İstanbul'da Beklenen Büyük Deprem Gerçekleştikten Sonra Yapılması Gerekenler
beklenen büyük istanbul depremi gerçekleşti, depremden sağ kurtuldunuz. resmi olarak 16 milyon insanın yaşadığı şehirde mevcut bina stoğunun önemli kısmının depreme dayanıklı olmadığı bilinen bir gerçek. 1999'da bile depremden ciddi etkilenen avcılar ilçesinde kentsel dönüşüme girmesi gereken bina sayısı 20 bine yakın, ilk aşamada 11 bin binanın hemen dönüştürülmesi zaman kaybetmeden gerçekleştirilmesi gereken bir adım.
deprem oldu ve hemen her sokakta yıkılan binalar var. caddelerin çoğu, ana yolların bir kısmı ciddi zarar görmüş olacak. istanbul'a giriş ve çıkış ciddi anlamda imkansız hale gelecek. sağ kurtulduğunuz binaya tekrar girmeniz riskli olabilir. artçı depremlerin de yıkıma sebep olabileceğini unutmayın. devrilebilecek eşyalar ve cam kırıkları hayati yaralanmalara sebep olabilir.
ilk adıma geçmek için deprem öncesi yapmanız gereken kritik hazırlıklardan bahsetmek gerekir.
öncelikle bir plan yapmalısınız
neye göre? kime göre? nasıl bir plan? ikamet ettiğiniz yerleri belirleyin. tek yaşıyorsanız daha kolay. aileniz ile birlikteyseniz bunları da listeleyin. belki sevgiliniz var ve farklı lokasyonlarda yaşıyorsunuz, kesinlikle romantik olmayacak bir plan da yapmanız gerekebilir.
listenizdeki yerlere örnekler:
- oturduğunuz ev
- iş yeriniz
- diğer yakın aile bireylerinin oturduğu evler
- varsa çocuğunuzun okulu/kreşi
- çocuklarınız yaşça büyük olabilir, onların iş yerleri
deprem sonrasında bir araya gelme ''operasyonu'' yapacak kişilerin her birinin farklı lokasyonlarda olma ihtimaline karşı birden fazla buluşma yeri belirlemelisiniz. gün içinde herkes farklı bir noktadayken buluşulacak nokta ile herkesin evde olduğu bir anda gerçekleşen deprem sonrası krizi ilk atlatıp beka probleminizi çözmek için geçmeniz gereken yer başka olacaktır. bu noktada hangi noktada ne kadar süre boyunca buluşacağınız kişileri bekleyeceğinizi de kararlaştırmalısınız. çünkü telefonlarınız çalışmıyor.
tehlikeyi atlatma bölgesi seçerken nelere dikkat etmelisiniz?
- öncelikle yardımların ulaşabileceği ve çok büyük bir depremden sonra bile operasyonel olabilecek yerleri belirleyin.
- artçı depremlerden etkilenmeyecek bir açıklıkta olmasına dikkat edin.
- asayiş önlemlerinin alınabileceği korunaklı bir yer olmasına dikkat edin.
bu tür yerlere örnek vermek gerekirse:
- askeri bölgeler ve kışlalar. beklenen depremin boyutunu düşünecek olursak silahlı kuvvetlerin büyük anlamda operasyonel destek vereceğini tahmin etmek güç değil. askeri bölgelerin ve kışlaların sivillere açılabileceği çadır/konteynır kurulabileceği de ihtimal dahilinde. barınmaya ek olarak ilk yardım ve beslenme imkanları da askeri birlik bünyesinde çözülebilecek sorunlardır. savaş esnasında lojistik faaliyetlerini planlayabilen bir kurum böyle bir süreçte de gerekli ikmali sağlayıp hayatta kalanlara güvence olabilir. istanbul için en ideali samandıra 4. kara havacılık alayı ve yeşilköy hava harp okulu. atatürk harp oyunu ve kültür merkezi yani harp akademileri.
- havalimanları. istanbul'da faaliyette olan 4 havalimanı var. atatürk, sabiha gökçen, istanbul ve hazerfen havalimanları. uluslararası yardımlar ve türkiye'nin diğer bölgelerinden gelecek yardımlar en kolay bu noktalara ulaştırılabilir ve buralardan dağıtımı yapılabilir. beslenme ve barınma sorunlarıyla uğraşmazsınız. ulaşacak ilk sağlık ekipleri de buralarda olacaktır. sığınılacak en güvenli yerler arasında zirveye oynar.
- en son sıraya itü, boğaziçi, yıldız teknik gibi kampüsleri geniş üniversiteleri ekleyebilirsiniz. buralardaki görevli kadronun size herhangi bir hizmet vermesini bekleyemezsiniz ancak asgari asayiş şartlarını sağlarlar. ayrıca buralarda oluşacak kümelenmeler nedeniyle gönüllü ekipleri ve yardımlar kısa süre içerisinde size ulaşacaktır.
- belediye personellerinin büyük kısmı da deprem sonrası operasyonel faaliyetleri sürdüremeyecek durumda olabilirler. belediyelerin toplanma alanları ile ilgili bilgileri ikamet ettiğiniz ilçe belediyesini arayarak öğrenebilirsiniz. yerel yönetimler bu gibi durumlarda genelde en hazırlıksız kurumlar olmaktalar. ideal bir seçenek değil.
deprem sonrası oluşacak can kaybı büyük olabilir. şehir fonksiyonlarının çoğunu kaybedebilir
altyapı gerekli cevabı veremeyebilir. barınma ve beslenme gibi temel ihtiyaçları gidermek ve deprem sonrası ne yapacağınıza nereye gideceğinize ve oluşan yeni durumla ilgili nasıl bir başlangıç yapacağınıza karar vermek için bir noktada durup, düşünüp, karar vermeniz gerekecek.
tüm bunları sağlıklı olarak yürütebilmek için bu çerçevede bir plan yapıp belirli periyotlarla - mesela 3 ayda bir - tatbikat yapın. her senaryo için ayrı ayrı tatbikat yapmanız faydalı olur. en ufak depremde mobil iletişim ağı çöküyor, telefonla iletişim kurmak seçenek dışı olabilir. 1800'lerde böyle bir şey yaşıyor olsaydınız ne yapardınız sorusuna cevap verin ve her ihtimali mutlaka değerlendirin. yine de bir süreliğine idare edebilecek su, gıda gibi temel ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz bir çanta lazım olacak. powerbank her halükarda lazım olacak ki bunları da aynı çanta içinde muhafaza edin ve günlük olarak kullanmayın. kızılay ilk yardım kursları düzenliyor, bu kurslara katılabilirsiniz.
eğer üstüne bir bina yıkılmamış bir aracınız varsa ve onunla anayollara ulaşabilirseniz en ideali avrupa yakası için trakya tarafına; anadolu yakası için kocaeli kent ormanı güzergahındaki yol üzerinden kocaeli'ne doğrudan yola çıkmak olacaktır. ancak yolun mevcut durumunu bilmeden bu güzergahlara doğru ilerlerseniz 2-3 gün boyunca devam edecek bir trafikle karşılaşabilir ya da yolun açılması için enkazların kaldırılmasını bekleyebilirsiniz. o yüzden bu seçeneği tehlikeyi atlatma bölgesine ulaştıktan sonra değerlendirmelisiniz.
küçük çocuklarınız varsa onları bu kriz anında travmatik sonuçlardan en az etkiyle kurtarmak için önlemler almalısınız
3 günlük temel ihtiyaçlarını temin edecek seçenekleri önceden planlamalı ve bu tatbikatlara onları da dahil etmelisiniz. daha ayrıntılı bilgi için pedagoglara danışabilirsiniz.
aileniz, sevdikleriniz ya da daha önemlisi ''kendiniz'' için bir sorumluluğunuz varsa bu planı yapmak size düşüyor. mantık basit. depremden önce gerekli önlemleri al ve hazırlık yap. depremden sağ kurtul. tehlikeyi atlatma bölgesine git. en son olarak şehri en azından bir süreliğine terk et. şehirden ayrılma ve bir süreliğine başka bir yerde kalma imkanı olan herkesin şehirden ayrılması önemli bir sorumluluk. enkaz halinde bir şehir, binlerce ölü, onbinlerce yaralı ve yüzbinlerce evsizin olduğu bir şehrin tüm hareketi durmuşken gidecek yeri olmayanlar için gerekli ikmali sağlamak daha kolay olacaktır. yani geride kalmak zorunda olanlar için eğer gitme imkanınız varsa gidin. üstelik oluşacak insani krizle birlikte ekonomik kriz (nüfusun %20'si ve ekonominin %40'ı deprem bölgesinde) yüzünden ciddi bir asayiş sorunu da yaşanabilir. altyapı hizmetlerinin eksikliği salgın hastalıklara sebep olabilir.
istanbul'u yıkıp sil baştan yeniden yapana kadar bu önlemleri ve daha fazlasını almalısınız.