Dilek Ertek'in Düşerek Kaybolduğu Cruise Şirketinin Çalışanından Şüpheli Olaya Dair Detaylar
bir ncl - norwegian cruise line şirketi çalışanı olarak olayla ilgili görüşlerimi paylaşmak isterim. bu olaydan dün haberdar olmuştum, bir gazetenin manşetinde gözüme çarpmıştı ve "cruise gemisi" olarak belirtilince işim sebebiyle dikkatimi çekmişti ancak şirket adı bulunmuyordu. bugün ailem sosyal medyadan olayın benim şirketimde meydana geldiğini öğrenince bana haber verdiler. ben de internet üzerinden detaylarını okudum. yazacaklarım kendi deneyim ve görüşlerime dayanmaktadır. "bilgi" olarak kabul edilmemeli, bu sektörde çalışan bir kişinin düşünceleri olarak ele alınmalıdır.
yorumlarımı hurriyet.com.tr sitesinde paylaşılan detaylara göre yapacağım. bulabildiğim en ayrıntılı haber buydu.
1. öncelikle cruise gemilerinde kaza, intihar, kayıp olayları düzenli olarak meydana gelir
mürettebat ve yolcular çeşitli sebeplerle denize atlayabilir ya da kalp krizi, düşme vb. kazalar geçirebilirler. ancak şunun altını çizmek istiyorum ki yolcu gemileri söz konusu gemi güvenliği ve insan hayatı olduğunda kesinlikle taviz vermezler. tüm yolcular seyahatlerinin ilk gününde güvenlik tatbikatına katılır ve acil bir durum olduğunda izleyecekleri güvenlik tedbirleri bizzat gösterilir. mürettebat ise haftada en az 1 kez tatbikat yapar, acil durum görevlerini pekiştirmek için sürekli tekrar ederler. bir yolcu gemisi şirketi olmasına rağmen tüm şirketler bu kurallara istisnasız uymak zorundadırlar.
2. olayı incelediğimde 2 kişinin birlikte tatile çıktığını, hatta doğum günü kutlaması gibi özel bir seyahat planı yaptıklarını görüyorum
seçtikleri rota, norwegian cruise line için bile eşsiz bir tur içeriyor çünkü şirketin 20'e yakın gemisi içerisinde bu coğrafyaya giden 1, belki 2 gemi anımsıyorum. bu da seyahat planın özel olduğu intibamı pekiştiriyor. dilek hanım ve eşinin aynı kamaralarda kaldığını varsayarsak kayıp durumunun bildirilmemesini çok şüpheli buluyorum. (ayrı kamaralarda kalsalar dahi şüpheli bir durum gerçi.) çünkü yolcu gemilerinde sık sık gün içi etkinlikleri, eğlenceler ve insanların vakit geçirebileceği pek çok ortam vardır. 2 kişi ancak ve ancak tek başlarına bir şey yapmaya karar verirlerse ayrı vakit geçirirler ki bu durumda bile birbirleriyle iletişim kurarlar. birbirlerinden haber alamayan kişiler sık sık "guest services", otel ön büro kısmına haber verip anons yaptırırlar. bu hep başımıza gelen bir durumdur. dolayısıyla 20 saat gemi için çok uzun bir süredir, gemi yönetiminin bile dahil olması gereken durumdur.
3. olayın, geminin limanda demirli iken gerçekleştiği söyleniyor
ben geminin geçmiş konumuna baktım ancak bu bilgiye erişemedim. iki olasılığı değerlendirirsem; geminin liman günü ise (yani yolcular karaya çıkabiliyorlarsa) illa ki karaya yanaşmak zorunda değildir. limanın boyutu (gemiye oranla küçük olabilir), durumu (o sırada başka gemiler yanaşmış olabilir) vb. sebeplerden dolayı cruise gemileri bazen limandan biraz açıkta demirler ve yolcuları da geminin kurtarma botları ile karaya getirip götürürler. bu botlar genelde 100 üzeri yolcu taşıyabilir ve ihtiyaç halinde en az 2-3 tane kullanılırlar. karaya varmaları da 5-10 dakika kadar sürür çünkü gemiler çok yakında bulunurlar. gemi limanda iken bu olay gerçekleşmişse bence kazazede kesinlikle fark edilirdi çünkü hem gemi hareket halinde olmazdı, hem de çevrede olayı görebilecek çok fazla deniz taşıtı ve insan olurdu. bana kalırsa olay gemi seyir halinde iken gerçekleşti. olay saati için de saat sabah 03:00 gerçekleştiği söyleniyor. cruise gemileri genellikle limana sabah saatlerinde gelir, akşam vaktine doğru ayrılırlar. yolculuklarını çoğunlukla gece gerçekleştirirler.
4. olayın bildirilmesi sonrasındaki inceleme kısmına gelirsek; bu işe en az 2 departman dahil olmuştur
biri "security" yani gemi güvenlik departmanıdır. güvenlik görevlileri, yardımcı amirler ve güvenlik zabiti (security officer) çalışanlarından oluşurlar. 7/24 devriye atar, gemideki yolcu ve mürettebat güvenliğinden bizzat sorumludurlar. diğer departman ise "surveillance" birimidir. burada çalışan kişilerin asıl ve öncelikli görevi gemide bulunan güvenlik kameralarını takip etmek, ihtiyaç halinde inceleme yapmak ve rapor hazırlamaktır. kamera sayısı hakkında bir yorumda bulunamam ancak geriye dönük olarak istenilen yer ve zamanı rahatlıkla kontrol edebileceklerini biliyorum. şüpheli kişilerin takibi rahatlıkla yapılabilir çünkü yolcu gemilerinde kör nokta yok denecek kadar azdır ve insanların gizlenebilecekleri yer yoktur. bu 2 departman haricinde kaptan tarafından görevlendirilen zabitler de yer almış olabilir(staff captain, chief officer).
5. olay bildirildikten sonra derhal kayıtlara baktıklarına eminim
her ne kadar surveillance departmanın görevi güvenlik kameralarını an be an izlemek olsa da gözlenecek yer çokluğu ve kamera sayısından dolayı meydana gelen olayları anlık olarak yakalamak imkansızdır. zaten bu yüzden sistemler düzenli yedek alırlar ve hiçbir kayıt silinmez. periyodik olarak da eski kayıtlar çeşitli yöntemler ile genel merkeze gönderilerek ayrıca yedeklenir. olay saatinde söylenen "bir karartının denize düşmesi" durumunun doğru olduğunu düşünüyorum çünkü ışığın durumu, düşen cismin hızı, kameranın konumu vb. faktörler kusursuz görüntü alma imkanı tanımaz. bir tatbikat yapılsa ve tanıdığınız bir kişi suya atlasa dahi görüntülerden kimliğini saptamak mümkün olmayabilir. bu yüzden elde edilen yegane görüntü gerçekten de sadece bu olabilir. bu olayın çok benzeri 2019 haziran-temmuz aylarında ncl epic gemisinde ben bizzat gemideyken meydana gelmişti. bir yolcumuz sabah çok erken saatlerinde eşinin kaybolduğunu söylemişti ve kamera kayıtları derhal incelenmişti. (zaman aralığı 04:00-05:00 idi ve hemen bakılabildi.) o zaman da "denize düşen bir cisim" saptanabildi ama bunun ne olduğu teyit edilememişti.
6. yolcu sorgulanması zaten standart prosedürdür
birlikte seyahate geldiğin kişiden bir haber isen ilk olarak senin ne yaptığını sorarlar. şüphelinin gözlem altında tutulması da pekala gerçekleşmiştir çünkü ortada potansiyel bir cinayet söz konusu. (gemide hapishane hücresi bile var ama muhtemelen kamarasında gözaltına almış olabilirler.) ancak "cinayet" ve "kayıp" iki farklı durum olarak değerlendirilir çünkü insanlar denize düşebilirler. ayrıca gemi güvenlik biriminin polis yahut dedektif gibi değerlendirilmemesi gereklidir. onların görevi olayları açığa çıkarmak değil geminin güvenliğini sağlamaktır.
7. haberi paylaşan sitenin yazdığı kısımdan gidersek; "aynı kamaraya başka yolcu alınıyor" kısmı doğru olmalı
çünkü yolcu gemileri hiçbir zaman durmaz ve sürekli yeni yolcular gelirler. bu kamaranın özellikle başka insanlara verildiğini sanmıyorum, kaldı ki gemi yönetiminin ve şirketin böyle bir şey yapması için hiçbir sebepleri de yok. tam tersine onlar olayların aydınlatılmasını bizzat tercih ederlerdi. gemi mürettebatı kısmına gelirsek; her çalışanın farklı farklı işi ve görev yeri vardır. ncl spirit'in tahmini mürettebat sayısının 700-800 olduğunu düşünüyorum. tüm mürettebatı sorgulamak hem anlamsız, hem de faydasız. bu olaydan haberi olmayan gemi çalışanı olduğuna bile eminim çünkü örneğin adam gemide marangoz. ya da çamaşırhanede çalışan bir kişi. bu mürettebatın yolcu kamarası ve çevresinde ne gibi bir işi olabilir? ancak olayla ilgili bilgisi olabilecek mürettebatın sorgulandığına eminim. kamaraların temizliğinden sorumlu mürettebatın (housekeeping) çalıştığı yerler belirlidir. bu yüzden olayın geçtiği kamaraya bakan temizlik personeline (ve varsa başka diğer çalışanlar) şüpheli bir durum görüp görmedikleri muhakkak sorulmuştur. bu tür şeylerde çok katı kurallar vardır, en ufak bir şey bile gözardı edilmez. kamera kayıtlarının verilmemesi kısmını bilmiyorum ama pek katılmıyorum. çünkü kayıtlar kayıp ya da silinmiş değiller, buna eminim. paylaşılmaması için de özel bir zorluk çıkarılacağını hiç sanmıyorum. belki şirketten onay alınması ya da takip edilmesi gereken resmi prosedürler olabilir ancak resmi avukat ile delil paylaşılmaması için bir sebep göremiyorum. ben burada haber sitesinin olayları biraz abarttığını düşünüyorum. avukatlar şirkete dava açmak istiyor olabilirler, işin hukuki kısmı hakkında bir yorumda bulunacak kadar bilgim yok.
8. olayın gerçekleştiği yer için tahiti sorumlu tutuluyorsa tam olarak ne yapılabilir?
uluslararası sularda da gerçekleşmiş olabilir, bir ülkenin karasuları içerisinde de. ancak burada kimsenin yapabileceği bir şey olduğunu, özellikle de tahiti'nin sorumlu tutulabileceğini düşünmüyorum. ayrıca gemi yönetiminin de elinden geldiğini yaptığını düşünüyorum. gerekenleri yapıp kayıtları incelemiş, olayın gerçekleştiği bölgeye intikal edip yerel denizcilik birimlerine haber vermişlerdir. daha sonrasında ise rotalarına geri dönmüşlerdir çünkü bu bir seyahat gemisi. arama kurtarma birimi değil. ayrıca sorumlu oldukları binlerce yolcu var. ihmal edildiğini hiç sanmıyorum çünkü az önce de bahsettiğim gibi 2019 yılı yaz aylarında bizzat ben de böyle bir olayla karşılaştım. neler yaptığımızı çok iyi biliyorum.
9. kaza detaylarına gelirsek
gemide güvenlik gerçekten çok önemli bir konudur ve aklınıza dahi gelmeyecek önlemler alınmaktadır. bu önlemler daha gemi yapım aşamasından itibaren göz önünde bulundurulurlar. siz aslında etrafınızda bir güvenli duvarı ile çevrili bir fanus içerisinde seyahat edersiniz. dilek ertek'in balkondan düşmesi kısmına gelirsek, bu çok zor bir olaydır. çünkü yanlışlıkla, kazayla, ayağın kayması vb. bir durum ile düşülebilecek yerler değillerdir. tümüyle camdan oluşan, parmaklık bir çerçevesi bulunan balkonlardır. camları açık deniz şartlarına uygun tasarlanmışlardır, kırmak için bile büyük güç ile darbe uygulamanız gereklidir. muhtemelen siz camı kırıp çatlatana kadar yorulup pes edersiniz. yükseklikleri rahatlıkla orta boylu bir insanın göğüs hizasına kadar gelir. düşmek mümkün değildir. atlamak için ise çaba göstermeniz gerekir çünkü ayağınızı üzerine atmanız kolay değildir. sandalyeye çıkmanız ve atlamak için uğraşmanız gerekir. alkollü birisinin düşmesinin de çok düşük olduğunu düşünüyorum. ayrıca gemi içerisinde yolcuların yaptıkları harcamaların kayıtlarına rahatlıkla ulaşılabilir. (gemide nakit kullanılmaz, yolculara kimlik kartları verilir. kamaralarına onunla girer, gemideki harcamalarını da bu kartlar ile yaparlar.) kayıp öncesinde dilek ertek ve seyahat arkadaşının ne yaptığı, alkol alıp almadığı ile ilgili bilgi almak için bakılabilir.
10. mücevher ve kıymetli eşyalar kısmını bilemiyoruz
bu bilgileri iletenler gemiden bağımsız kişiler (aile, arkadaşlar vb.) olmalılar. ancak dilek ertek, gerçekten de pahalı takı kullanma alışkanlığı olan birisi ise muhakkak gemide geçirdiği zaman zarfında bunları da kullanmıştır. kamera kayıtlarından rahatlıkla tespit edilmesi mümkündür. kendisinin eşyalarını kimin hazırlayıp teslim ettiğini bilemiyorum ama bu iş gemi çalışanları tarafından yapıldıysa bile (housekeeping vb.) kesinlikle bir prosedüre uygun olarak yapılmıştır. kamaranın fotoğrafları çekilmiş, eşyalar toparlanırken birden fazla amir ve müdür gözetiminde gerçekleşmiştir. zaten mürettebat olarak biz yolcuların eşyalarının içeriğini bilemeyiz. bu kıymetli takıların gemiye gelip gelmediğini teyit etme imkanımız olamaz. ancak kayıtlar izlenerek bir fikir elde edilinebilir.
11. kişisel görüşüm, dilek ertek'in seyahat arkadaşının davranışlarının çok şüpheli olduğu yönünde
birlikte geziye çıkan; hele de özel doğum günü kutlama planları yapan, cruise gemileri ile farklı bir geziye giden kişiler birlikte vakit geçirirler. çünkü ayrı zaman geçirmek birlikte zaman geçirmekten daha zordur. gemiden dışarı çıkmadığınız sürece aynı ortamda bulunmak zorundasınızdır. ister istemez gene bir araya gelirsiniz.
çok yakında gemiye çalışmaya geri döneceğim. farklı bir gemiye gidiyorum ancak ncl spirit'te çalışan iş arkadaşlarıma olay ile ilgili bilgileri olup olmadığını bizzat soracağım.