jared diamond'a göre; kıtanın kısa mesafede çok farklı iklimler barındırması sonucu göç sonrası uyumun güç olması, evcillestirilebilecek hayvan çeşitlerinin ''gelişmiş'' veya ''kalkınmış'' coğrafyalara nispeten az bulunması veya bulunmaması gibi çeşitli coğrafik etkenler.

daron acemoğlu'na göre; kapsayıcı kurumların yerleşmemiş olması. (ki bunu neden degil sonuc olarak da görebilmek mümkün kanaatimce)

immanuel wallerstein'ın dünya sistemi teorisi'ne göre; emperyalist dünya sistemi içerisinde merkez olarak konum alamamış olması, çevre olması

dna'nın kaşiflerinden james watson'a göre; afrikalıların daha düşük zekaya sahip olması

montesquieu'ya göre iklim. tabi montesquieu sadece bunu söylemiyor ki yasadıgı dönemde ''afrika'nın kalkınmaması'' gibi bir sorunsalın bu haliyle tartısılıyor olması haliyle ihtimal dahilinde değil fakat
'sıcak iklimin kişiyi tembelliğe ve köleliği yeğlemeye iteceği' gibi bir sözü vardı. bunu doğru kabul edersek günümüzdeki probleme de uyarlayabiliriz.

ilk fırsatta aklıma gelen fikirlerden hatrımda kaldığı kadarıyla birkaçını sıraladım. bu sorunu açıklamakta hangisi daha hakikate yakındır, yalnızca biri değil birkacının sonucu mudur veya cevap bunların hiçbirisinde gizli değil midir allahualem. selametle efenim.

kış olmaması.

daha önce burada, hatırlamadığım bir başlıkta okumuştum. kaynakları da vardı. özeti şuydu;

bir yerde kış varsa barınma ihtiyacı artar. barınma ihtiyacı artınca toplumlar barınak sistemlerini geliştirirler. böylece mimari gelişir. gelişmişliğin başlangıç noktasıdır mimari. ev yapmayı bilmiyorsan fabrika yapamazsın. silah fabrikası, yiyecek fabrikası, tekstil fabrikası yapamazsın mesela. geçtiğimiz yüzyıl için değil bu iddia, ortaçağ için. tüm mevsimleri sıcak olan bir iklimde insanlar ev inşa etme yeteneklerini geliştiremezler. kabile hayatına mahkum kalırlar yüzyıllarca.

sömürgecilik tabii ki afrika'nın bağrına vurulmuş hançer. ama bu dediğim neden, sömürgecilik öncesi döneme ait daha temel bir neden.

başka bircok sebebi elbet vardir ama izlediğim bir belgeselde, bunun sebebi olarak insani yardım kuruluşları gösteriliyordu. 

anlatılana göre, kimi kişiler/kuruluşlar tamamen iyi niyetle, kimileri vergi avantaji vs. gibi seylerden faydalanmak için, kimileri de sektör haline gelmiş bu yardımlardan kar elde etmek için sürekli yardım gönderiyor. ama bu gelen yardımlar kısa süreli fayda sağlasa da uzun sürede afrika'daki tüm üretim sektörünü baltaladığı için ülkeler bir türlü kalkınamıyor. en basitinden orada, zaten fakir olan insan açısından düşünürsek, bedava dağıtılan ayakkabıyi giymek varken yerli üreticiden ayakkabı satın almak hiç karlı değil. işte bundan dolayı tüm üretim zaman içinde yok oluyor ve ne para kazanabiliyorlar, ne de gelişebiliyorlar.

dünya üzerinde anadan üryan iq'yu ölçebilecek bir metot yoktur. afrikalıların aptal doğduklarını düşünen bir insan yoktur herhalde aramızda, fakat dünyanın ortalama iq haritasına baktığınızda en altlarda afrika ülkelerini göreceksiniz. afrika ülkelerinde ortalama iq'nun düşüklüğünün sebebi malumunuz yoksulluğa bağlı eğitimsizliktir. zira iq testleri, belirli bir yaştan sonra, yani "o an" sahip olduğunuz iq'yu ölçer, potansiyelinizi değil. her yetenekte olduğu gibi akıl da kullanılmadıkça körelir. hatta bu testlerin "şu an" sahip olunan iq'yu ne derece doğru ölçtükleri bile hala şaibelidir.

yoksulluğa bağlı eğitimsizlik sebebiyle akılları körelmiş toplulukların gelişmesine imkân yoktur. eee bu toplulukları kim bu hale getirdi diye sorarsanız cevabı biliyorsunuz...