Fransa'daki Sarı Yelekliler Kimdir ve Neden Sarı Yelek Giyiyorlar?
kimdir sarı yelekliler, neden sarı yelekliler?
çünkü sarı yelek, fransa’da her arabada bulunması zorunlu bir yelek. yani kaza, lastik patlaması gibi beklenmedik durumlarda kullanılmak üzere fransa devleti tarafından zorunlu kılınan bir yelek, bir nevi reflektör.
sarı yelek aynı zamanda bisikletlilerin giydiği bir yelek. tabii hepimizin bildiği gibi bir de işçilerin giyme durumu var.
bu yeleğe ulaşmak kolay. aynı zamanda katlayıp cebe veya çantaya da konulması kolay. işten çıkan insanlar çantasında veya cebinde taşıdığı yelekle dikkat çekmeden ilerliyor. eylem alanına gelince çıkarıp giyebiliyor.
bu yelek birkaç anlam taşıyor
asgarî ücretle geçinen işçi kesimini temsil ediyor. aynı zamanda bisikleti temsil ediyor. bisiklet ne alaka derseniz, şöyle açıklayalım: bu eylemlerin çıkış noktası bildiğiniz gibi akaryakıt zamları. akaryakıt zammı yapılınca insanlar bisiklete binmek zorunda kalacak mesajı verilmeye çalışılıyor. bir diğer anlamı ise “biz sarı yelekliler bir bütünüz” mesajı vermek.
istatistikî verilere göre fransa halkının %84’ü bu eyleme destek veriyor. e haliyle sarı yelek satışı da günden güne artıyor. mesela 1-30 kasım arasında amazon sitesinde satışlar %22 artmış. bu veri bile desteğin arttığını göstermekte. hatta durumu fırsata çeviren markalar %7 ila %22 arasında zam bile yapmış.
peki sarı yelekliler bu eyleme ne zaman başladı, nasıl başladı?
fransızlar, avrupa’nın en pahalı petrolünü tüketiyor. 1 ocak 2019’da yürürlüğe girecek planla dizele 6.5 cent, benzine 2.9 cent ek vergi binecek. şu anda akaryakıtta iki türde alınan verginin payı yüzde 60. petrol fiyatlarındaki düşüşe rağmen ocaktan bu yana dizel 7.60 cent, benzin 3.90 cent zam gördü. (şu anda dizelin litresi 1.54 euro, benzininki 1.66 euro.) tabii bir de karbon vergisi var, ona hiç girmeyelim.
bunlar bir tarafa devlet vergi oranını arttırırken büyük şirketlere indirim yaptı. hatta 1 milyon 300 bin euronun üzerinde varlığı olanların servet vergisi kaldırıldı. kira yardımları kesintiye uğradı.
derken jacline mouraud adlı kadın, 18 ekim’de macron’a “söyle nereye gidiyoruz? bizden aldığınız paralarla ne yapıyorsunuz” diye seslenip zamları eleştirdikten sonra “yeter artık” diye bitiren bir video mesajı yayımladı. kısa sürede 6.1 milyon kişinin izlediği video bir ateşleme etkisi yarattı. 17 kasım’da “fransa’yı bloke edelim” diye ilk eylem çağrısını yapan ise melun’dan 33 yaşında kamyon sürücüsü eric drouet oldu. bu kişiler birden televizyonlarda boy göstermeye başladı. sonra birden sosyal medyada organize olunmaya başlanıldı.
abd bu olayın neresinde?
fransa’nın kendi ordumuzu, avrupa birliği ordusunu kuracağız açıklaması abd’yi sinirlendirdi deniyor. ben teorisyen değilim ama bana göre yanlış. abd işin içinde mi? kesinlikle evet. çünkü, bu tip olaylar parlayınca abd gibi ülkeler fırsatı kaçırmıyor. yani mesele abd merkezli değil ama abd’yle ilişkisiz de değil.
olaylar nasıl bitecek?
hükümet geri adım atıyor. başbakan, eylemcilerle görüşmek de istedi. yalnız belli bir lider, organizatör, sendika veya parti yok. e haliyle hükümetin masaya oturacağı kimse de yok.
1789’da “baskıya karşı isyanı” hak sayan insan ve yurttaş hakları bildirisi’ni kabul etmiş fransızlar, isyan konusunda referansı bol bir millet. ama demokrasi noktasında da referansı bol bir millet. cumhuriyetlerin ilk adımının birkaç kez atılması gibi. bekleyip göreceğiz bakalım. kurulu düzene güvenini yitirmiş kesimlerden oluşan sarı yelekliler ne yapacak?