Aynı Anda Aktif Oldukları Dönem İçinde Beatles mı Daha Başarılıydı, Led Zeppelin mi?
Ekşi Sözlük'te tartışma aşağıdaki entry ile başlamıştı
led zeppelin için diyeceğim tek şey şu ki; beatles'ın beatles olduğu zamanlar, milletin salya sümük beatles dinlediği zamanlarda liste başı çoğunlukla led zeppelin görünüyor.
beatles led zeppelin'den az kazanmıştır. daha çok konuşulmuştur. beatles süt çocuğu müziği yaparken led zeppelin kimsenin söyleyemediği şeyler anlatıyor, müzikal açıdan da hiç denenmemiş şeyleri çalıyordu.
Sözlük yazarı "6floydian7" da bu iddiaya cevap vermiş
led zeppelin'in ilk albümü 1969'un henüz başında yayımlanmıştı. the beatles ise o tarihte son demlerini yaşamaktaydı, grup fiilen büyük ölçekte ayrışmasını yaşamıştı.
"salya sümük" yakıştırmasının görece daha geçerli olabileceği tarihler ise geride kalmıştı. o dönemde ise jimmy page henüz the yardbirds'ün kronolojik olarak 3. gitaristi unvanına sahipti, öncesinde de pek çok albüm ve sanatçıyla birlikte çalışmış bir "session" müzisyeni idi.
ancak yine de iki grubun karşılıklı "aktif" oldukları 1,5 yıldaki işlerine bakalım
the beatles
albümler: yellow submarine-bir soundtrack, şarkıların yarısı da george martin bestesi, ama yine de ekleyelim.- abbey road, let it be
tekliler: get back/don't let me down, the ballad of john and yoko/old brown shoe, something/come together, let it be/you know my name, the long and winding road/for you blue.
led zeppelin
albümler: led zeppelin, led zeppelin ii, led zeppelin iii -bu albüm yayımlandığında beatles çoktan dağıldığını resmen duyurmuş, hatta ardı ardına grup üyelerinin solo albümleri çıkmaya başlamıştı ama hadi kaydedildiği tarih ucundan yakalamış birşeyleri, bunu da ekleyelim-.
tekliler: good times bad times/communication breakdown, whole lotta love/living loving maid she's just a woman, immigrant song/hey hey what can i do.
led zeppelin, ilk teklisi olan good times bad times ile britanya listelerine giriş yapamamış; abd'de ise 80. sıraya kadar yükselebilmiş. ikinci tekli whole lotta love yine britanya listelerine girememiş, ancak abd'de 15 hafta listelerde kalmış ve 4.'lüğe kadar yükselmiş. (grubun abd'deki en başarılı single'ı da whole lotta love imiş.) üçüncü ve 1970 tarihli immigrant song ise yine ada listelerinde kendisine yer bulamamış, abd'de ise 15.'liğe kadar yükselebilmiş.
the beatles'ın ise mezkur teklilerinden get back 6, the ballad of john and yoko ise 3 hafta britanya listelerinde 1. sırada seyretmiş. double a- side olan something/come together'ın iki yüzü de listelere girmiş ve 4.'lüğe kadar yükselmiş, let it be ise 2.'liğe kadar yükselmiş. (listelerde kalma süreleri hâricinde sadece listebaşı derecelerine bakarsak tablo bu.) bunun dışında abd'de get back, let it be ve come together listebaşı; something 3. ve the ballad of john and yoko da 8. olmuş.
yani, iki grubun ''resmî'' ve kayıtlarla karşılaştırılacak seviyede faal olduğu 1,5 sene içerisinde led zeppelin bir kere bile ''listebaşı'' olamamış, hatta britanya'da listelere girmiş bir tekli de yayımlayamamış. abd'de ise en fazla 4. olmuş.
albümlere gelelim: abbey road, britanya'da tam 17 hafta listebaşı albüm olmuş, yani ''haftanın en çok satan albümü'' unvanına sahip olmuş. (aynı zamanda 69 yılının en çok satan albümü) let it be ise 3 hafta listebaşı albüm olarak kalmış. led zeppelin ii 1, led zeppelin iii ise 4 hafta aynı unvana sahip olabilmiş.
abd'de ise abbey road 1969 yılında 8, 1970 yılında ise 2 hafta listebaşı olmuş. let it be ise 4 hafta bu unvana sahip olarak kalmış. abd'de led zeppelin ii tam 7 hafta, led zeppelin iii ise 4 hafta listebaşı görünmekte. (ki led zeppelin iii yayımlandığında the beatles çoktan dağılmıştı, sırf hatır için aldım onu buraya.)
yani
milletin salya sümük beatles dinlediği zamanlarda led zeppelin doğru dürüst listebaşı olamamış. başarılı olmuş mu, elbette olmuş; ancak satış rakamları the beatles'la mukayese kabul etmeyecek kadar güdük kalmış doğal olarak.
o dönemde the beatles kadar istikrarlı şekilde listelerde arz-ı endam eden bir başka isim daha yoktur, bundan bihaber şekilde konuşmak 60'lar hakkında pek de bir şey bilmediğini açığa vurmaktan başka bir şey değildir.
---- ''beatles led zeppelin'den az kazanmıştır. daha çok konuşulmuştur.''
enteresan. elimizdeki hiçbir liste, mevcut hiçbir veri ilk cümleyi doğrulamıyor. sıradan bakınız:
http://en.wikipedia.org/…best-selling_music_artists
http://en.wikipedia.org/…tists_in_the_united_states
http://www.statisticbrain.com/…artists-of-all-time/
http://www.therichest.com/…ing-artists-of-all-time/
https://au.launch.yahoo.com/…-of-all-time/14054512/
acaba dolar kurunun yıllara göre değerine dayalı bir ''az kazanma'' mı vardır burada? resmî rakamlarla da, gayriresmî ve görece daha şişik duran rakamlarla da böyle bir durum söz konusu değil elbette. (burada ''ölçülebilir'' olarak satış değerlerini konuşmak her zaman en güvenilir, zira şu durumda justin bieber bile the beatles'a ve elvis presley'e göre çoktan daha fazla kazanmıştır bile.)
ilk doğru bilgiye şimdi eriştik işte: ''beatles, led zeppelin'den daha çok konuşulmuştur.''
----''beatles süt çocuğu müziği yaparken led zeppelin kimsenin söyleyemediği şeyler anlatıyor, müzikal açıdan da hiç denenmemiş şeyleri çalıyordu''
the beatles'ı sıkça ''süt çocuğu müziği'' yapmakla itham eden bu anlayışın yine kronolojik yetersizlikle başbaşa kaldığı malum. zira the beatles hiçbir zaman ''süt çocuğu müziği'' yapmamıştır, bu iddiada bulunanların yaygın olarak öne sürdüğü grubun ilk dönemlerinde ise ne yazık ki led zeppelin mevcut değildi, hatta jimmy page henüz the yardbirds'de bile değildi. led zeppelin'in ise başarılı olduğu söz yazımı/şarkı üretimi (aşırdıklarını hariç tutarak konuşuyorum) 1970'li yıllara rastlar ki bu tarihlerde the beatles değil, dört farklı yetişkin müzisyen mevcuttur.
led zeppelin'in kimsenin söyleyemediği şeyleri anlatan şarkıları/işleri nelerdir, bilemiyoruz. az biraz led zeppelin dinleyen ve seven birisi bunun altının boş olduğunu anlar; zira led zeppelin'in şarkı sözleri büyük ölçüde blues etkilenimlidir. grup zaman zaman şiirsel ve başarılı bir anlatıma da sahiptir; ancak bu led zeppelin'i şarkı sözleri konusunda çağdaşlarına göre ileri bir noktaya da taşımaz. böylesi bir iddia, led zeppelin müziğinin ruhunu oluşturan blues'a tamamen yabancı olmakla eşdeğerdir.
led zeppelin'i müzikal anlamda üstün ve değerlendirmeye değer kılan her biri kendi alanında en iyilerinden olan gitaristlere ve bonham gibi bir davulcuya ve aynı zamanda çok yetenekli bir vokaliste sahip olmasıdır, yoksa led zeppelin jimmy page'in yarattığı ilham verici sololara ve rifflere fazlasıyla sahip olmasına rağmen ''müzikal anlamda denenmemişi denemiş'' bir grup değildir. (küçük şeyler vardır tabii, ancak ''led zeppelin bir devrim midir?'' sorusunun cevabı tam olarak yukarıda yazılanlardır, fazlası değil.)
bununla birlikte the beatles, hiçbir zaman ''süt çocuğu'' müziği yapmış bir grup da değildir; hard rock ve metalle alâkadar dinleyicilerin popla ilgili bu yakıştırmasını bu türün baş mümessili olarak kendisine the beatles'ta karşılık bulur gibi görünse de bu kesinlikle yanlıştır. şarkı sözlerinde ''erotik'' göndermelerde bulunmak ya da tamamıyla maço/seksist bir tavır takınmak, yüksek perdeden politik vecizeler yumurtlamak ya da toplumdan, insanlardan tamamıyla kopuk temalar üzerinde yuvarlanıp gitmek ''süt çocuğu'' olmamak için bir gereklilik değildir; kaldı ki the beatles'ın yukarıdaki kıstaslarda işler de ortaya koymuş olduğu ilk döneminden son dönemine kadar açıktır: happiness is a warm gun, please please me, lovely rita, i saw her standing there, run for your life, taxman gibi.
mevcut yafta, eğer müzikal anlamda kullanılıyorsa the beatles'la birlikte giyotine göndereceğimiz isimler arasında the rolling stones, the kinks, the who, the zombies, the hollies ve the beach boys gibi isimler de vardır, ki bu durumda tüm 60'ların kellesini almamız gerekecektir.
mevcut yafta, sadece punk nihilizmini sonuna kadar yaşayan insanlar için geçerli ve tutarlı bir ''hak'' oluşturur; led zeppelin dinleyenler için değil.
hülâsâ led zeppelin'le mukayese kabul etmez bir gruptur the beatles. kabul edeceği noktalarda da led zeppelin'i boynu bükük bırakır, mevcut gerçeklik budur.