7 ağustos 1932 ile 25 ekim 1973 arasında yaşamış olan etiyopyalı koşucu abebe bikila'nın olimpiyat madalyası kazanan ilk siyah afrikalı olmak ve ilk kez üst üste iki olimpiyat maratonunu (1960 ve 1964 olimpiyatları) kazanmış olmak gibi özellikleri vardır. 

abebe, adis ababa'nın 130 km. uzağındaki jato kasabasında w/o widnesh menberu ve ato bikila demssie'nin oğlu olarak dünyaya gelmiş ve öğrencilikten artan zamanlarda çobanlık yaparak büyümüştür. 12 yaşındayken başarılı bir gena oyuncusu olarak dikkat çekmiştir. 1952'de imparatorluk muhafızı olarak işe alınmış, 1954'de de sonradan kendisine 4 çocuk verecek olan yewibdar w/giorghis ile evlenmiştir.

imparatorluk muhafızı olarak görev yaparken bir yandan da iyi bir atlet olduğunu kanıtlayan abebe, melbourne olimpiyatlarına hazırlanan ulusal üniforma giymiş etiyopyalı atletleri gördüğü gün onlardan biri olmayı kafasına koyar. 1956'da ordu takımının seçmelerinde o güne kadar geçilmez olarak kabul edilen wami biratu'yu geçtiği gibi, ona ait 5000 ve 10 000 metre rekorlarını da kırar. roma olimpiyatlarına gitmeye hak kazanır.

çıplak ayakla kazandığı meşhur roma maratonunu yeni dünya rekoruyla (2:16:2 - bazı kaynaklara göre 2:15:16) süslemeyi de bilir. yarıştan sonra neden çıplak ayakla koştuğu sorulduğunda şu yanıtı verir: "ülkem etiyopya'nın her zaman kararlılık ve kahramanlıkla kazandığını tüm dünyanın bilmesini istedim".

4 yıl sonraki tokyo olimpiyatları öncesinde ünü tüm dünyaya yayılmış durumdadır. olimpiyatlara 6 hafta kala apendektomi geçirmesi onu olimpiyatlara katılmaktan alıkoymaz. bu ameliyatın üzerine 2:12:11 ile yeni bir dünya rekoru kırarak kazandığı maraton ile unutulmaz bir zafer elde etmiştir.

1968'deki meksiko olimpiyatlarında 15. kilometrede sağlık sorunları nedeniyle çekilmek zorunda kalır. vatandaşı mamo wolde yarışı zaferle bitirir. aynı yıl bir trafik kazası geçiren abebe, ömrünün geri kalanını belden aşağısı felçli olarak geçirmeye mahkum olur. mücadeleci ruhu pes etmesine izin vermez. tekerlekler üzerinde de olsa birçok yarışa katılır. 1970'de norveç'te uluslararası bir turnuvada 25 km.lik bir kızak yarışında ülkesine bir altın madalya daha götürür. abebe hakkında bir kitap (triumph and tragedy) yazan kızı tsige abebe bir söyleşide bu dönemde onun okçuluk da öğrendiğini anlatır.

1973'de beyin kanaması ile yaşama veda eden bu önemli insan iki filmde de oyuncular arasında yer almaktadır:

kon ichikawa'nın yönettiği ve daha çok bir belgesel olan tokyo orimpikku (1965) ve bir john schlesinger filmi olan, dustin hoffman, laurence olivier, roy scheider gibi oyuncuların rol aldığı marathon man (1976 - film abebe'nin olimpiyatı kazandığı koşulardan birinin görüntüleri ile başlar. sonradan dustin hoffman'ın evinde de abebe bikila fotoğrafları görülür)

adına her yıl "the abebe bikila award" adıyla ödül verilmektedir.

kaynaklar