Koronavirüs Salgınından Korunmak İçin Alınabilecek Basit Önlemler
1. kalabalık ortamlar bulaş riskini en yüksek seviyeye çıkarıyor
en önemli tedbir kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek. yani en basitinden el yıkamak, duş almak gibi. eller en bariz bulaşma kaynağı. virüsler havada ve yüzeylerde asılı kalabiliyor. elle dokunduğumuzda bulaşıya araç olmuş oluyoruz. el yıkarken elin sabunla en az 20 saniye (içinizden sayabilirsiniz) temas etmesini sağlamak, tırnak dibi, parmak uçları, aya ve parmak aralarını ovuşturmak lazım. böylelikle kaba kirde tutunan bakterilerin önemli bir kısmını elden uzaklaştırmış oluyoruz. daha ileri bir koruma için alkol bazlı bir el dezenfektanı bulundurup kurulama sonrası ellere sıkmak gerekir. sabun uzaklaştırma işlemi yaparken dezenfektan bakterilerin büyük çoğunluğunu öldürmektedir. bu iki işlemin birlikte yapılması etkinliğini arttırmaktadır. bir de yıkama sonrası mümkün olduğunca tek kullanımlık kağıt havlu tercih edelim. tuvaletlerdeki kurutucular çoğunlukla ortam havasını tekrar ele üflemekte. evde de kişisel havluyu ortak kullanmamaya dikkat edelim.
2. n-95 model ağız maskesi alıp yanımızda bulunduralım
maskeyi sadece hasta insanlar değil sağlıklı insanlar da kullanmalı ki virüsün solunum yoluyla transferini önemli ölçüde engeller. kalabalık ortamlarda maske takmak en kolay korunma yöntemi. bu kültür bizde yerleşmedi bir türlü maalesef. asyalılar kalabalık toplumlarda yaşamanın gereği olarak çok adapte olmuşlar bu uygulamaya. evde termometre bulundurup sık sık vücut sıcaklığını ölçmek de erken müdahale şansını arttıracak basit uygulamalardan.
3. çevremizde soğuk algınlığı, grip belirtileri olan ya da öksüren kişilerle doğrudan temastan kaçınalım
maske takmayanları da uyarmak gerek aslında ama ülkemizde ne tip bir psikopatla karşılaşacağımız belli olmuyor. hasta olanların kendini mümkün olduğunca izole etmesi, evde istirahat etmesi ya da ateş, boğaz ağrısı belirtileri ortaya çıktığında hemen acile gitmesi gerek. ayrıca toplu yerlerde zaman geçirildiğinde, eve gelince duş alınmalı ve tüm kıyafetler yıkanmak üzere ayrılmalı.
4. çok gerekmedikçe genel tuvaletleri kullanmamaya gayret edelim
mecburi durumlarda da klozet örtüsü vs. kullanmak biraz daha güven veriyor. sprey el dezenfektanını klozet kapağı sifon ve kapılara sıkmak fayda sağlar. dokunulması gereken sifon kapı kolları gibi yerlere de peçete kullanarak dokunmak lazım.
5. henüz hasta olmasak bile virüs bulaşmış ve kuluçka aşamasında olabilir
o nedenle sık sık el yıkama, duş alma tedbirine ek olarak diş fırçalama ve boğaz gargarası fayda sağlayacaktır. en kolay gargara, 1 su bardağı kaynamış suya bir çay kaşığı karbonat (kabartma tozu değil) ve 1 çay kaşığı tuz karıştırılarak hazırlanır. ağız ve boğazı sık sık bu gargarayla çalkalamak boğaz ve ağız hijyenine katkı sağlar. 1 su bardağı kaynamış suya 1 yemek kaşığı elma sirkesi koyarak da daha asidik bir gargara yapabilirsiniz. ama asidik gargaralar çok sık yapılmamalı. boğaz dokusunda tahriş ve ödeme sebep olur. faranjit problemi olanlar için de kısa vadede çözüm uzun vadede daha büyük problem olmakta. en güzeli karbonatlı gargaradır. bazik olduğu için boğazdaki tahrişe de iyi gelir.
6. restoranlarda yemek yerken temizliğine güvenebileceğiniz yerler tercih etmek gerekir
çünkü çatal kaşık ve bardaklar iyi temizlenmezse hastalığı yaymaya devam ederler. bu gibi durumlarda tek kullanımlık çatal kaşık bardaklar tercih etmenizi öneririm.
7. evdeki uygulamalarda da yine temizlik ve hijyen kurallarına azami dikkat etmek gerekiyor
bulaşıkların makinde yıkanması bulaşıkların daha yüksek sıcağa maruz kalmasını sağlıyor ki bu bir avantaj. diğer bir tedbir de çatak bıçak kaşık ve bardakları kaynayan suda bekletmek. yine kaynayan su içine çok az çamaşır suyu eklemek dezenfeksiyon sağlar. özellikle evde hasta birey varsa, çamaşır suyu kullanmak en garantili çözüm ama sonrasında çok iyi durulama yapılması gerekir. ama plastik kaplar için çamaşır suyu kullanmamanızı tavsiye ediyorum. özellikle ağız ile temas eden mutfak malzemeleri için cam, porselen ve çelik malzeme kullanmak gerekir. taze sebze ve meyveleri ise yarım saat sirkeli suda bekleterek dış kısımlarda tutunan mikrop yükünü önemli ölçüde azaltabiliriz.
8. ev temizliğinde de banyo, tuvalet gibi nemli ortamlar ve kapı kolları gibi doğrudan temas noktaları bulaşıyı arttırır
banyo, tuvalet ve mutfak tezgahlarında yine çamaşır suyu kullanılabilir. organik temizleyiciler maalesef bu tip salgın durumlarında yeterli dezenfeksiyon sağlamıyor. çamaşır suyu kullanılarak yapılan temizlik sonrası ortamın iyice havalandırılmasını da sağlamak gerekir.
9. işyerlerinde korunabilmek için, temizlik konusunda şüphe duyarsanız öncelikle kendinize özel bardak ve kaşık çatal bıçak temin edebilirsiniz
ya da tek kullanımlık malzemeler kullanabilirsiniz. ayrıca, hasta olduğu belli kişilerle doğrudan temastan kaçınmak, insanlarla öpüşmemek, gerekmedikçe tokalaşmamak da riski azaltır. ama unutmayın ki virüsler hava yoluyla bulaşabilmekte. bu nedenle eğer open ofis çalışma stiliniz varsa maske kullanmanızda fayda var.
10. çocuklar (dolayısıyla okul ve kreşler) maalesef bu tip salgınların en hızlı yayıldığı ortamlar.
çocuklarımızı evde kişisel bakım ve temizlik konusunda iyi eğitmeliyiz ama neticede onlar çocuk. eğer hasta çocuk varsa kreşe ya da okula kabul edilmemeli. bu konuda ailelere iş düşüyor. özellikle çalışan anne babalar için büyük sorun oluyor bu durum ama toplum sağlığı için dikkat edilmesi gerekiyor.