boğa güreşlerinde beyin çiplerini kullanarak boğaları durdurabilmek mümkünmüş

bu teknoloji ilk kez yale'de araştırmacı olan ispanyol jose delgado tarafından kullanıldı. yazının devamı da delgado üzerinden gidecek. ilk başta beynin farklı bölgelerini uyarmak için kablolar yerleştirilmesi gerekiyordu. bu uyarım sayesinde uzuvların istem dışı hareketi hareketi, duyguların bastırılması-açığa çıkarılması ve bazı ihtiyaçların karşılanmamış olsa bile karşılanmış hissiyatı yaratılması amaçlanıyordu. bu teknolojiye electronical brain stimulation veya electrical stimulation of brain (kısaca esb) deniyor. zihin kontrolü gibi tehlikeli bir konunun öznesi olan bu teknoloji aslında tam olarak bunu yansıtıyor diyemeyiz. çünkü beynin bir bölgesini uyarmanın ne gibi sonuçlar doğuracağı tam olarak tahmin edilemiyordu.

delgado'nun getirdiği asıl yenilik ise bu teknolojiyi kablolardan kurtarıp bir nevi uzaktan kumandalı hale getirmesi olmuştu. bu uzaktan kumandalı çipe stimoceiver ismini verdi.

stimoceiver

delgado stimoceiver'ı parmak ucunda tutuyor

ilk cümlede bahsettiğim deneyini 1963 yılında cordoba'daki bir boğa güreşi arenasında gerçekleştirdi. delgado boğanın başına elektrotları yerleştirdi. bu sayede beynin agresyonu kontrol eden bölgesini uzaktan kumanda ile bloke ederek yönetmeyi planlıyordu. boğa ile beraber arenaya çıktı. kırmızı pelerinini sallamasıyla boğa ona doğru koşmaya başladı. 30 cm kala delgado uzaktan kumandasının düğmesine bastı ve boğa anında durdu. bu deney medyada büyük bir ilgi çekti ve new york times deneyi manşetten verdi.

yale arşivlerinden delgado'nun boğa deneyi görüntüleri

boğa deneyi görüntüleri 2

o dönemden bir gazete haberi

new york times'ın haberi

boğa deneyinin görüntülerini ve konu hakkında bilgiler içeren videoyu buraya tıklayarak izleyebilirsiniz.

delgado ayrıca bu uzaktan kumandasını insanlar üzerinde de kullanmış

insanların yumruklarını sıkmalarını, endişe-öfke-aşk gibi duyguları hissetmelerin ve endişe düzeylerini arttırıp azaltmayı da başarmıştır.

deneklerinin öfke düzeyini arttırdığında denek odadaki gitarı fırlatarak parçalayacak hale gelmiştir. daha sonrasında ise bulduğu kağıtları parçalamıştır. diğer iki denekte ise aşk duygularını ortaya çıkarmış ve bu iki denek uyarıldıktan sonra araştırmacı ile evlenmek istemişlerdir. garip olan ise deneklerden birinin 36 yaşında bir kadınken, diğerinin henüz 11 yaşında bir erkek olmasıdır.

aynı zamanda bu yöntem maymunlar üzerinde de denenmiştir. bu konu hakkında ingilizce bir metni buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

delgado'nun deneyleri birçok açıdan tepki çekmiştir

o dönemdeki insanlar bu deneylerin ileride kendilerinini kontrol edilmesine yol açacağını belirterek buna karşı çıkmışlardır. insanlar esb'den korkmuşlardır. genel görüş bunun zombilerden oluşmuş totaliter devletlerin yaratılmasının ilk ayağı olduğudur. bu tarz tepkiler sonrasında esb üzerine araştırma fonları azaldı. delgado da beyni elektriksel olarak kontrol etmek zorunda olduğumuzu ve bir gün orduların ve komutanların elektrik uyarımı ile yönetilmesi gerektiğini söyleyerek bu korkuların artmasına sebep olmuştur.

diğer bir tepki unsuru ise hayvanların denek olarak kullanılmasıydı. maymunların ve boğaların beynine çipler yerleştirilmesi (insanlar üzerinde yapılan deneyler dışarıdan bağlanan kablolar aracılığı ile yapılmıştır) hayvan hakları savunucuları tarafından sert bir şekilde eleştirildi. hala daha insanlar delgado hakkında ikilemdedirler. kimilerine göre kendisi beyin kontrolü konusunda güzel gelişmeler sağlamış yetenekli bir bilim insanı iken, kimilerine göre ise hayvanlara acı çektiren bir canidir.

maymunlar üzerinde kullanılan beyin çipleri

elektrik uyarımı ile gülümsetilen maymun ludy

jose delgado ve maymun lisa "kaynak: denis postle"

delgado araştırmalarının çoğunu 1969 tarihli "physical control of the mind: toward a psychocivilized society" isimli kitabında anlatmıştır.

not: metin "elephants on acid and other bizarre experiments" isimli kitap baz alınarak yazılmıştır. araştırmalarım sonucu eklemeler yapılmış + fotoğraflarla keyifli bir okuma haline getirilmiştir. benzer deneyleri incelemek için kitabı okumanızı tavsiye ederim.