Fransa'da Sekülerizmin Temelinin Bir Hesap Ödeme Kavgasıyla Atılmış Olması
1150 yılında kurulan paris üniversitesi dünyanın en eski üniversitelerinden birisidir. üniversite, orta çağ dönemindeki çoğu üniversite gibi kilisenin himayesi altındaydı. çoğunluğu zengin ve asil ailelerin çocukları olan öğrenciler bu bağlamda rahip cüppeleri giyerek dolaşıyordu.
günümüzdeki gibi o dönemde de öğrenciler halk tarafından sevilirdi. öğrencinin olduğu yerde nüfus artışı olur ve buna paralel olarak tüketim de artar. dolayısıyla esnafın kazancı yükselir. yine de öğrencilerin bazı aşırılıkları olmuyor değildi. bu aşırılıklar rahatsızlık yaratsa da büyük bir sorun yaşanmamıştı. bu durum 1229 yılı mart ayına kadar böyle sürmüştü.
1229 yılının mart ayında paris’te pre-lenten festivali gerçekleşiyordu. pre-lenten isa’nın çölde oruç tutarak geçirdiği 40 günü anmak için yapılan dini bir festivaldir ve bu dönem boyunca öğrenciler serbest bırakılır. tatilde olan öğrenciler festival boyunca içip içip kendilerinden geçiyorlardı. olaylar ise st. marcel’in banliyö bölgesinde bir meyhanedeki sarhoş öğrencilerin hesabı ödemeyi reddetmemesi üzerine patladı. bunun üzerine mekandakiler öğrencileri döverek mekandan kovdular.
öğrenciler intikam almaya yemin etmişti. olayın ertesi günü çok sayıda öğrenci toplanarak mekanı bastı ve işletme sahibini feci şekilde dövdüler. üstelik civardaki diğer dükkanlara da saldırdılar. gün boyunca yerel halk ile öğrenciler arasında kavgalar devam etti.
halk ile öğrenciler arasındaki gerilim kiliseye aksettirilmişti fakat kilise olayı görmezden gelmeyi tercih etti. bunun üzerine kral ix. louis’in naibi castile blanche devreye girerek öğrencilerin cezalandırılmasını üniversiteden istedi. üniversite mecburen kabul etti, bazı öğrenciler okuldan atıldı. fakat olay bununla kalmadı. kasaba muhafızları sokaklarda büyük kısmı masum olmasına rağmen cüppeli gördükleri hemen her öğrenciyi avlıyorlardı. suçsuz çok sayıda öğrenci öldürüldü. gerçek bir katliam yaşanıyordu.
bunun üzerine öğrencilerin grevi başladı. üniversitenin ve dolayısıyla kilisenin kendilerine sahip çıkmadığını düşünen öğrenciler, halkın da kendilerine karşı olan öfkeleri nedeniyle cüppelerini çıkarıp okulu bırakarak şehri terk etmeye başladılar. bu durumun kent üzerindeki sonuçları yıkıcı oldu. ekonomik olarak şehir büyük bir kayıp yaşarken, prestiji sarsılan kilise de sorgulanıyordu. işler öyle bir noktaya geldi ki papa gregory ix devreye girmek zorunda kaldı. papa, kraldan 1200 yılında fransa kralı philip augustus tarafından üniversiteye verilen özgürlük statüsü’nün ayrıcalıklarının tam olarak uygulanması konusunda taahhüt isteyip bunlara ek olarak yeni düzenlemeler de talep etmişti.
papanın istediği oldu ve 1231 yılında üniversiteyi doğrudan papa'ya bağlayan, yerel otoritenin yaptırımlarından bağımsızlaştıran bir yasa kabul edildi. öğrenci grevinden iki yıl sonra çıkarılan bu yasa ile birlikte paris üniversitesi ve kilise büyük bir güç kazanmıştır fakat kilisenin dokunulmazlığının hem halk, hem yerel otorite hem de öğrenciler tarafından istenildiği zaman kaldırılabileceği de görülmüştür. bu açıdan birkaç sarhoşun hesap ödememesi yüzünden çıkan bir kavganın orta çağ döneminde sorgulanamaz bir gücü olan kilisenin tutumunun toplumun her kesimi tarafından iki senelik grev süreci boyunca eleştirildiği ve önemsizleştirdiği düşünüldüğünde literatürde ilk seküler eylemlerden birisi olarak kabul edilir. aynı zamanda tarihteki ilk büyük öğrenci protestolarından da birisi olarak anılır.
kaynak: https://en.m.wikipedia.org/…versity_of_paris_strike
https://www.franceculture.fr/…rne-au-droit-de-greve