Azerbaycan ve Ermenistan'ın İmzaladığı Ateşkes Anlaşmasının Analizi
anlaşma enayilik mi?
azerbaycan şuşa'yı almıştı. şuşa hankendi'ne arabayla 15 dakika mesafede ve hankendi'nin ermenistan ile arasındaki güvenli karayolu bağlantısı olan laçin koridoru üzerinde. yani başkente bu kadar yaklaşmışken ve laçin koridoru da kontrol edilmişken neden anlaşma yapıyor azerbaycan?
bu durumun anlaşılmasını güçleştiren şey durumun şu andaki haline bakarak bir sonraki mantıklı adımı tahmin etmeye çalışmak. aliyev 30'un üzerinde röportaj verdi bu süreçte ve tamamında dağlık karabağ etrafındaki 7 bölgeden çekilme takvimi verilmesi durumunda anlaşma yapılabileceğini hatta dağlık karabağa önemli ölçüde otonomi tanınabileceğini söyledi. daha bugün bbc'ye verdiği röportajda bile bu hususları belirtti.
savaşın başından beri rusyanın tavrı da ortada. rusya savaş ermenistan sınırlarına sıçramadığı sürece müdahil olmayacağını belirtmişti. putin'in nikol pashinyan'ı cezalandırdığı -arka bahçesindeki batı yanlısı her lidere yaptığı gibi- sır değil.
gayet açık ki operasyon başlamadan önce rusya, türkiye ve azerbaycan şu anda karşımızdaki sahne üzerinden anlaşmış. bugün imzalanan anlaşma aslında çatışmalar başlamadan önce belirlenmişti muhtemelen. ilham aliyev de bu noktaya minimum zayiat ile ulaşmaya çalıştı. hepsi bu. diğer bir ifade ile daha çatışmalar başlamadan rusya muhtemelen dağlık karabağın tamamına azerbaycan askerlerinin girmesini istemedi. sonuçta sovyetler döneminde de nüfusunun %75'i ermeni olan bir bölge burası. önceden de azerbaycan içerisinde otonom bir bölgeydi. bu noktaya kasedi geri sardılar. rusya pashinyan'ı cezalandırmış oldu. önceden de azerbaycan'ın topraklarının %20'sinin işgal altında olmasının sürdürülemez olduğunu da ifade ediyorlardı. türkiye nahçıvan ile azerbaycan sınırı arasındaki koridorun açılması neticesinde fayda sağlamış oldu. azerbaycan ise hem toprak bütünlüğünü sağladı, hem türkiye ile daha doğrusu nahçıvan ile koridor yaratmış oldu, hem de aliyev ülkesinde kahraman ilan edilecek.
anladığım kadarıyla anlaşmada karabağda, laçin koridorunda ya da nahçıvan ile açılacak zangezur koridorunda türkiye askerinin olacağına dair bir ibare yok -ki olsaydı zaten türkiyenin de anlaşmanın tarafı olması gerekirdi-.
rusyanın ilerleyen yıllarda çakallık yapmamasını umut ediyorum.
43 gündür konuya ilişkin savunma bakanlıklarının tüm videolarını izlemiş, tarafsız bir çok çatışma uzmanlarını ve liderlerin konuyla ilgili hemen hemen tüm röportajlarını takip etmiş, onlarca makale okumuş olabilirim. en çok bana yaradı bu antlaşma. olağan hayatıma geri dönebilirim artık umarım.
ekleme: “rusya bir şey yapmadan” ile başlayan cümleler görüyorum. rusya bir şey yapmamış, daha ne yapsın?
Anlaşmanın detayları ise şöyle
1. dağlık karabağ ihtilaf bölgesindeki tam ateşkes ve tüm askeri operasyonlar 10 kasım 2020 tarihinde 00:00 moskova saatinden itibaren ilan edilecektir. bundan böyle taraflar azerbaycan cumhuriyeti ve ermenistan cumhuriyeti, kendi mevkilerinde yer alacaklardır.
2. azerbaycan cumhuriyetinin qazax bölgesinde ağdam bölgesi ve ermenistan cumhuriyeti tarafından tutulan topraklar 20 kasım 2020 tarihine kadar azerbaycan tarafına iade edilecektir.
3. rusya federasyonu'nun bir barışı koruma birliği, dağlık karabağ'daki temas hattı boyunca ve laçin koridoru boyunca 1.960 tüfek, 90 zırhlı personel taşıyıcı, 380 araç ve özel teçhizat vs konuşlanacaktır.
4. rusya barışı koruma birliği, ermenistan kuvvetlerinin çekilmesiyle konuşlanıcak rusya barışı koruma birliğinin kalış süresi, taraflardan herhangi biri bu hükmü süre sona etmeden 6 ay önce feshetme niyetini açıklamadıkça, 5 yıldır antlaşma kendini yineleyecektir.
5. ateşkesi izlemek için bir uzlaştırma merkezi kurulacaktır.
6. ermenistan, kelbecer'ı 15 kasım'a kadar, laçin bölgesini 1 aralık'a kadar ermenistan'la bağlantı sağlayacak biçimde azerbaycan'a devredecektir.
7. bölgedeki tüm ekonomik bağlantılar ve ulaşım bağlantıları engellenmiştir. ermenistan, azerbaycan'ın batı bölgeleri ile nahçıvan özerk cumhuriyeti arasında ulaşım bağlantıları sağlayacaktır. bu taşıma bağlantısı, rusya ve fsb sınır servisi tarafından denetlenecektir.
8. esir takasları yapılacak, ölü takası da yapılacaktır.
paşinyan facebook üzerinden yaptığı açıklama
azerbaycan'a ve nato üyesi türkiye'ye karşı savaştık. ordumuz onurla savaştı. kurbanların yakınlarına ve arkadaşlarına boyun eğiyorum. bu kararı askeri durumu ve olası gelişmeyi dikkate alarak aldık. bildiriyi imzalamaktan başka şansım yoktu. şunu anlayın ki, azerbaycan ordusuna ve nato’nun ikinci büyük ordusu olan türk ordusuna karşı savaştık. aldığım karar, derinlemesine analizler ve askeri duruma ilişkin bilgi sahibi kişilerin değerlendirmeleri temelinde alındı. ya hepten kaybedecektik yahut bu anlaşmayı imzalayacaktım. kaybetmektense haklarımızı korudum. cephede savaşan ermenistan ordusunda birçok yolsuzluk yapıldı. sorumluları kendi içimizde aramalıyız. savaşmadılar.