klavyelerde harf diziliminin "q" harfiyle başlamasının sebebi ne dilbilgisel, ne estetik, ne de kullanıcı dostu bir tercihtir. tamamen mekanik bir zorunluluk ve tarihsel bir tesadüften ibarettir.

hikâye 1870’lerde başlar. christopher latham sholes adında bir abimiz ilk ticari daktiloyu üretmeye karar verir. ilk başlarda harfleri alfabetik dizmişlerdir ama bir sorun vardır: hızlı yazan insanların bastığı tuşlar daktilonun içinde birbirine çarpıp sıkışmakta, adeta klavyeyi yumruklamadan yazı yazmak imkânsız hâle gelmektedir.

çözüm mü? harfleri öyle bir dağıt ki, sık kullanılanlar yan yana gelmesin, kollar çarpışmasın. işte bu mantıkla ortaya çıkan dizilimin adı bugün bildiğimiz qwerty’dir.

yani "q" harfinin başa gelmesi, "şık durur" ya da "önemli harf" falan diye değil, sadece soldaki yere güzelce sığması ve mekanik sıkışmaları azaltması sebebiyledir.

sonra ne oluyor? bu düzen remington daktilolarla piyasaya sürülüyor ve yaygınlaşıyor. insanlar alışıyor, on parmak öğreniyor, firmalar bu düzeni standartlaştırıyor. böylece daha verimli alternatifler (örneğin türkçeye uygun f klavye ya da ingilizce için dvorak dizilimi) çıkmasına rağmen, kimse alıştığını bırakıp tekrar alfabe ezberlemek istemiyor. alışkanlık, teknolojiye kafa tutuyor.

özetle: klavyenin q harfiyle başlaması, bir mühendislik zaferinden çok bir mekanik dertten kaçışın tarihidir. bugün hala dijital çağda, fiziksel kolları olmayan tuşlarda bile bu dizilimi kullanıyorsak, bunu biraz da alışkanlıklarımızın kölesi oluşumuza borçluyuz.