Bir Mantarın Zehirli Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Zehirli mantar nasıl anlaşılabilir?
hepsi için geçerli olmamakla birlikte genelde parlak renklidirler, cart sarı, cart kırmızı gibi... burada "doğa bize kıyak geçiyor" gibi düşünülebilir, tehlikeli şeyler genelde parlak renkli, dikkat çekici olurlar. bunu bilmiyorsan, bir an önce elenir, doğal seleksiyona kurban gidersin. biliyorsan, bu sefer hayatta kalma şansını arttırır. zehirsiz olanların genelde beyaz, bej, kahverengi gibi basit renklerde, kirli görünümlü, albeniden uzak olduğunu unutmayın. (buradan hayat dersi çıkaracak olanlar olabilir, doğrudur, kassan çıkar.)
yine, yüzde yüz denemese de, çoğu için geçerli bir kural vardır: parmaklarınızla kuvvetlice bastırın, bastırdığınız yerler koyu mavi/mor/siyah bir renk alıyorsa kesinlikle zehirlidir. ama bazıları, renk bırakmadığı halde de zehirli olabilir, o yüzden kesin çalışan bir metot diyemiyoruz. siz iyisi mi bu rengi bırakan mantarı paşa paşa yerine bırakın, ama renk vermeyenine de dikkat edin.
üçüncü yol da, etrafınızda keçi, koyun gibi hayvanlar varsa onları izlemektir. zehirli olanları yiyenler ölüp doğal seleksiyona kurban gittiğinden, yetişkin hayvanlar genelde zehirli ile zehirsizi ayırt etmeyi öğrenmişlerdir. lakin, bazı hayvanların sindirim sisteminde sorun yaratmayan bazı mantarların, insanın sindirim sistemindeki enzim farklılığı sebebiyle sorun yaratabileceğini unutmayın.
kısaca "garantili" bir yol yok, ama bu metotların hepsi bir araya geldiğinde, zehirlenme riskini ciddi oranda düşürür. yemezseniz açlıktan ölecekseniz, bu metotlar işe yarayabilir.
Mantar zehirlenmesi belirtileri
- göz yaşarması
- bol tükrük salgısı
- terleme
- kusma
- karın ağrısı
- karın adalelerinde kramp
- ishal
- baş dönmesi
- kas seğirmesi
- göz bebeklerinde küçülme
mantar zehirlenmelerinde ölüm oranı oldukça yüksektir ve erken teşhis hayati önem taşır. ilk yardım olarak ise hasta kusturulmaya çalışılır, kusmanın ardından hastada ishal görülmez ise müshil verilerek bağırsakları boşaltılmaya çalışılmalıdır.
hemen hemen amanita muscaria ve amanita phalloides adlı iki mantar türünün sebep olur. a. muscarina yüksek değerlerde ısıtılsa bile zehrinden en ufak bir şey kaybetmediği bilinmekte, tüketen hastalarda 3 saat içerisinde zehirlenme belirtileri başlamakta.
a. phalloides ise karaciğer harabiyetine sebep olmakta akabinde 7-10 gün içerisinde hasta kaybedilmekte.
peki sadece bu iki mantar mı zehirli, ya diğer mantarlar? "benim dedem mantarın hasını anlar bi bakar bu zehirsiz der biz de yeriz" şeklinde çokça duymuşsunuzdur. ne yazık ki mantarın zehirsiz olduğu hiçbir şekilde anlaşılmıyor, köydekilerin sürekli tükettiğiniz mantar türü (kültür mantarı hariç) sporlama döneminde geçirdiği bir farklılık sonucu zehirli olabiliyor. bu yüzden işinizi şansa bırakmayın derim.