Olan Bitene Kimse Neden Sesini Çıkarmıyor Sorusunu Cevaplayan Dumanlı Oda Deneyi
sevgili dostlar, şu aralar etrafımda sürekli bir tepkisizlik muhabbeti dönüyor
işte efendim şunlar bunlar olmuş neden kimse sesini çıkarmıyor, bunlar bunlara şahit oluyoruz neden insanlar ölü gibi duruyor gibisinden birbirinden süslü muhabbetler (tabi bu muhabbetleri edenlerin de bir şeyler yaptığı yok ya, neyse)... peki nedir bu işin hikmeti sebebi? derseniz bende size her zamanki gibi bir deney örneği vereceğim.
efendim bahsedeceğim ve bu konuda ufkunuzu açacağını düşündüğüm deneyin ismi "dumanlı oda deneyi yani smoke filled room experiment). bilimsel linkini de vereyim de hoca işkembesinden sallıyor denmesin: deney linki
şimdi bu deneyde önce bir arkadaşı iş görüşmesi yapacağız ayağına lüks bir ofise davet ediyoruz. şatafatlı döşenmiş bir bekleme salonunda tek başına oturtup ona doldurması için başvuru formları veriyoruz. sonra da kapıyı kapatıp gidiyoruz. odanın iki kapısı bulunmakta. kardeşimiz işe girme umuduyla hırsla ve dikkatle formları doldururken bir anda kapının altından dumanlar içeri girmeye başlıyor. dumanlar önce azar azar girerken sonra bütün oda duman dolmaya başlıyor. bu dumanlar deney için konulmuş bir duman makinesinden gelmekte. aynen gerçek yangın dumanı gibi kokmakta ve nefes kesmekte. tabi tahmin edebileceğiniz gibi, kobay kardeşimiz panikle yerinden kalkıyor altından duman gelmeyen diğer kapıdan çıkarak yetkililere yangın olabilir diye haber veriyor. katılımcıların yüzde yetmiş beşi maksimum iki dakika içinde hemen sorumluluk alarak eyleme geçiyorlar ve duruma müdahil oluyorlar. şimdi diyorsunuz: "işte hocam insanlarda böyle olmalı kötü bir olaya şahit oldukları zaman hemen harekete geçmeli." durun bekleyin, deneyimiz bitmedi.
şimdi odaya üç kişi koyuyoruz. bunların biri masum deneğimiz, diğerleri oyuncu. oyunculara duman gelmeye başladığı zaman hiç bir şey yokmuşçasına formları doldurmaya devam etmeleri söyleniyor. deneğimiz ve iki oyuncu formları doldururken odaya dumanlar girmeye başlıyor. deneğimiz bakıyor yanındaki iki kişi hiç tınmadan formları doldurmaya devam ediyor. bu durumda ne oluyor derseniz... önceki deneydeki cevval sorumlu deneklerden eser kalmıyor. yanlarındaki iki kişinin tepkisiz kaldığını gören her on denekten dokuz tanesi kıllarını bile kıpırdatmıyorlar. hatta odaya dolan dumanlardan göz gözü görmez hale gelene ve öksürmekten nefes alamayana kadar inatla formları doldurmaya devam ediyorlar. deney yapılan her on kişiden sadece bir tanesi kalkıp "durun yahu yanıyoruz" diye çıkıp yetkililere haber veriyor...
evet efendim, peki bundan ne anlıyoruz?
insanlar ne yapacaklarını bilemedikleri zaman etraflarındakilere bakar. etraflarındaki insanlar seslerini çıkarmıyor ve sorumluluk almıyorsa onlarda seslerini çıkarmaz ve sorumluluk almaz. çok az ve özel bir grup insan etraflarındakine inat doğru bir şeyler yapmaya çalışır ama onların da sayıları oldukça azdır. işte bu sebeple star wars filminde darth vader ve imparator kolayca tüm federasyonu ele geçirmiş ve demokrasiyi yıkarak diktatörlük kurmuşlardı. tam da bu sebeple game of thrones dizisinde lannister ailesinin kralı öldürüp yerine kendi deli oğullarını kral yapmalarına kimse guk diyememişti.
özün özü: insanların çoğunluğu, çoğunluğa uyar. sorumluluk almak ve doğru işler yapmak için bile çoğunluk ne yapıyorsa ona bakılır. bir ortamda çürüme azken problem olmaz ama çürüme genele yayılmışsa işler değişir. bu tür yerlerde en çok kullanılan söz "yapacak bir şey yok" özlü sözüdür. işte olay bu.
deneyin videosu
bu arada madem konu açıldı: insan kitleleri algı yönetimiyle nasıl yönlendirilir merak ediyorsanız güzel kitaplar yazdım alın okuyun derim: kitaplar
kitap beni yorar çok sıcak diyorsanız benzer konuları ve algı yönetimini anlattığım bir de kanalım var, hemen abone olun dünyaya bakışınız değişsin biraz farklı şeyler izleyin: kanalıma buyrun
ancak bu deney doğrultusunda bir gelecek tahminim var
büyük ihtimal kitaplar çok satan aşk kitapları ben de çok tanınmış medyatik bir yazar olmadığım için kitapları almayacaksınız (sürü psikolojisi). aynı şekilde kanalı açıp bakacaksınız ama içinde birkaç milyonluk izlenmeler görmediğiniz zaman abone olmayacaksınız (gene aynı, çoğunluk psikolojisi). aynen deneydeki gibi aranızdan sadece çok özel bir kesim gerekeni yapacak ve kendini sürünün dışına atabilecek.
sevgilerimle...