Leh Ressam Chlebowski'nin Bitiremeden Vefat Ettiği Gizemli İstanbul'un Fethi Tablosu
stanislaw chlebowski 1835-1884 yılları arasında yaşamış polonyalı bir ressamdır.
resim eğitimine 1853-1859 yılları arasında st.petersburg güzel sanatlar akademisi'nde başlamış, ardından fransız oryantalist ressam jean-léon gérôme'nin öğrencisi olarak altı yıl burslu olarak paris'te okurken ispanya, italya, almanya ve belçika'yı gezip görmüştür.
1864-1876 yılları arasında, devrin osmanlı sultanı abdülaziz'in davetiyle geldiği istanbul'da saray ressamı olmuş ve aynı zamanda padişaha resim dersleri vermiştir.
osmanlı imparatorluğu tarihi ile ilgili savaşların resimlerini, osmanlı sultanlarının portrelerini, devri istanbulun güzelliklerini suluboya ve yağlı boya olarak yapmıştır.
türk kadınlar camide
istanbul'da bir çalgıcı
çerkez muhafız
istanbul'da arzuhalci
cami kapısında dilenci
başıbozuk asker
abdülaziz en önde, tüm osmanlı padişahları
timur'un beyazıd'ı esir edişi
varna savaşı
chlebowski, istanbul’un fethini anlatan ünlü tablosunu çizmeye başladıktan sonra padişah abdülaziz tahtan indirilip öldürülünce paris’e kaçmak zorunda kaldı.
yarım kalan fetih tablosunu fransa’da tamamlamaya çalışan chelebowski, devasa boyuttaki eseri bitiremeden vefat edince, tablo kız kardeşinin girişimleriyle polonya krakov ulusal müzesi’ne kaldırıldı.
türk yetkililer uzun yıllardır bu eseri türkiye'ye getirmek için uğraşsa da devasa tablo halen müzenin deposunda tutulmaktadır.
tablo, chlebowski’nin kız kardeşinin girişimleriyle polonya krakow ulusal müzesi’ne kaldırıldığında türkiye’den hiç kimse eserin varlığından haberdar değildi. üstelik chelebowski’nin erken ölümü nedeniyle tablonun sağ alt kısmı da yarım kalmıştı.
tablonun varlığı polonya’nın ikinci dünya savaşı’ndan sonra sovyet işgaline uğramasıyla yeniden gündeme geldi. polonyalılar, diplomatik yardım girişimleri amacıyla 1945 yılında ankara büyükelçiliği’nde davet düzenleyip sergi açtılar. bu sergiye chlebowski’nin yarım kalan “fetih” tablosu da getirildi. o dönem davete katılan isimlerden eski bayındırlık ve iskan bakanı, trabzonspor kulübü eski başkanı faruk özak’ın ressam amcası burhan agah özak, gizemli tabloyu gördüğü an hayran kaldı. eserin fotoğrafını çeken ressam özak, birkaç yıl içerisinde tablonun kopyasını chlebowski’nin tamamlayamadığı sağ alt bölümüne de ekleme yaparak yeniden tuvale yansıttı.
bitmemiş hali
özak versiyonu
krakow müzesi’nin deposunda çürüyen türk tarihine ait bu eserin ülkeye getirilmesi için yetkililerce bugüne kadar yapılan girişimlerden bir sonuç alınamadı.