Entellektüel Kelimesinin Doğru Telaffuzu Neden Entelektüel?
entelektüel kelimesinin doğru yazımı entellektüel değildir. bunun nedeni, osmanlı'dan günümüze koca bir türk modernleşme hareketinin fransız ekolü üzerine kurulmuş olmasıdır. bir başka nedeni ise soğuk savaş başlayana kadar fransızcanın diplomaside de lingua franca olarak kabul edilmesidir.
türkçede daha önce entelektüel yerine münevver ve/veya aydın kelimeleri kullanıldığı için entelektüel kelimesinin dilimize daha geç girdiğinden hareketle entellektüel şeklinde kullanımına rastlamak mümkün olsa da, tdk bu yanlışı düzeltmiştir. eğer kelimeyi ingilizceden alsaydık o zaman telaffuzu tutturmak adına türkçeye intellekçüıl diye çevirmemiz gerekirdi, ya da italyancadan alsaydık intellettuale diye çevirmemiz gerekirdi.
fransızcada l harfinin ve çift ll harfinin telaffuzu örneğe göre değişmektedir. tüm sıkıntı da buradan çıkmaktadır. kendi eski dillerinde kullandıkları kelimelerle latince/roma ekolünden gelen kelimeler arasında birtakım kural dışı durumlar bulunduğundan dolayı fransızcada kelimeyi yazarken erkek/dişi ayrımına göre intellectuelle/intellectuel şeklinde ayırırlar.
galat-ı meşhur lügat-ı fasihten evla diyerek 2 l ile telaffuzda diretebilirsiniz ama galat-ı meşhur örnekler bundan ziyade aslında telaffuza önem vermeyen düşük eğitim seviyesine sahip kesimin yaygınlaştırmasıyla gerçekleşmiştir. örnek olarak şanzıman/şanzuman kelimesi vurgulanabilir.
motor ustalarının dili changement/şanjman demeye dönmediğinden dolayı bu kelime şanzıman olarak geçerek galat-ı meşhur olmuştur. entelektüel ise düşük eğitim düzeyine sahip insanlar arasında pek kullanılan bir kelime olmadığından dolayı bu kelimenin galat-ı meşhur olma ihtimali pek kalmamıştır.
Galat-ı meşhur: Kelime veya deyimlerin yaygın olarak yanlış bir biçimde kullanılması sonucu, doğrusunun yerini alması halidir. "Herkesin doğru bildiği yanlış" denebilir.
batı dillerinden türkçeye geçen kelimelerde, özellikle fransızcadan geçenlerde, doğru telaffuza önem verilmiştir. mesela bu hassasiyet italyancadan geçen kelimelerde pek yoktur. bunun nedeni muhtemelen italyanca kelimelerin sesli harfle bitmesi nedeniyle türkçeye çok kolay gelmemesi olabilir. zaten içinde bol arapça kelime bulunan bir dil olan türkçe de, telaffuz nedeniyle fransızcaya ses olarak müsait bir dildir. bu yönüyle şanzıman bir istisna olmuştur. mesela ustalar hala diferansiyele defransiyel demesine rağmen bu galat-ı meşhur olamamıştır.
ingilizce dominant hale geldikten sonra da, birçok otomotiv terimi fransızcasıyla kullanılmadığından dolayı, en azından global ölçekte, fransızca karşılıklarının da önemi azalmıştır.
kelimenin latince orijinalinde ve italyancada telaffuz çift l ile yapılır ama eğer kelime bu dillerin birinden dilimize geçmiş olsaydı telaffuzu zaten entellektüel değil, intellettuale ya da intellekçualis olurdu. böyle bir durum da, genel temayül olarak toplumda yer etmediğine göre kelimenin doğrusu hem yazım hem de telaffuz olarak entelektüel şeklinde kalmaya devam edecektir.
zihinsel olaraksa, entellektüel olarak telaffuz eden ve/veya yazanlar hakkında toplumda birçok farklı ön yargı bireylerin zihninde gelişebilir. mesela, kendini avrupa karşısında geri kalmış bir ülke olarak hisseden kişilerin yaşadığı bir toplumda iseniz, çift l kullanmanızla dalga geçilir. doğru söyleyemiyor denir. özellikle batı dilleri öğrenen türklerin kahir ekseriyetinin konuşmaya gelince çekingen davranması ve hata yapmayayım diye stres yaşaması buna ayrı bir örnektir.
toplumun diğer ucuysa daha gelenekçi yapıda olan diğer mahallenin evladıdır. onlara göre galat-ı meşhur veya değil pek fark etmez. özellikle doğru yazımı savunan kişilerin genellikle karşı mahalleden olması, bilinç altında onlara olan kızgınlıklarından dolayı ben böyle söylüyorum doğrusu budur demelerine neden olabilir.
tüm bunlardan ayrı olarak, toplumun iki ucunda da keskin bir hiyerarşinin hakim olması nedeniyle insanların entelektüel kelimesinin yanlış yazımını eleştirmesine katkı yapan unsurlar da gelişmiştir. askeri profili ve ihtiyacı ön planda olan bir ülke için hiyerarşi/silsilei meratib biraz hayati bir unsurdur. öte yandan, bu hiyerarşinin toplumun düşünce ve eğitim sistemine nüfuz etmesi zihinlerin elastikliğini bozarak davranışları şekillendirir...