1919 yılında istanbul'a gelmiş abd'li güreşçi... mutat konsolosluk arşivi kurcalama günlerimden birinde (açık kaynaklar, gizli saklı iş yapmıyorum) kendisiyle tanıştım.

bana ilginç gelen şu idi ki, 1919 yılında istanbul'da abd'ye vize-pasaport başvurusu yapanların tamamı ya anglo-sakson ya ermenidir. tek tük başka milletlerden insan vardır. bir zenciye rastlamaksa olağan dışıdır, hele tek başına geziyorsa daha da tuhaf. kendisi bir zenci güreşçi idi.

adı chambers zipps, yaşadığı dönemde de muhtemelen kendisine böyle hitap ediliyordu: negro. black veya african-american gibi ifadelerin henüz doğmadığı yıllar o dönem. zaten kendisi de bu ifadeleri umursayacak bir hayattan gelmiyor.

1881'de tennessee'de doğuyor. "big black" lakabı ile, ağır işlerde çalışmak üzere yarış atı sahibi patronu ile birlikte paris'e geliyorlar. derken keşfediliyor, dönemin ünlü güreşçilerinden eğitim alıyor ve güreş hayatı başlıyor. unutmamak gerekir ki o dönem bu tür aktiviteler spordan çok "show business" işi idi ve insanlar bunu geçimlik olarak görürlerdi (nitekim konsolosluk belgesinde "teatral gösteri" için rusya'ya gitmek istediği yazıyor). o da bu işten para kazandığını görünce şehir şehir, ülke ülke gezmeye başlar. derken elbette istanbul'a da uğramamak olmaz. burada da güreş tutup yoluna devam eder.

buradaki rakiplerini yendi mi, yenildi mi, şimdilik bilgim yok. dönem okumalarımda türkçe kayıtlarda kendisiyle ilgili bilgiye rastladığıma yemin edebilirim ama şimdilik ispatlayamıyorum. taksim'de bir büyük müsabaka yapıp yenilip döndüğünü hatırlıyorum. ara sokakların, sıradan insanların, küçük şeylerin tarihini seviyorum, belki bir katkım olur.

video

özetle, tarih güzel şey. hele satır aralarından bambaşka hayatlara dokunmak yeni gezegenler keşfetmek gibi.

şuradaki link güreşçiyle ilgili bilgiler veriyor. bilgiyi veren abd'li yazarla da iletişimdeyim.

1890'lar Paris'ini HD ve Renkli Şekilde Görebileceğiniz Şaşırtıcı Bir Video