Evrimsel Biyolojide Sandığınızdan Daha Kritik Bir Rol Oynayan Müthiş Duygu: Kıskançlık
kıskançlık hakkında tarih boyunca yazılmış ve yazılacak olan tonlarca duygusal dışavurumları, açılımları, laga lugayı bir kenara bırakırsak ve iki dakika oturup neden kıskanıyorum diye merak edersek, kişinin sağlıklı üreyebilmesi için bunun bir nevi sigorta olduğunu görürüz.
kıskançlık, milyonlarca yıl boyunca eş seçiminde bir bokluk olduğunun, bu şekilde doğru düzgün çocuk yapıp yetiştirilemeyeceğinin fark edildiği anda yapılan kimyasal bir uyarı gibidir, bize de bu süreçten miras kalmıştır. üstüne 1500 tane şiir yazsanız da olayın özü budur, kimse kusura bakmasın.
fakat bu onu daha az ilginç yapmaz, nitekim hakkında yapılan her araştırma ve öğrenilen her bilgi bence müthiş merak uyandırıcı. örneğin abd'de yapılan bir dizi deneyde, insanlara eşlerini iki durumda hayal etmeleri istenmiş. ilkinde başka biriyle değişik seks pozisyonları denerken ve ateşli ateşli sevişirken, ikincisinde de bir yabancıyla derin, duygusal ve uzun dönem bir bağ oluştururken. sonra insanlara bunlardan hangisinin daha kötü olduğu, kendilerine göre kabul edilemez olduğu sorulmuş. her testteki oranlar farklı ama genel olarak erkeklerin yüzde 50'sinden fazlası seksi daha kötü bulurken, kadınların sadece yüzde 20'si bu seçeneği seçmiş. abd dışındaki ülkelerde de, kültüre göre oranlar değişse de (bazı yerlerde erkeklerinki yüzde 20'ye kadar geriliyor ama kadınlar da yüzde 5 oluyor) erkek - kadın farkı hep bariz.
bunun da olası bir açıklaması şu
erkeklerin kaynaklarını kendi sandıkları ama aslında başka bir erkeğin olan bir çocuk için harcamalarının en büyük korkuları olması. kimse başkasının geni yayılsın diye emeğini harcamaz. o yüzden de kadının başkalarıyla yatıp kalkması erkek için büyük sorun. halbuki kadın için erkeğin sağda solda sürtmesi, evine barkına yemek getirip çocuğuna bakabildiği sürece ikinci planda. asıl tehlike ise erkeğin başka birine duygusal olarak bağlanıp, kaynaklarını da o kadından olan çocuğu için harcamaya meyletmesi.
tabii ki hiçbir faktör, hiçbir sonucu tek başına açıklamaz, o yüzden de geri zekâlı genellemeler yapmanın manası yok ama bu evrimsel açıklamalar yerindeler ise, hâlâ sahip olduğumuz şartlandırmaların büyük kısmını belli ki onlara borçluyuz...