Alkol ve Sigara Zammı, Neden Onları Kullanmayan İnsanları da Etkiliyor?
ötv zammı sonrası "ben zaten içmiyorum" diyenlere ufak bir hatırlatma
- sen sigara içmiyorsun, ama püskevit aldığın köşedeki bakkal içiyor. sigarasına zam geldiği için bakkalın giderleri artacak bu yüzden püskevite zam yapacak.
- sen şarap içmiyorsun, ama saç tıraşı olduğun berberin içiyor. şarabına zam geldiği için berberinin gideri artacak, bu yüzden saç tıraşına zam yapacak.
- sen bira içmiyorsun, ama pide siparişi verdiğin kebapçının ustası bira içiyor. giderleri arttığı için usta maaşına zam isteyecek, bu yüzden dükkan sahibi, pideye zam yapacak.
- pidenin yanında gelen domatesi antalya'dan kamyona yükleyip getiren şoför, sigara içiyor. şoförün gideri artacak, haliyle talep ettiği ücret artacak. mazot fiyatı zaten artmıştı hatırlarsınız. peki o domatesin fiyatı yerinde durur mu?
- pideciden laf açılmışken, elektrik zammına da değinelim. içinde et sakladığı buzdolabının fişini çekemeyecek pidecimiz, mecbur satış fiyatına zam yapacak.
- aynı elektrik zammı yüzünden bakkallar artık dolap çalıştırmayacak, yazın sıcak kola içmeye şimdiden hazırlanın.
özet: talep esnekliği düşük olan ve bağımlılık yapan tüketim mallarına yapılan zam, tüm enflasyon kalemlerine sirayet eder. (bkz: inelastik talep)
ikinci bir konu da laffer eğrisi. üründen alınan verginin miktarı arttıkça, çok daha az ürün satılmaya başlanacağından devletin vergi geliri düşer. türkiye'de alkol fiyatlarında eğrinin ters tarafına geçeli çok oluyor, şimdi vergi geliri azalması daha da belirgin hale gelecek... (ilgili haber: https://t24.com.tr/…liralik-otv-kaybi-yasadi,907170)
Nedir bu inelastik talep?
örnek olarak bir malın fiyatındaki %10'luk bir artışa/inişe, tüketici %3'lük talep azalışı/artışı ile cevap veriyorsa inelastik;
bunun yanında, maldaki %10'luk bir artış, tüketici talebinde %30 azalışa neden oluyorsa elastik talep oluyor.
misal sigara, alkol vb. ürünler inelastiktir. devlet %20'den fazla zam koysa dahi, kullanıcılardaki azalma %3-4'ü geçmez.
bu yüzdendir ki, bilinçli tüketici, kapitalist düzenin korkulu rüyasıdır.
Laffer eğrisi nedir peki?
arthur laffer'in 1970'li yıllarda ortaya attığı, arz yanlı iktisat görüşünün temel prensibini de oluşturan eğridir.
temelde, hükümetin vergileri arttırmasının, gelirleri arttırmayacağını; aksi uygulanıp vergiler düşürüldüğünde, toplam gelirin artacağını savunan görüştür.
laffer hazırladığı bu eğride, iki basit düşünce ortaya atar:
1. hükümet vergi almadığı durumda, gelir elde edemeyecektir.
2. yüzde yüz oranında vergi alırsa da, insanların çalışması için bir sebep kalmayacaktır. bu nedenle yine gelir elde edemeyecektir.
bu iki basit düşünceyi temel alarak, 0 ve 100 arasında hükümetin kazanabileceği maksimum bir gelir olabileceğini savunur ve bu eğriyi hazırlar. hatta eğriyi peçete arkasına çizdiği de söylenmektedir.
peki, vergileri düşürmeliyiz o konuyu anladık. başta verdiğimiz iki basit ilkeye dayanarak 0-100 arasında bir değer seçmeliyiz; ama hangi değer? işte burada öyle bir denge noktası seçmeliyiz ki, hem vergiler motivasyonu düşürmesin, şikayetleri arttırmasın hem de gelir olarak da hükümet açısından tatmin edici düzeyde olsun. hatta bunun için çok güzel bir söz var:
"vergi sanatı, kazdan en az gürültüyle en fazla tüyü yolmaktan ibarettir."
Yeni Başlayanlar İçin Evde Bira Yapımı
