş parçası olarak kalabilmiş. 1453'te yıkılmamış ama 16.yy'da tahmin edin kimler tarafından yıkılmış? hain latinler ve haçlılar (!)


serpent column, yılanlı sütun

1582'de osmanlı minyatürlerinde yılanları mevcutken


17.yy'da hain haçlılar yılanların kafalarını sökmüşler


3 yılan kafasından bir tanesinin bir parçası bugün istanbul arkeoloji müzesindeyken diğer ikisini ne yapmışlar acaba?


walled obelisk, örme dikilitaş

yine sultanahmet meydanındaki bildiğimiz kırık dökük bir sütun. yapıldığı tarih bilinmiyorken 10.yy'da tamir edilmiş, 1204'te üzerindeki bronz plakalar 4. haçlı seferleri ile çalınırken zaman ile genç haçlı yeniçerileri güç gösterisi için tırmanmaya çalışa çalışa bugün olduğu taşları eksik sütun haline getirmişler. helal olsun diyoruz ve devam ediyoruz...


içlerinden en sevdiğim: valens aqueduct, bugün bildiğimiz adıyla bozdoğan kemeri

osmanlı döneminde de restore edilip kullanılmış defalarca, nasıl olduysa bugün kemerburgaz ve fatihteki parçaları dışında hiçbir yeri dayanamamış. bunu bilerek yıkmamışlardır da kesin haçlılar engel olmuştur restorasyonlarına falan. yapılışı 4. yy. çok seviyorum bu kemeri, bu yüzden sona bıraktım. bir ara gidip üzerine de çıkacağım.


final olarak belirtmek istediğim bir şey var
(bkz: ironiyi anlamayan nesle aşina değiliz)

ABD'de, Siber Zorbalık İçin İlk Eyalet Yasasının Oluşturulmasına Sebep Veren Ölüm: Megan Meier