Hristiyanlığın Sembolü Haç ve Daha Pek Çok Simgenin Atası Olan Gizemli Mısır İşareti: Ankh
beyaz eşyalardaki a+, chevrolet logosu, sağlık anlamına gelen yılanlı işaret, ve hıristiyanlığın sembolü haline gelen haç işaretinin ankh sembolünü köken aldığı düşünülmektedir.
haç işareti geometrik ve dekoratif bir semboldür. tıpkı davut yıldızının kökeninin eskiye dayanması gibi onun da hıristiyanlıktan önceye dayanıyor. etnografik önemine bakıldığında çiziminin kolaylığı, geometrik uyum düşünülüyor. daha eskiye gidildikçe de haç'ın ilkel formunun ankh olduğu yönünde yorumlar hiç de az değil.
daha sonra merkezde birleşen çizgilerin artması veya paralel çizgilerle çeşitli haç formları da oluşturulmuştur.
örnekler
ardışık periyotlarla eklenen paralel çizgiler ise gamalı haç'ı oluşturmuş. (bkz: svastika) onun tarihi de haliyle nazi almanyasının çok daha öncesine dayanıyor.
batı'da daha yaygın olduğuna inanılsa da doğuda brahmanlar ve budistler tarafından ciddi anlam taşıyor. bunlardan ilki alfabede ateş yakmak için kullanılan aleti temsil etmesi ile birlikte güç, yaşayan alev ve kutsal ateş gibi kavramları temsil etmede kullanılmasıdır.
ayrıca gamalı haç da arkaik dönemde tıpkı ankh işareti gibi sağlık, hayat anlamında kullanılmış.
ankh, swastika ya da diğer haç tipleri pompei mozaiklerinde, yunanistan'da koronya nişleri üzetinde, atina'da bulunan vazolarda, hisarlık kazısından çıkan kalıntılarda, luviler ve hititlerden kalan eserlerde, napoli'de bir kemer süslemesinde, bir kadın figürünün rahminde, afrika'da bir pagan mezarında, gazze'de, kıbrıs adasında kullanılmış çömlekler üzerinde, italo-grek vazolarda, likya madeni paralarında ve iskoçya'da taş işlemeler üzerinde kullanılmıştır.
bu kadar farklı coğrafyada iletişimin olmadığı dönemlerde (mö 1800-ms 400) yakın anlamlarda kullanılması doğrudan olmasa da toplumların birbiriyle etkileşimi ile açıklanabilir. neden bu işaret ve türevlerinin seçildiği ise hâlâ bilinmiyor.
bir bitkinin farklı yerlerde ayrı ayrı evcilleştirilmesi nasıl farklı türer oluşturuyorsa ankh sembolünün farklı coğrafyalarda evrimi de benzer haç figürlerine sebep olmuş.
hıristiyanlıktan sonra ortaçağ'a kadar kilisenin otoritesi ile de işaretin taşıdığı güç anlamı biraz daha artmış.
hatta bir teoriye göre genetik hafızamıza güvenerek bu işareti ticari amaçla kullanarak güç, uzun ömür gibi anlamlar çağrıştırmaya çalışılmış.
genetik hafıza kısmını biraz daha açacak olursam
dürtü ve içgüdüsel davranışlarımızın yönlendirilmesinde etkilidir. sonraki nesillere aktarılır. ilkel reflekslerin evrimsel süreçte türlerin bipedal/quadripedal ayrışması ile refleksler de farklılık göstermiş sonraki nesle ise genetik olarak aktarılmıştır. düşmeden önce ellerimizi öne uzatmamız bizde refleksken bizden önceki nesillerde deneme yanılma yoluyla öğrenilmiş istemli harekettir. (koruyucu ekstensiyon refleksi/paraşüt refleksi) wiki. alternatif link
başka bir teoriye göre de yükseklik korkusu ağaçta yaşayan atalarımızdan bize genetik hafızayla geçmiş
bizim üst beyinde depoladığımız bilgiler kuşaktan kuşağa aktarılırken bir yerden sonra alt beyinde otomatik yerleşmiş oluyor.
bu teorinin ankh'la ne alakası mı var?
ankh sembolünden bugüne evrilen şekiller, yüzyıllar içinde işaretin güç, hayat, nefes gibi anlamlarıyla genetik hafızamıza geçtiği için artı işaretli ürünleri alırken daha uzun süre kullanabileceğimizi, daha dayanıklı olduğunu biz düşünmesek de alt beynimiz düşünüyor.