Hazır Gitmişken Her Türlü Ortamı Görelim Diyenler İçin Kallavi Bir Budapeşte Gezi Rehberi
Önce genel bilgiler
havaalanından inince ulaşım biletinizi muhakkak alın
çünkü otobüsten metroya aktarma yapmanız gerekecek ve bu sırada metroda sizi bekleyen uyanık macar ulaşım çalışanları 350 forintlik bilete 30000 forint ceza yazmak için sizi bekliyor olacak. şehrin diğer kesimlerinde sadece bazı metro girişlerinde olan ulaşım çalışanları burada turist avlamak için metro içinde bulunuyorlar. yapmanız gereken kalacağınız gün sayısına göre sınırsız ulaşım kartı almak ya da böyle bir tercihiniz yoksa transfer bileti almak. transfer bileti 530 forint. transfer bileti aldığınızda size iki adet bilet veriliyor. birincisini ilk binişte ikincisini aktarmada kullanıyorsunuz. ayrıca günlük ulaşım bileti 1650 forint ve bu bilet hakkını veriyor. çünkü tramvaydan otobüse, otobüsten metroya tüm ulaşım araçlarında kullanıyorsunuz. oysa ki 350 forint olan single ticket yalnızca tek yönde 60 dakika için kullanılıyor.
forint hesaplamalarınızı iki basamak atarak düşünün
yani 1000 forint yaklaşık 10 tl dır. alacağınız bir ürünün üzerinde 1790 forint yazıyorsa, 17 tl 90 kuruş gibi düşünün. çünkü gerçek değeri 16,5 tl oluyor, yani hemen hemen yakın bir değeri kolayca hesaplamış olursunuz.
dövizi oktogon meydanında ya da vaci utca caddesinde bozdurun
komisyon alınmayan ve gerçek değerine çok yakın bozan yerler var, dikkat edin bulacaksınız. havaalanından yalnızca ulaşım ihtiyacınızı giderecek kadarını bozdurmanızı tavsiye ederim.
tek bir korna sesi, iş makinesi gürültüsü ya da rahatsızlık verici bir detaya rastlamadım
tartışma, kavga, insanlar arası gerilim farkedilmesi çok zor ayrıntılar. halk arasında genel bir uyum hakim. kendinizi kesinlikle güvende hissettiğiniz bir ortam. bisiklet kullanımı ve toplu taşıma oldukça yaygın. özel araçlar trafik yaratacak kadar değil bu yüzden.
şehre genel bir temposuzluk hakim
insanların bizden daha fazla boş vakti olduğu hissine sahip oluyorsunuz. tuna nehrinin tam ortasında kalan margit adası'nda spor yapan, bisiklete binen ve ailece yürüyüşe çıkan insanlar dikkatinizi çekiyor. akşam opera çıkışı şık giyimli insanlar ya da vorösmarty meydanında müzik dinleyen gençler. karşıdan karşıya geçmenizde sabırla sizi bekleyen şoförler şehrin dikkate değer tempo unsurları.
mimarisine hayran olmamak elde değil
çok isterdim ki istanbul'u da olağanca otantik değerleriyle koruyalım ama her şeyi mahvettik. ne denizi kaldı ne mimarisi. altını üstüne getirdik şehrin. bulduğumuz her yeşillikte mangal yapar olduk. budapeşte bu konuda ne ki? tuna nehri kıyısının, köprüsünün ve mimari eserlerin ışıklandırması boğazla boy ölçüşebilir mi oysa ki? bir macar bile bunun farkında. siz şehriniz çok güzel demeye kalmadan size istanbul'dan bahsediyor. allah bilir kafasında nasıl fotoğraflar var. budapeşte'de yeni bir yapı bulmak zor. eski binaların aynı formunda korunduğunu gördüm. tebrikler gerçekten.
iklimi için istanbul'dan 7-8 derece düşürün derim
şehir pahalı ya da ucuz diye nitelendirilemez bence
bizim fiyatlarımıza çok yakın hatta ucuz. birayı budapeşte'nin belki de en popüler barı szimpla'da 550 forinte içtim. istanbul'da 5 tl'ya bira içilen bir yer hatırlayamadım doğrusu. yerel esnaf ısrarcı değil. kibar. ancak turist avlanan yerlere dikkat edilmeli. 5 tl etmez tabağa 3000 forint fiyat biçerler. otellerde ucuz. avrupa ortalamasının altında.
Gezilecek yerlerin detaylarına inelim biraz
müzelere girmediğinizi farz edersek bu şehri gezmek için 1 gün yeterlidir. ilgili üçlü (viyana, prag, budapeşte) içerisinde en ucuz şehirdir. para birimi macar forinti (huf)'dir. (2017 itibariyle yaklaşık 1 euro=311 macar forinti)
viyana'dan gelecek iseniz viyana eldberg otobüs terminalinden eurolines ve 3 saatlik bir yolculuk ile ekonomik bir şekilde budapeşte'ye gelebilirsiniz. nepliget otobüs garına indiğinizde m3 metro hattı ile şehir merkezine(astoria) geçebilirsiniz. bilet fiyatı 320 huf'dır.
gezilecek yerler
zsido negyed: gezmesi zevkli büyükçe bir yahudi mahallesi
zsinagoga: avrupa'nın en büyük sinagogu. çok büyük ve gösterişli. iç mekan tamamen altınla kaplıymış ve 6000 kişiyi barındırabiliyormuş. -mış ve -muş'ların sebebi içerisini görmeyişimizdir. ha niye göremedik. yahudiler hakkikaten parayı seviyorlar. giriş ücreti çok pahalıydı.
vaci utca: budapeşte'nin istiklal caddesi. lüks mağazalar, cafeler, turistler.
vörösmarty ter: vica utca'nın sonundaki koca meydan
belvarosi plebaniatemplon: 1739 yapılmış barok tarzı köy kilisesi
szent gelert emlekmü: kentin koruyucusu aziz gelbert (980-1046) adına yapılmış anıt mezar
krallık sarayı: buda'daki yüksek bir tepe üzerine kurulmuş yapılar kompleksi. bu yapılar magyar namzeti galeria, matyas küt, budapeşti törteneti muzeum. krallık sarayına çıkmayı sağlayan budava siklo (kablolu demiryolu) ile tek kişi gidiş-dönüş 1500 huf.
uri utca: buda tepesi üzerindedir. diğer adıyla beyler sokağı. bu adı eskiden burada oturan soylulardan dolayı almış. güzel evlerin, malikanelerin olduğu küçük bir köy gibi bir yer.
halaszbastya: 7 kulesi olan burçlar ve seyir terası. peşte'nin güzel bir manzarısını sunar.
szent ıstvan bazılıka: 50 yılda tamamlanmış. avrupa'da gördüğüm en güzel bazilikalardan bir tanesi.
ve muhteşem orszaghaz: peşte'dedir. westminister sarayı'ndan esinlenerek çizilmiş. çok büyük (691 odalı) parlamento binası. özellikle bu binanın buda üzerinden görüntüsü muhteşemdir.
ne yedik? ne içtik?
gulaş
tabii ki macaristan deyince akla gelen ilk yemektir. en azından tadına bakmadan bu ülke dışına çıkılmamalıdır. ayıptır.
pekpont
macarların sabah kahvaltısı için uğradıkları fast-hamur işi mekanlar. gayet başarılı. poğaça, sandwich, pizzalar, çeşit çeşit çaylar ve kahve. isteyen orada yiyiyor ama çoğu kişi paket yaptırıyor. iki kahve, büyük dilim pizza, peynirli sandwich ve bir tane muffin 1240 huf (4,5 avro).
anna cafe
vaci utcanın sonunda bir kahve molası verilebilecek bir kafe. ballı melange ve bir amerikan kahve 1795 huf ( 6 avro). viyana'dan sonra gayet ucuz geliyor.
Gezilip görülecek yerler sıralı tam liste
1. zincirli köplü ve széchenyi meydanı (lánchíd ve széchenyi istván tér eski adı: roosevelt tér)
2. elizabet köprüsü ve 15 mart meydanı (erzsébet híd ve március 15. tér)
3. margit adası (margit-sziget)
4. buda kalesi ve kraliyet sarayı (budai vár ve királyi palota)
5. balıkçı burcu (halászbástya)
6. matyaş kilisesi (mátyás templom)
7. arnavut abdurrahman abdi paşa'nın mezarı
8. parlamento (országház)
9. tuna nehri kısyısndaki yahudi ayakkabıları anıtı (cipok a duna-parton)
10. bazilika ve deak meydanı (szent istván-bazilika ve deák ferenc tér)
11. vaci caddesi (vaci utca –vatsi utsa okunur- alışveriş caddesi)
12. café gerbeaud (turistik pahalı bir cafe)
13. gül baba türbesi (rózsadomb)
14. vajdahunyad kalesi (vajdahunyadi vár)
15. széchenyi hamamı (széchenyi gyógyfürdo)
16. kahramanlar meydanı (hosök tere)
17. new york café (turistik pahalı bir cafe)
18. sinagog (dohány utcai zsinagóga)
19. geller tepesi (gellért-hegy)
20. macar devlet operası (magyar állami operaház)
21. terör evi müzesi (terror háza múzeum)
22. macar ulusal müzesi (magyar nemzeti múzeum)
23. sanat galerisi (mucsarnok)
24. uygulamalı sanatlar müzesi (iparmuvészeti múzeum)
25. güzel sanatlar müzesi -(szépmuvészeti múzeum)
26. ludwig müzesi/çağdaş sanatlar müzesi (ludwig múzeum/kortárs muvészeti múzeum)
27. macar ziraat müzesi (magyar mezogazdasági múzeum)
budapeşte'de yemeğin de detaylarına inelim
1- (bkz: blaha lujza) durağında burger king in sağında kalan ara sokaktan girdiğinizde yaklaşık 100 metre ileride "pizza king" adlı şirin bir restoran vardır. makul fiyata iyi yemek yiyebilirsiniz. yemeklerin ve pizzaların çoğunda domuz eti bulunur. dikkat edip, sorabilirsiniz.
2- frenciek durağında köprüye giden yolun sağında kalan büyük bir pastane vardır. dondurmasını ve kayısılı tatlısını deneyebilirsiniz.
3- st. stephen bazilikasının önündeki dondurmacıdan yoğurtlu dondurma alın. bitirin bir daha alın.
4- fisherman'e yolunuz düşerse batthyany durağından inince yolun karşısında 2 katlı bir (bkz: palacinka) cı vardır. süperdir, ucuzdur. 140 forint dolaylarındaydı bir tanesi sanırsam.
5- nerede bulursanız yiyin: (bkz: solomi galuska). içinde rom var, istemeyenler dikkat etsin.
6- andrassy utca'da (operaya giden yol) morrison's adlı bir bar vardır. saat 9'dan önce girişler ücretsiz ve yine 9'dan önce tüm kokteyller 500 forinttir. szent istvan'daki diğer morrison's'un yan sokağındaki saray restoranda (bkz: török etterem) çorbalar iyidir, kebabının aslıyla pek bir alakası yoktur. parti sonrası açlık için tercih edilir.
7- (bkz: gulaş) yemeden olmaz. çok sayıda geleneksel restorandan birini tercih edebilir ya da kalvin durağındaki central marketten yapımı için malzemelerini de alabilirsiniz.
8- balaton gölü'ne yolunuz düşerse (bkz: langoş) u bir de burada yiyin.
9- subway burada da karşınıza çıkar.
10- ve tabii ki gerbeaud... atmosferi için, mekanın ihtişamı için gidin, vörösmarty'de. www.gerbeaud.hu
Gece Hayatı
Full Moon Hostel
kalacağın yer kesinlikle full moon hostel olsun. hayatımda gördüğüm en ilginç ve otel seviyesinde hosteldi burası. altında morrisons 2 adında bi disko var. hatta her girişte diskonun kapısındaki fedailere "ben hostelde kalıyorum" diye izaha girmek zorunda kalıyosun. alemciler için bundan daha uygun zemin yok yani dünyada.
ama huzur arayan için doğru adres değil tabii. odaların camı bildiğin diskoya bakıyor, çünkü disko binanın avlusunda. balkonda oturduğunuzda mekanda dans eden, barda içen insanları görüyosunuz yani. sitesi bu:
http://www.fullmoonhostel.com/
Bcitypub
gece dışarı çıkacaksın ve önden demlenmek istiyosun. o zaman adresin bcitypub. bu kadar ucuza içki başka yerde görmedim. üstelik gayet de temiz, ferah bi yer. menüdeki 30 forintlik (10 cent ediyor) içecek ne diye merak edersen bildiğin 02l şu. adresi:
Spiler Bar
sonra bi de asmalımescit tarzı bi pasaj var. burda da barlar, şarap barları falan karşılıklı bi pasajın içinde. gayet kalabalık bi yer. giriş de beleş olduğundan bi mekandan çıkıp diğerine girmek için ideal. spiler diye de çok meşhur bi yer var içinde. adresi kırály utça 13. oraya gidince tüm mekanları da görmüş oluyosun zaten:
http://spilerbp.hu/ındex_en_or.php
Instant Bar
ve son olarak da instant. budapeşte zaten salaş barlarıyla (ruin bar) meşhur bi yer. bu mekan da bunların şahı adeta. koca apartmanı bar, disko, kulüp ne dersen artık bi eğlence mekanına çevirmişler. yine avlu sistemi var. üst katlardan baktığında giriş katında sigara içilen barı görüyosun. her katta da yine dans pistleri, odalar, barlar falan var. dekorasyonu da çok fantastik. mutlaka görülmeli:
Morrisons 1
her pazartesi gençler aşırı ucuz birası için akın eder buraya. nedenimiz şudur ki; 11'e kadar 500 forint (4 tl civarı) giriş ücreti ile 3 adet ücretsiz bira kuponu veriliyor. genellikle exchange öğrencileri bu aşırı ucuz bira için buraya akın eder ama her hafta mekana daha geç gidilir ve dolayısıyla her hafta o 3 birayı 11'e kadar daha hızlı içmeyi başarırsınız. rekorum 10:30; yarım saatte 3 bira. afferin bana. biraları pek sarhoş etmez gerçi, öncesinde başka yerlerde demlenmekte fayda var. müzikleri ise her hafta aynı, sadece birkaç kere gidecekseniz oldukça zevkli, güzel gelebilir müzikler ama her hafta giderseniz bi süre sonra bayabilir. özetle şudur ki; 1 dans alanı, 1 karaoke alanı ve de 11'e kadar neredeyse beleş olan birasıyla pazartesileri tıklım tıklım olan bu alan ziyaret edilmeli.
Szimpla
dans alanı yoktur buranın ama dekorasyonu ve ortamıyla lezizdir.
değerlendirme
orta avrupa gezisinden önce beğeni sıramın prag - viyana - budapeşte olacağını tahmin ediyordum. fakat gidip gördükten sonra prag - budapeşte - viyana oldu. budapeşte çok güzel bir şehir. aslında güzelliği zamanın yöneticilerinin diğer avrupa şehirlerine aşırı özenmelerinden geliyor. her sembolik yapı başka bi yerden esinlenilerek yapılmış olsa da bu sırıtmıyor ve doğallığı bozmuyor. atlanmaması gereken bir şehirdir efendim. orta avrupa seyahati yapacaksanız burayı sakın atlamayın. diğer tarafta sopayla kovalarlar sizi.