El Greco, Tarihe Geçen Tablosu Orgaz Kontu'nun Gömülüşü'nde Ne Anlatmak İstemişti?
Nedir bu tablo?
orgaz kontu'nun gömülüşü... maniyerizm dendiğinde akla gelen ilk aşkım el greco, kendisini de bu kompozisyona yerleştirmiştir. hatta yetmemiş oğlunu da resmetmiştir. cenazenin hemen arkasında, izleyiciye bakan yüz el greco'nun yüzüdür. sol aşağıda eliyle kontu gösteren çocuk da oğlu. ayrıca çocuğun mendilinde "domenicos theotocopoulos bunu 1578'de yaptı" yazısı vardır. fakat resim 1588'de yapılmıştır. 78 tarihini vermesinin sebebi oğlunun doğduğu yıl olmasıdır. yani kendisinden 3. şahıs olarak söz eden el greco "yaptı" derken resmi değil, oğlu jorge manuel'i kastediyor. resimde kırmızı haçlı kıyafet giyenlerin askeri santiago tarikatı'nın üyeleri olduğu biliniyor.
el greco'nun kendinden sonrakilere bıraktığı miras en çok bu eserinde anlaşılır. ilk fark ettiğimde aşkımda ne kadar haklı olduğumu anlamıştım, kontun zırhından, onu gömen azizlerin yüzleri yansır. hatırlatırım tarih 1588, adam zırhtan yüz yansıtıyor. yine içlendim.
Maniyerizm nedir?
maniyerizm bir geçiş uslubudur. (rönesans barok arası) rönesansın kalıplarından sıyrılma söz konusudur. mesela rönesansta önemli olan oran maselesi bu uslup sanatçıları tarafından umursanmaz.yenilik arayışı vardır. derin perspektifler kullanılır. üslup kurallardan kurtulur ve bireyselleşir. rönesans ile maniyerizm arasındaki farkı leonardo ve tintoretto'nun son akşam yemeği eserlerini karşılaştırırsak görüveririz hemen. bu üslup da rönesans gibi floransa da ortaya çıkmıştır ilk olarak.
Detaylı inceleyelim kalanını
"ben tanrı'dan korkmam, o anlar ve bağışlar. insanlardan korkarım ben; onlar anlarlar ve bağışlamazlar." - el entierro del conde de orgaz
el greco bu görkemli eserinde toledo yakınlarında orgaz kentinin kontu don gonzalo de ruiz'in cenazesini resmetmiştir. resimde düzenleme mekan ve cennet olmak üzere ikiye bölünmüştür. resmin üst bölümünde birbirine geçen biçimlerin yer aldığı cennet bölümünde her şey etkin ve gösterişliyken resmin alt bölümü orgaz kontu'nun bulunduğu dünyasal mekanda ise durgun bir anlatım vardır.
dinine çok bağlı olan orgaz kontu'nun gömülmesi sırasında yaşanan olaylar resmedilmiştir. iki aziz gökten inerek ceseti bizzat kendileri yerleştirmektedir. bu iki aziz aziz augustinus ve aziz stephanostur. böylece kontun ruhu cennete daha kolay kabul edilebilecektir. dünyevi ve ilahi dünyalar bu eserde bir araya gelmiştir.
kont ise parlak bir zırh içinde son yolculuğuna uğurlanmaktadır. kontu ayaklarından tutan genç azizin başının hizasında resimden dışarıya izleyiciye bakan ve pantokrator işareti yapan kişi sanatçı el greco'nun kendisidir. resmin hafif sol tarafında bizlere bakan çocuk ise sanatçının oğlu jorge manuel'dir. cebinde bulunan mendilde ise yapım yılı ve el greco'nun imzası vardır.)
"benim bütün ruhum bir çığlık ve butun eserim bu çığlıktaki nottur."
yukarı kısımda ise cennetin kapıları açılmış isa en tepede hemen onun altında ise insanlığa yardımcı olmak için meryem ve vaftizci yahya yer almaktadır. (isa burada ölünün ruhunu kabul eder) aziz petrus'un elinde ise cennetin anahtarı vardır. etraflarında ise havariler ve melekler yer almaktadır. bu ilahi ortamda belirtilen yukarıya doğru hareket yerdeki asıl grubun aşağıya doğru hareketini zıt yönde tamamlamaktadır. ölüm ve yeniden doğma aynı anda betimlenmiştir. resimde gri kasvet rengi, mavi, kırmızı, siyah, sarı gibi renkler kullanılmış aynı zamanda karanlık ve aydınlık vardır.