Bilge Kağan'ı Zehirleyerek Öldüren Göktürk Devlet Bakanı: Büyük Çor
bilge kağan, 726 senesinde tecrübeli veziri tonyukuk'un, 731 senesinde de kardeşi kültigin'in vefatıyla devlet yönetiminde yalnız kalmıştı. bu tarihlerden sonra yaşamı daha sakin seyretmekteydi. zaten ülkesi de gücünün doruğundaydı, orta asya'da rakipsiz konumundaydı. ezeli rakibi çin'le de uzun soluklu bir barış yapmıştı. kısacası her şey tıkırındaydı.
buyruk çor ise tonyukuk'tan sonra yıldızı parlayan devlet görevlilerinden biri olmalı. kağan'ın bakanı konumundaydı. çin'le olan müzakereleri yürüten kişi olarak görülmekte. defalarca çin'e gitmiş, imparator tarafından iyi ağırlanmış biriydi.
734 senesinde gelindiğinde bilge kağan, bu sakin ortama biraz renk katmak istemiş olacak ki bir çin prensesiyle evlenmeye karar verir. bu isteğini imparatora iletir, imparator da buna olumlu cevap verir. işte tam da evlilik sürecinin başlayacağı bu esnada bu olay vuku bulur. buyruk çor, bilge kağan'ı zehirler.
bu hadiseden sonra bilge kağan hemen ölmez. buyruk çor'un kendisini zehirlediğini anlar ve onu, ailesini, yardımcılarını derhal katlettirir. 25 kasım 734 tarihinde de kendisi ölür.
bu zehirleme hadisesinin nedeni net olarak bilinmemektedir. buyruk çor'un geçmişteki çin temasları, kendisinin çinliler tarafından etki altına alındığı ihtimalini kuvvetlendirmektedir.
kaynak: ahmet taşağıl - göktürler - cilt: 3 - türk tarih kurumu yayınları.