Zeka, Sonradan Kazanılabilir mi?
zekanın farklı tipleri ve farklı tanımları olduğu için bu çok geniş bir soru. cevabı da geniş tutmak için zekayı beynin bilgiyi işleyebilme becerisi olarak basitçe tanımlayalım ve tartışalım.
beynin bilgiyi işleyebilmesi nöronlar arasındaki bağlantıların sayısına, işlevselliğine ve bu süreçlerde rol alan proteinlerin miktarına/kompozisyonuna bağlıdır. bunları hem genetik faktörler hem de çevresel faktörler belirler.
beyindeki sinaps sayısı, işlevselliği ve protein kompozisyonu sabit değildir ve aktiviteye göre değişiklik gösterir (bkz: sinaptik plastisite). yani beyninizi ne denli entelektüel aktiviteler için kullanırsanız beyniniz o kadar bu fonksiyonlara uygun kalır. ancak beynin buna uyum sağlama becerisi yaşla birlikte azalır. yani özellikle yaşamın ilk yıllarında beyninizi ne denli aktif kullanırsanız o kadar zeki olursunuz denebilir. örneğin çocukların dil öğrenme becerisi.
deney hayvanlarındaki çalışmalar göstermektedir ki gençlik döneminde öğrenme süreçleri toplam sinaps sayısını artırmaktadır. ilerleyen dönemlerdeki öğrenme süreçleri ise sinaps sayısından öte sinapsların büyüklüğü üzerinden etki etmektedir. ayrıca genç hayvanların beyinlerinde sessiz sinapslar dediğimiz fonksiyon görmeye hazır ancak adından da anlaşıldığı gibi o an için sessiz sinapslar bulunmaktadır (bkz: silent synapses). öğrenme süreçleri ile birlikte bu sinapslar hızla aktifleşir ve genç yaştaki öğrenme becerisinin artmasından sorumludur.
genetik faktörlerin önemi elbette çok büyük ancak doğrudan değiştirmemiz mümkün olmadığı için bu yazının kapsamının dışında tutulmuştur.
özetle beyninizi yüksek devirde çalıştırın ve synaptic plasticity'e güvenin.
Diğerlerine Kıyasla Türklerin İngilizce Konusundaki Endişesi Yersiz mi?
