valyria, george martin'in roma imparatorluğundan esinlenerek oluşturduğu a song of ice and fire evreninden bir halk ve imparatorluk adıdır. başkentlerinin adı da valyria'dır.

valyria imparatorluğu 40'a yakın hanedanlıktan oluşur. meşhur targaryenler da bu hanedanlıklardan biridir ama en güçlüsü değildir. valyria'nın yönetimi de roma imparatorluğu gibidir. hanedanlıklar içinde babadan oğula/kıza geçen yönetim biçimi olsa da tüm imparatorluk roma gibi senato sistemiyle yönetilir. hiyerarşinin en tepesinde kral yoktur. senatonün seçtiği bir yönetici vardır.

valyria insanının çok belirgin iki özelliği vardır. filmlerde gösterildiği gibi saçları sarı değil. saçları hafif sarıya çalan gümüşümsü bir renktedir. en belirgin özellikleri ise mor gözlere sahip olmalarıdır.

aslında daenerys targaryen'in de görünümü kitaplarda böyledir. hbo dizide nedense daenerys targaryen'ın saçını club kızları gibi platin sarısı yapıp geçmiştir. orijinal görüntüyü vermek için bilgisayar efektine veya makyaja ihtiyaç yoktu. güzelim bir peruk ve lensle gayet de bu görüntüyü verebilirlerdi.

(baspampir adlı yazar bilgilendirdi. dizi başlarken oyuncu mor lens takmış ama çekimler esnasında lensten rahatsız olunca mor lens kullanılmaktan vazgeçilmiş.)

valyria denilen yer essos kıtasındadır. haritada daire içinde gösterilen karartı yer başkent valyria'dır. karartı olmasının nedeni orada bir kıyamet yaşanmasıdır. başkent valyria 14 tane aktif yanardağın arasındadır.

soldaki kıta ise westeros kıtasıdır. her iki dizinin geçtiği yer westeros kıtasıdır. harita kırpılmış. westerosun üst kısmında kuzeyin buz duvarları, akgezenler ve özgür halkaların(yabanıllar) yaşadığı bölge vardır.

tekrar valyria diyarına devam edelim. valyria adı alacak olan bu yer, 14 yanardağın bulunduğu bir yerde olduğu için değerli yeraltı madenleri vardır. madenleri dışında yanardağların altında yaşayan firewyrm adı verilen ateş solucanları ve bölgede wyvern adlı yaratıklar da vardır. wyvern adlı yaratıklar uçsa da ateş püskürtmezler.

george martin kitaplarında her şeyi açıklamaz. bazı şeylerin ucunu açık bırakır veya başka kitaptaki anlatılardan ipucu yakalanır.

firewyrm:

wyvern:

bu diyar ejderhaların da diyarıdır. yine kitaplarda ejderhaların nasıl ortaya çıktığı hakkında bilgi yoktur. valyria halkı hakkındaki bazı bilgiler ejderhaların nasıl ortaya çıkabileceği hakkında bilgiler verebilir.

1. ejderhalara sadece valyria soyundan olanlar binebiliyor.
2. valyrialıların nam yapmış karanlık büyücüleri vardır.
3. bölgede firewyrm ve wyvern adlı yaratıklar var.

evrenin fan teorilerine göre ejderhalar, valyria büyücüleri tarafından firewyrm ve wyvern yaratıkları melezleştirilip oluşturuldu. kan büyüsüyle de bu ejderhalara sadece valyria soyu binebilecek bir büyü yapıldı. diğer teori de şudur; ejderhalar valyria halkı bölgeye gelmeden önce de vardı, kan büyüsüyle evcilleştirebildiler.

valyria halkı bölgeye geliyor. ejderhaları yaratıp/evcilleştirip güç kazanıyorlar. yanardağların altından değerli madenler çıkartıp zengin oluyorlar. sanatları da ileri seviyedir. muazzam yapılar inşa ediyorlar. bir nevi tolkien evrenindeki elflerin karşılığı valyria halkıdır.

bu şehre house of the dragon dizisinde de değiniliyor. kral viserys'in dizide yaptığı maket şehir valryia'dır:

valyrialıların en değerli madeni meşhur valyria çeliğidir. bunun üretimi hakkında da kitaplarda bilgi yoktur. fan teorilerine göre madenin oluşması şöyledir:

1. kitaplara göre bölgeye bir meteor düşmüş. valyria madeni bu meteor parçalarından üretildi. az bulunmasının nedeni de budur.

2. yanardağların çok derinliklerinden çıkan nadir bir madendir. (bu teori daha kuvvetli)

valyrialılar ejderhalardan büyük güç almıştır. kitapta kaç ejderhaları olduğu yazmıyor ama sayıları binin üzerinde olabileceği tahmin ediliyor. 300'den fazla olduğu kesindir. çünkü kitapta anlatılanlara göre bir savaşa 300 ejderha ile katılmışlardır.

valyrialılar ejderhalardan aldığı güçle savaşları kazanıyorlar. devasa imparatorlukları çökertiyorlar. fethettiği imparatorluklardan biri ghiscari'dir. bu ülkeden köleciliği öğreniyorlar. bu savaştan sonra fethettiği ülkelerdeki yetişkin insanları köle olarak alıp valyria madenlerine götürüyorlar. orada köle olarak çalıştırıyorlar.

valyria imparatorluğu o kadar büyüdü ki, yıktığı imparatorluklardan kaçan insanlar essos'ta bir ülke kurduktan sonra valyria lordlarına gidip şunu diyormuş: "biz yeni bir ülke kurduk. yerimiz yurdumuz şurası. bizler size tabiiyiz. size karşı gelmek veya savaş ilan etmek gibi bir hadsizliğimiz yoktur. bize bir ejder lordunuzu yönetici olarak atasanız sesimizi de etmeyiz. ne kadar vergi de istiyorsanız öderiz."

kölelere karşı muameleleri onlara gaddar halk adını vermesine neden olur. bu köle madenlerinde şartlar çok zorludur. günde binlerce insan ölüyormuş. en büyük tehdit ise yanardağların altında bulunan firewyrm'lerdir. bunlar toprak altından aniden çıkıp gördüğü tüm köleleri öldürüyormuş.

valyria kıyameti yaşanmadan önce bu kölelerden büyük bir topluluk madenlerden kaçabiliyor. essos'un uç kısmı bravos kısmına yerleşiyorlar. alan yoğun sisli ve dağlık olduğu için ejder lordları bunları tespit edemiyor, sonra peşlerini de bırakıyorlar.

meşhur valar morghulis ve valar dohaeris mottoları bu köle halka aittir. (insanlar ölmeli-insanlar yaşamalı)

bu sözün ne olduğu neden var olduğu hakkında kitaplarda net bilgi yoktur. kesin olan şey, valyria madenlerinden kaçan insanlara ait olduğudur. yine fan teorilerine göre hikayesi şudur: bu köleler madenlerde çok çetin koşullarda yaşıyorlardı. yaşamaktansa ölelim diyenler vardı. buna karşı çıkıp çalışmaya devam etmek isteyenler de vardı. bu sözlerin böyle çıktığını söylemekteler. (teori mantıklı görünüyor) bu söz zamanla madenlerden kaçıp bravos şehrini kuran kölelerin mottosu/selamı oluyor.

hazır bravos'a değinmişken dizilerde sıkça adını duyduğumuz bravos'un komşu ülkesi andallar'a da değinelim. bravos kurulmadan önce hemen yanı dibinde andallar vardı. bravos ve andal ülkeleri, westeros ve essos arasındaki denizin essos kıyılarındaki ülkelerdir. andallar da ejderhalardan ağır bir yenilgi alıp ülkeleri küle dönmüştür. sağ kalanlar gemilerle westeros'a kaçmıştır.

şu aklınıza gelmesin; dizide adı geçen starklar, lannister'lar vs. gibi hanedanlar valyria zulmünden kaçan insanların westeros'ta kurduğu hanedanlıklardır algısı gelmesin. kısmen doğru aslında, westeros'ta yaşayan insanların kökeni de essos'tur ama westeros'un insanlaşması valyria'dan çok öncedir. westeros'ta insanlardan önce ormanın çocukları adı verilen yarım insanımsılar yaşıyordu.

westeros'un insanlaşma tarihine hiç girmeyelim. içinden çıkamayız. uzun gece, azor ahai, akgezenler ve buz duvardan surların yapılışı var işin içinde. bunların her birisi hakkında sayfalarca yazı yazılır.

valyria'nın çöküşü: valyria kıyameti

valyria halkı ejderhalardan aldığı güçlü 5.000 yıl hüküm sürdüler. essos'u fethettiler. ejderhalardan çekinen büyük ülkeler savaşmadan valyria'ya bağlılıklarını ilan ettiler. valyria'nın kralıkla yönetilmediğini söylemiştik. 40'tan fazla hanedan tarafından yönetiliyordu. hanedanlıkların net sayısı ve adları hakkında bilgi çok çok az. farklı hanedanlıkları olsa da hepsinin üst adı valyrian'dı. gümüşümsü saçlara ve mor gözlere sahiptirler.

bu hanedanlıklar kendi aralarında da savaşıyordu ama ülkeyi yıkacak kadar büyük ölçekli savaşlar olmuyordu. ülke içinde entrikalarla birbirileriyle mücadele ediyorlardı.

ara bilgi: valyrialıların bir dini yoktu. ancak valyria'da dinler vardı. valyria'da sadece mor gözlü safkan valyrianlar yoktu. alt tabaka insanlar, başka ülkelerden lordlar, din adamları, tüccarlar da vardı. hemen hemen tüm valyrianlar soyluydu. bunlar asayişle uğraşmıyordu. asayiş ve hizmetten valyrian olmayan insanlar sorumluydu. ayaklanma çıkmaması için de valyria'da tüm dinleri serbest bırakmışlardı. ancak valyrian olmayan insanlar o kadar da ezik değildi. kitaba göre özellikle din adamları yeri geldiğinde atar yapabiliyordu. valyria'da kardeş evliliği başladığında bazı din adamları valyria'dan çekip gidebiliyormuş.

kıyametten 12 yıl önce bir targaryen prensesi rüyasında tüm valyria'nın ateşler içinde yandığını görür. bu rüyasını targaryen hanedanının da baş lordu olan babasına söyler. babası rüyadan etkilenir. tüm targaryenleri toplayıp valyria'dan ayrılma kararı alır. diğer hanedan lordlarına bunu söylese de kulak asmazlar. targaryenların iç çekişmeden dolayı pes edip kaçtığını sanarlar.

targaryen lordu aerion hanedanını toplayıp 3 ejderhayla westeros'ta dragonstone kalesine yerleşir. bu 3 ejderha vhagar, meraxes ve kara dehşet balerion'dur. (vhagar'ın görüntüleri house of the dragon'da vardır.)

(mirrors and reflections ve ucan tosbaga adlı yazarlar bilgilendirdi; aerion essos'tan westeros'a geçerken 3 değil 5 ejderha ile geçiyor. vhagar ve meraxes bunlardan biri değil. 5 ejderhadan 4'ü ölüyor. sadece balerion hayatta kalıyor. vhagar da meraxes de westeros ejderhasıdır.)

valyrialılar kıyametten çok önce de westeros'un birkaç yerine yerleşmişti ama burada henüz savaş çıkarmamışlardı. amaçları köle ticareti için zemin hazırlamaktı. çünkü madenlerde o kadar çok insan ölüyordu ki essos kıtasında artık madenlerde çalıştıracak köle kalmamıştı. bu yüzden birkaç ejder lordunu westeros'a gönderip kaleler inşa etmişlerdi. bu kalelerden biri dragonstone kalesiydi. tagaryenlerden önce bu kalede denizcilikle uğraşan valyrian soyundan velaryon hanedanından birkaç prens vardı.

not: bu velaryon hanedanı house of the dragon'da siyahi olarak betimlenmiştir.

not 2: game of thrones'ta daenerys targaryen essos'tan ayrılırken, westeros'ta ilk yerleştiği yer de bu kaledir:

gün gelir çatar. valyria'da 14 yanardağ birden patlar lavlar her yeri kaplar. o kadar kuvvetli lavlar vardır ki ejderhaları gökyüzünde yakıyormuş. tüm şehir yanar. hanedan mensuplarının hemen hemen tümü ölür. kitapta sadece bir prensin ejderhasıyla kaçtığı yazar. bu prens de kıyametten sonra valyria'daki hazineleri almak için döndüğünde, o da ejdarhasıyla beraber burada ölür.

5000 yıldır patlamayan aktif yanardağların neden patladığı kitapta yazmıyor ama ipuçları büyücüleri işaret ediyor. kitapta bu güçlü valyria büyücülerinin yanardağı da koruduğu yazılıdır.

evrenin fanlarına göre 2 teori var:

1. hanedanlıklar içindeki iç çekişmelere büyücüler de dahil olup bazı hanedanlara karşı taraf tuttular. kaos yaratıp hanedanların bir kısmını valyria'dan kovmak istediler ama iş çığrından çıktı. 14 yanardağ da patladı.

2. ikinci teori, bravos'taki faceless men adlı büyücü grubunun büyülerle yanardağları patlattığı ile ilgilidir. bu teori kuvvetli gibi görünse de biraz sıkıntılıdır. çünkü biraz kitap biraz dizi referanslıdır. bu faceless men büyücü grubu valyria'daki hanedanlara çalışan büyücülerdi. valyria madenlerinde kaçan kölelerin öyle kolay kaçamayacağı, olsa olsa bu faceless men büyücülerinden yardım alıp kaçma ihtimali olduğu söylenir. kitabın kendi kurgu güncel tarihinde faceless men büyücülerinin merkezi bravos'tur. ayrıca bu büyücüler de kölelerin mottosu valar morghulis ve valar doharis'i kullanır. bu büyücülerin kölelerin intikamını almak için valyria'yı yok ettiği düşünülür. dizi kısmı ise şöyledir;

arya stark'ın takıldığı büyücü jaqen h'agar faceless men büyücü grubu mensubudur. arya stark westeros'tan ayrılıp bravos'ta jaqen h'agar'ın yanına gider. h'agar, arya stark'a mensubu olduğu grubu tanıtırken stark'a "valyria'yı kimin yaktığını sanıyorsun?" diyerek valyria'yı faceless men büyücülerinin yaktığını ima eder.

ancak dizi sıkıntılıdır. çünkü dizi kitapta anlatılmayan birçok boşlukları doldurmaya çalışır. en önemlisi şudur; ilk akgezen gece kralını, ormanın çocuklarının yarattığını söyler. ancak kitapta akgezenlerin nasıl yaratıldığı ile ilgili bilgi yoktur.

valyria kıyameti sonrası

valyria adlı yer kıyametten sonra kitabın güncel kurgu tarihinde hala vardır. ancak ortam ölümcül olduğu için kimse gidip bilgi alamamaktadır. kitaplardaki bir anlatı burayla ilgili teoriler doğurur.

targaryen lordu aerion, valyria'dan ayrılırken 5 ejderha westeros'a getirmiştir. aerion bunlardan kara dehşet balerion'un binicisidir. aerion bu ejderha ile westeros'ta savaş çıkartmamıştır. ölümünden sonra oğlu aegon balerion'a biner.

balerion'a ait bir illüstrasyon:

game of thrones dizisinde lannisterların askeri üssü olan yıkık harrenhall kalesini balerion yakmıştır:

westeros tarihindeki en büyük ejderhadır. bir mamutu rahat yutabilecek kadar büyük bir ağzı vardır. game of thrones ve house of the dragons'ta 2 tasviri vardır.

cercie lanister:

daemon tagaryen:

aegon, balerion ve diğer ejderhaların yardımıyla surların ötesi hariç westeros'u fetheder. adı fatih aegon olur. elde ettikleri kılıçları toplayıp balerion'un ateşiyle taht haline getirtir.

aegon öldükten sonra balerion'a zalim maegor biner. o da balerion'la dehşet saçar. hatta diğer targaryen'ları bile hedef alır. lordları ve ejderhaları öldürür. o da öldükten sonra balerion uzun süre binicisiz kalır.

12 yaşındaki prenses aerea balerion'a biner. bindiği gibi nereye gittiği bilinmez. ortalıktan kaybolur. kral bu kızın peşine düşer. çünkü 12 yaşındaki bir kız westeros'un en tehlikeli ve en güçlü ejderhasına binmiştir. bu kız 2 yıl görünmez.

bir gün balerion kızıl kalenin avlusuna gelir. balerion'da derin yaralar vardır. yaralarından kanlar fışkırır. balerion avluya küçük bir kız bırakır. kız da yara bere içinde tanınmaz haldedir. kıza yaklaşınca prenses aerea olduğunu anlarlar. kızın vücudunda derin yaralar vardır. kanı kaynamaktadır. yaralar ve vücudunun içinde hareket eden tuhaf şeytanımsı yaratıklar vardır. belli ki tekin olmayan büyülü bir yere gitmiş. kız birkaç hafta içinde ölür. cesedi yakılır.

prenses aerea'nın bir tasviri:

fanlara göre teori şudur; balerion'da büyük yaralar var. balerion westeros'ta olsaydı bu yaraları ancak ona vhagar açabilirdi ama o da göz önündeydi. bu küçük kız balerion'a bindiği gibi hikayelerde duyduğu ata toprağı valyria'ya gitmek istemiştir. kıyametten önce valyria'da büyücülerin, madenlerinde yaratıkların olduğu biliniyordu. yüksek ihtimal kıyametten sonra valyria diyarı karanlık büyücülerin ve yaratıkların mekanı olmuştur. balerion da bu yaratıklarla savaşırken ağır yaralanmıştır.

balerion'a değinmişken hikayesini bitirelim. westeros değil essos ejderhasıydı. oradan westeros'a götürülmüştür. westeros'un en büyük ejderhasıydı ama kıyamet öncesi veya sonrası valyria'da daha büyük ejderhaların olma olasılığı var.

ölümüne dek derin yaraları iyileşmedi. hep inindeydi. sonunda yaralarından ötürü öldü. prensesten sonra uzun süre binicisiz kaldı. prensesten sonra tek bir binicisi oldu. kim olduğunu öğrenince şaşıracaksınız. house of the dragon'daki hımbıl kral viserys, balerion'un son binicisidir. balerion dizide canlı olarak gösterilmedi. visery bir defa tek binip uçmuştu ama balerion uçmakta zorlanmıştı. kral bir daha da binmedi. fatih balerion bir inde sessizce öldü. ancak dizi başlarken bu ejderhanın sağ olduğuna dair belirtiler vardı. viserys bir konuşmada şunu der; "kızımla şu an yüzleşmek istemiyorum. onla yüzleşeceğime gidip kara dehşetle yüzleşmeyi tercih ederim." daha sonraki bölümlerde kafatasını gösterip balerion'un öldüğünü bir görselle açıkladılar.

yazıyı şöyle bitirelim. tolkien evrenindeki silmarilion'un karşılığı valyria'dır. evrene dair büyük gizemler barındırır. ancak yazar george r.r. martin hakkında yüzeysel bilgiler vermiştir. martin'in evrenle ilgili 2 kitabı daha çıkacağı kesindir. ümidim son kitaplarda valyria'ya detaylıca değinmesidir.

aslında valyria'nın doğuşu, yükselişi, çöküşü ve sonrası hakkında rahat 4 kitap çıkar. ancak 74 yaşındaki martin'in ömrü buna yeteceğini sanmıyorum. değil valyria seti, yayınlanmasına kesin gözüyle bakılan son iki kitabın çıkacağından bile şüpheliyim. umudum tolkien gibi arkasında epey not bırakmasıdır. tolkien'e ait eserlerin büyük kısmı oğul christopher tolkien tarafından, babasının notları derlenerek yayınlandı.

Game of Thrones ve House of the Dragon'da Gördüğümüz Ejderhaların Akıbeti Ne Oldu?