Çok Çalışkan İki Ülkenin Kıyası: Alman Mühendisliği vs Japon Mühendisliği
1800'lerin başında osmanlılar, rusya ve çin'de batılılaşma hareketi yaşanırken japonya da bu hareketten nasibini almış. osmanlılar ve çin gibi kültürler "batılıların tekniğini alalım ama kültürünü ve ahlağını almayalım" derken japonlar "batıda ne varsa alalım, üstüne de kendimizden bir şeyler katalım" demişler. avrupa'ya birçok temsilci ve gözlemci gönderen japonlar en çok almanların teknik ve bilimine hayran kalmışlar ve 1800'lerin ikinci yarısında aynı bizde olduğu gibi japonlarda da alman hayranlığı başlamış. bundan sonra japonlar parayı basıp almanya'dan hocalar, mühendisler, doktorlar ve bilim adamları getirmişler ve kendi halklarını bilim ve teknik konularında eğitmeye başlamışlar.
almanlardan öğrendikleri teknik ve mühendislik bilgisinin üstüne kendi tekniklerini de ekleyen japonlar yeni bir çağ açmışlar. önce japonlar almanlardan etkilenirken sonradan iki taraf da birbirinden etkilenmeye ve birbirlerinden bir şeyler öğrenmeye başlamışlar.
yine de günümüzde bu iki ülkeyi şirketler üzerinden karşılaştırmak bana yanlış geliyor.
sebeplerine gelince
ilk olarak günümüzde şirketler artık çok-uluslu ve hiçbir şirkette tek bir ülkenin dominasyonu yok. alman şirketlerin japonya'da, japon şirketlerin almanya'da birçok ofisi var. bugün bmw'nin bünyesinde yüzlerce japon mühendis çalışırken toyota'nın bünyesinde yüzlerce alman mühendis çalışıyor. eğer alman şirketlerinde çalışan herkes alman, japon şirketlerinde çalışan herkes japon olsaydı şirketler karşılaştırılabilirdi ama bu şekilde zor.
ikinci olarak iki ürünü karşılaştıracaksanız fiyat skalasının da benzer olması beklenir. vergilerden önce 25 bin dolara satılan toyota araçlarla 50 bin dolara satılan bmw'yi karşılaştırırsak tabi ki bmw üstün gelir çünkü fiyatı 2 kat daha fazla. almanlar'ın lüks segment arabalarıyla japonların lüks segment arabalarını karşılaştırmak daha doğru olacaktır. mesela toyota'nın sahip olduğu lüks segment araba markası lexus her sene alman arabalarıyla kalite olarak kafa kafaya gitmektedir. zaten en kaliteli, en yüksek müşteri memnuniyetine sahip ve en az sorun çıkartan arabalar listesinde ilk 5'te her zaman en az 3 japon firma oluyor.
https://www.usatoday.com/…-brands-of-2018/37633581/
üçüncü olarak "almanlar mekanikte, japonlar elektronikte daha iyi" gibi tespitler de her zaman doğru olmuyor. mesela japonların mekanikte çok iyi olduğu alanlar olduğu gibi almanların elektronikte çok iyi olduğu alanlar da var. mesela japonların çok iyi olduğu alanlardan biri iş makineleri. birkaç sene önce caterpillar'da çalışırken şirketin en çekindiği rakibi komatsu şirketiydi. komatsu'nun iş makineleri 1970'lerden itibaren birçok ülkede pazar liderliğini yakalayıp bir ara caterpillar'ı iflasın eşiğine kadar sürüklemiş bir şirket. bu şirketin ürünleri oldukça kalitelidir.
japonlar'ın (ve korelilerin) çok iyi olduğu bir başka alan da gemi inşaatı. bugün kuru yük gemileri ve büyük yolcu gemileri denince akla asya ülkeleri gelir (çin de geriden gelmesine rağmen emin adımlarla ilerliyor). büyük amerikan gemi şirketleri yıllar önce japon ve kore şirketleriyle mücadele edemeyince kenara çekildiler. bugün abd'nin dünya pazarında önde olmadığı, belki savaş gemileri dışında adının bile pek duyulmadığı az sayıda endüstriden biri sivil gemi inşaatıdır. bu alanda japonlar gerçekten çok iyiler.
japon firmalar pick up kamyonet konusunda da çok iyiler. zaten bugün nerede iç savaş çıksa toyota veya nissan kamyonetlerin orada görülme sebebi bu araçların kutuplardan çöle, dağlardan düz araziye kadar bir çok arazide isteneni vermesi ve kaliteli olmasıdır.
uçak konusunda boeing ve airbus geliyor ve boeing amerikan şirketi, airbus avrupa'da birçok ülkenin ortaklaşa sahip olduğu bir şirket. bu alanda japonlar'ın pek sesi soluğu çıkmıyor. gerçi kawasaki ve mitsubishi gibi büyük japon firmaların kendi ürettiği uçaklar var ama bunların boeing ve airbus ile boy ölçüşmesi zor.
inşaat konusunda japonlar gerçekten çok iyiler. adamların ülkesinde 9 büyüklüğünde 5 dakika uzunluğuna bir deprem oluyor ve tsunamiden dolayı ortaya çıkan zararı saymazsak sallantıdan dolayı tek tük bina yıkılıyor. adamlar tsunamiden yıkılan yolları, binaları, şehirleri de kısa süre sonra yeniden kurdular. almanya'da bu büyüklükte bir deprem olmadığı için karşılaştırma yapmak zor.
japonlar doğal kaynakların kısıtlı olduğu ve diğer gelişmiş ülkelerden izole bir ada ülkesi olarak gelişmiştir, almanya avrupa'nın göbeğinde ve doğal kaynak olarak zengin topraklara diğer avrupa ülkeleriyle etkileşim geçirerek gelişmiştir. bu yüzden iki ülkedeki insanların çalışma sistemi "eldeki kaynaklarla en iyisini üretmek" üzerine kurulu olsa da kaynaklar farklı olduğundan farklı yönlere seyretmiştir.
bazı alanlarda japonlar iyidir, bazılarında almanlar iyidir ama bunu şirketleri karşılaştırarak, üstelik farklı fiyat skalasındaki ürünleri karşılaştırarak yapmak zor.
bu arada birkaç sene önce volkswagen'de yaşanan skandal bir japon firmasında yaşansaydı epeyce insan intihar ederdi.