Anksiyete Krizlerine Sebep Olabilen, Gece/Karanlık Korkusu: Niktofobi
niktofobi, yoğun anksiyete ve depresyona sebep olabilecek gece veya karanlık korkusunun adıdır.
niktofobi, genellikle çocuklukta başlar ve gelişimin normal bir parçası olarak görülür. ancak yaş ilerledikçe, günlük yaşamı ve uyku düzenini de etkilemeye başlarsa tedavi olma zamanı gelmiş demektir.
belirtiler
niktofobi, diğer fobilere benzer vücut tepkileri oluşturur:
- nefes darlığı
- kalp atım hızının artması
- göğüste sıkışma veya ağrı
- titreme, uyuşma veya karıncalanma hissi
- sersemlik veya baş dönmesi
- mide rahatsızlığı
- sıcak veya soğuk basmaları
- terleme
bazı semptomlar da duygusal tepkiler içerir:
- kaygı ve panik
- durumdan kaçmak için yoğun bir ihtiyaç
- kontrolü kaybediyormuş hissi
- korkuya karşı güçsüzlük hissi
- ölüm korkusu
ilk cümlede belirtildiği gibi karanlıktan korkan herkeste bu fobiden vardır demek doğru değil. bir korku; aşırı, mantıksız, günlük hayatı etkileyen durumlarda fobi olarak nitelendirilir. örneğin; 3-6 yaş arası çocuklarda karanlık korkusu yaygındır. gece lambası ile uyur veya büyüyünce geçer. ancak; korku uyumayı imkansız hale getiriyor, kaygıya sebep oluyor ya da yetişkinlikte de devam ediyorsa, niktofobi olarak kabul edilir.
niktofobi ve uyku bozuklukları
niktofobi, uyku bozukluğu ile ilişkili olabilir. uyku problemi olan üniversite öğrencileri üzerine küçük bir çalışma , öğrencilerin neredeyse yarısının niktofobiye sahip olduğunu ortaya çıkardı. araştırmacılar, öğrencilerin hem aydınlık hem de karanlıktaki gürültülere verdiği yanıtları ölçtü. uykuda en fazla sorun çekenler, karanlıktaki gürültüden en kolay ürkenlerdi.
teşhis
eğer sizde veya çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler mevcutsa doktordan randevu almanız iyi olacaktır.
- uyumada zorluk
- karanlıkta endişeli veya sıkıntılı hissetmek
- niktofobi olabileceğinizi düşündüren diğer nedenler.
tanı, doktorunuzla görüşmeyi ve belirtilerinizle ilgili soruları yanıtlamayı içerir. doktorunuz ayrıca psikiyatrik ve sosyal açıdan geçmişinizle ilgili bilgiler isteyebilir. sonra doktorunuz resmi bir tanı koymak için belirli fobiler üzerinde ruhsal bozuklukların teşhisleriyle ilgili tanı ölçütlerini kullanabilir.
tedavi
bazı fobiler mutlaka tedavi gerektirmez. özellikle de korkunuz yılan, akrep vs. gibi sürekli karşılacabileceğiniz şeylerden oluşmuyorsa. niktofobide genel olarak, aşağıdaki durumlarda tedavi aramayı düşünebilirsiniz:
- korkunuz sizi aşırı endişeye veya paniğe itiyorsa
- korkunuzun aşırı veya mantıksız olduğunu düşünüyorsanız
- korkunuz yüzünden belirli aktiviteleri yapamıyorsanız
- bu hisleri altı ay veya daha uzun süre boyunca yaşıyorsanız...
ayrıca niktofobi, uyku düzenini de etkileyen bir fobik bozukluk olduğu için genel sağlık durumunu tehdit edebilir. ilk etapta sizi rahatlatacak olan, uyumadan önce ortamı aydınatma seçenekleri düşünülmelidir.
diğer tedavi seçenekleri şunları içerir:
maruz kalma tedavisi
bu tedavi türü, kişinin kontrol altında kendisini karanlık ortama maruz bırakarak korkuyu yenmesini amaçlar. fobi ile yüzleşmek, diğer fobik bozuklukların tedavisinde de kullanılan bir tekniktir.
bilişsel terapi
bu tür terapi, insanların kaygı duygularını belirlemelerine ve onları daha olumlu ve gerçekçi düşüncelerle değiştirmelerine yardımcı olur. kişiye, karanlıkta kalmanın mutlaka olumsuz sonuçlara yol açmayacağını gösteren bilgiler sunulabilir. bu tür tedavi genellikle fobileri tedavi etmek için tek başına kullanılmaz.
gevşeme
gevşeme tedavisi derin nefes alma ve egzersiz gibi şeyleri içerir. insanların fobileriyle ilgili stres ve fiziksel semptomları yönetmelerine yardımcı olabilir. özellikle de panikatağı.
ilaç tedavisi
ilaç, genellikle belirli fobileri olan insanlar için uygun bir tedavi değildir. diğer anksiyete bozuklukları için kullanılan ilaçlardan farklı olarak, spesifik fobileri ilaçla tedavi etme konusunda çok az çalışma yapılmıştır.