1855 manisa doğumlu yahudi asıllı bir türk moris şinasi. asıl adı musa eskenazi. moris adını ise amerika'ya yerleştiğinde alıyor. hikaye manisa'dan amerika'ya nasıl geldi derseniz başlayalım.

musa, henüz 14 yaşındayken çok ağır bir difteri rahatsızlığı geçiriyor. hastanede şinasi adlı bir doktor ona acayip iyi bakıyor ve iyileştiriyor. musa, bu doktoru ve hastaneyi ömrü boyunca unutmayacağını bir kenara yazıyor ve ileriki yıllarda buraya bir hastane yapacağı konusunda kendine söz verirken, kendisini iyileştiren doktorun adını soyadı yapmaktan da geri kalmıyor. musa'nın şinasi'si buradan.

15 yaşında manisa'dan ayrılan musa, cebindeki çok çok az miktarda bir parayla iskenderiye'ye gider. oradaki gemilerde yük taşıma işlerinde çalışan musa bir gün garafollo adında yunan bir tütün tüccarıyla tanışır. garafollo, musa'ya öz oğlu gibi davranır ve adeta akıl hocası olur. garafollo'dan tütün ticaretini ve hayatı öğrenen musa, 30 yaşına geldiğinde ustasının "artık amerika'ya gitmen gerek" tavsiyesini dinler ve kendisinden aldığı 25 bin dolar borçla fırsatlar ülkesine doğru yol alır.

amerika'da moris şinasi adı ve soyadını alan bu hevesli girişimci 1893 yılında sigara sarma makinesinin patentini alır ve şikago fuarı'na katılır. new york'a döndüklerinde kardeşi salamon ile birlikte schinasi brothers company adlı şirketi kurarlar. kardeşiyle birlikte işçilerin birçoğunu manisa'dan getiren moris şinasi, osmanlı'dan tütün ithal ederek hazır sigara üretimine başlar ve egyption prettiest adlı sigarayı piyasaya sürer. osmanlı'dan amerika'ya türk tütün ithal ettiği için sultan ii. abdülhamit, moris şinasi'yi dördüncü dereceden mecidiye nişanıyla ödüllendirir.

amerika'da laurette ben rubi adlı hanımla ile evlenen ve 3 çocuk sahibi olan moris şinasi, 5-6 yıllık kısa bir süre içinde tütün işinden milyoner oluyor. 1916 yılına gelindiğinde şinasi biraderler, şirketi tobacco products company'e 3.5 milyon dolara satıyor. bu satıştan sonra iş hayatından çekilen moris şinasi, 1928 yılında hayata gözlerini yumar.

doğduğu büyüdüğü şehri ve hayatını kurtaran doktoru unutmayan moris şinasi, servetinin 1 milyon dolarını manisa'da bir çocuk hastanesi kurulması için bağışladı. bu miktarın 800 bin doları abd borsasına yatırıldı, 200 bin doları ile de hastane inşa edildi. abd borsasında değerlenen paranın belli bir miktarı her yıl düzenli olarak manisa merkez efendi devlet hastanesi bünyesinde yer alan morris şinasi çocuk kliniği ve hizmet binası'na aktarılmaktadır.

amerika'da türk kültürünü yaşatan, türk işçileri bünyesinde çalıştıran ve yaşadığı şehre ölümünden yıllar sonra bile katkı sağlamaya devam eden moris şinasi'yi unutmamalı.

kaynak

Bu içerik de ilginizi çekebilir