Kimdir Harriet Tubman?

harriet tubman, amerika'nın yeni başkanı joe biden'in 20 doların üzerine fotoğrafını koyma kararı aldığı efsanevi kölelik karşıtı bir aktivist.

yeniden gündem olmuşken, kendisinin neler yaptığını biraz hatırlayalım...

harriet, kölelik düzeninin devam ettiği amerika'nın maryland eyaletinde dünyaya geldi. henüz 5 yaşındayken hizmetçi olarak satıldığı evde sayısız şiddete maruz kaldı. harriet, john tubman ile evlene kadar köle olarak hayatına devam ediyordu. tubnan ile evlendikten kısa bir süre sonra amerika'nın güneyinde sıtma salgını başladığı için kuzeye kaçtı.

amerika'nın kuzey eyaletlerinden philadelphia’ya ulaştığında, orada kölelik karşıtlarının ve eski kölelerin kurduğu bir dizi özenle inşa edilmiş gizli ev, tünel ve yollardan oluşan yer altı demiryolu’nun lideri william stili ile tanışması hayatında bir dönüm noktası oldu. harriet, örgüte dahil olduktan kısa bir süre sonra köleler arasında efsaneye dönüşürken köle sahipleri tarafından ise öldürülmesi için başına ödül konuldu. kuzeye ve özgürlüğe kaçışlarında rehberlik etmek üzere güneye on dokuz yolculuk gerçekleştirdi. bu yolculukların hiçbirinde yolcusunu kaybetmedi. güneydekileri atlatmak için türlü hile ve kurnazlıklara başvurdu.

1861 yılına gelindiğinde amerika'da başlayan iç savaşta hem hemşire hem de casus olarak orduda görev yaptı. hemşirelik görevinin yanında 756 kölenin kurtarılmasını sağlayan ve düşmanda milyonlarca dolarlık hasar yaratan askeri seferberlikte de başarıyla görev aldı. savaştan sonra ise kadın hakları savunuculuğuna devam etti ve 93 yaşında hayata gözlerini yumdu.

Andrew Jackson kimdi peki?

florida'nın askeri yöneticiligini ve new orleans cephesinin generalliğini de yapmış amerika birleşik devletleri başkanı. bugunun demokratik partisinin temellerini atmıştır. old hickory denir kendisine çünkü tam anlamıyla daglardan gelmedir, sert bir generaldir. kadrolaşma sistemini amerika'da uygulayan ilk insanlardan biridir. köleliği savunmuştur hep, kızılderililerden nefret eder ama beyaz saray'ı halk partisine açmıştır ve döneminde alkol kullanma oranı tavan yapmıştır.

Andrew'un hiç iyi icraatı yok muydu?

andrew jackson'ın sureti bu günlerde 20 doların üzerinden kalkacakmış. andrew'un kimse tarafından sevilmemesi de buna yeterli zemini hazırlamış sanırım.

jackson amerikan merkez bankasını ortadan kaldırarak para ve gücü burjuva sınıfından alıp, -kendi icat ettiği memuri meslek grupları-na müteakip oluşmasına sebep olduğu orta sınıfa dağıtmıştır.

andrew jackson orta sınıfın babasıdır. andrew jackson'dan önce ülke klasik şekilde burjuva, asker ve rahip sınıfının elindeydi, geri kalan halksa işçi ile kölelerden oluşuyordu. andrew kendi icat ettiği bürokrasiyle abd'yi o dönem için memurlar ülkesi haline getirmiş, devlet aygıtını güçlendirmiş, ırksal takıntıları bir kenara konulduğunda beyazlar içinden her sınıftan insana tüzel ve gerçek kişi olmanın yolunu açmıştır. yine elleriyle var ettiği memur sınıfına bir takım sosyal haklar tanımıştır. onların bürokrat adıyla yükselerek burjuva sınıfının karşısında durabilmelerini sağlamıştır.

zaten kapitalizmin bugünkü karın ağrısı da budur. orta sınıf kesinlikle yok edilmek istenmektedir. harriet tubman da madalyonun arka yüzünde, 1990'lardan başlayarak tüm dünyayı etkisine alan afro-amerikan kültüre küçük bir atıf niteliğindedir.

yani özetle yine birileri wins... adamı suçlarken kim olduğunu da öğrenin yani.

Bu değişiklik ne işe yarayabilir?

bu tip sembolik değişiklikler, hak mücadelesi veren azınlıklar açısından niteliksel olarak çok önem taşımasa da psikolojik anlamda çok büyük öneme sahiptirler. adaletsizliğe yol açan kanunda ya da uygulamada yapılan değişiklikler tabi ki daha önemlidir ancak bu sistematik değişikler mücadeleyi veren grup dışında kimsenin dikkatini çekmezler. paranın üzerinde yapılan değişikliğin ise, tam tersi bir şekilde, hiç kimsenin hayatına en ufak bir etkisi yoktur ancak 350 milyon amerikan vatandaşının da bu değişiklikten haberi olur. yani niteliksel değişiklerin promosyonu sembolik değişiklerle yapılır ve bunların geri bildirimi de sembolik değişikler sayesinde alınır. sembolik değişiklere gelen tepki, kanun yapıcılara, niteliksel değişikliklere kamuoyunun hazır olup olmadığı hakkında fikir verir.

beyaz amerikan vatandaşının, siyahların maruz kaldığı sistematik zulmü hatırlaması için ya polisin kamera karşısında cinayet işlemesi ya da bu tip sembolik değişiklerin medya tarafından kamuoyunda tartışmaya açılması gerekiyor. amerikan kamuoyunun çoğunluğu, emparyalist işgalin kutlanacak bir şey olmadığını içine sindirmiş durumda ve o dönem yapılan hataların sembollerinden olan andrew johnson gibi eli kanlı tarihsel figürlerin, paradan, beyaz saray'dan indirilip varlıklarının tarih kitapları ve müzelerle sınırlandırılması konusuna halkın büyük çoğunluğunun bir itirazı yok. pratik olarak hiçbir işlevi olmayan bu sembolik adımlar, sosyal ilerleme sürecinin mihenk taşları olarak aslında çok önemlidir. 

Amerikan Dolarlarının Üzerindeki Adamlar Kim?