Yeni Koronavirüs (COVID-19) Hakkında En Çok Merak Edilen Sorular ve Cevapları

1. kendimizi toplumdan ne kadar süre ile izole edeceğiz?

ideal şartlarda muhtemelen birkaç ay daha izole yaşamamız gerekmekte. ancak salgın dalgalanabileceği için bunu “tekrar tekrar” yapmamız gerekebilir. ingiltere'deki imparatorluk koleji bellevue hastane merkezi'nde bulaşıcı hastalık uzmanı dr. celine gounder'e göre aşı bulunana kadar 5 6 aylık dalgalar halinde bu karantina uygulamaları ile karşılaşabiliriz.

2. virüs değişik yüzeylerde ne kadar hayatta kalmaktadır?

abd ulusal sağlık enstitüleri tarafından finanse edilen bir araştırmaya göre virüs yüzeye bağlı olarak üç güne kadar yüzeylerde fonksiyonlarını sürdürebilmektedir.

yeni korona virüsün, paslanmaz çelik ve plastik üzerine yerleştirildikten sonra 72 saate kadar
bakırda 4 saat
kartonda 24 saat
aerosollerde, 3 saat
fonksiyonlarını sürdürür halde kaldığı gözlemlenmiştir.

3. dişçiye gitmek güvenli mi?

acil bir durum olmadıkça, amerikan diş hekimleri birliği yakında yapılacak randevuları yeniden planlamayı önermektedir.

4. sars cov 2 gripten daha mı bulaşıcıdır?

evet. cnn baş tıbbi muhabiri dr. sanjay gupta, araştırmaya göre grip olan bir kişinin hastalığı ortalama 1,28 kişiye bulaştığını gösteriyor. ancak yeni koronavirüs hastalığı 2.7 gibi bir oranla diğer insanlara yayılmakta.

5. insanlar herhangi bir belirti göstermeden virüsü yayabiliyorsa, kimin enfekte olup kimin olmadığını nasıl anlayabilirim?

george washington üniversitesi hastanesi'nde afet ve operasyon tıbbı şefi dr. james phillips'a göre anlayamayız. phillips, “test sayılarında çok gerideyiz, virüse yakalanmamak konusunda ve başkalarına da yaymamak için emin olmamızın tek bir yolu var” dedi. “herkese hastaymış gibi davranmaya başlamamız gerekiyor. ve herkes bize hastaymışız gibi davranmalı. insanlar sosyal olarak kendilerini bunları düşünerek izole etmelidir. çünkü test edene kadar, kimin buna sahip olduğunu bilmiyoruz.”

6. semptomlar neler?

ateş, kuru öksürük ve nefes almada zorluk, covid 19'un ayırt edici özellikleridir. semptomlar maruziyetten 2 gün ila 2 hafta sonra herhangi bir yerde ortaya çıkabilir, ancak cdc bazı hastalarda hiç semptom görülmediğini de söylüyor.

7. hastalık nasıl yayılır?

insanlar arasında temel olarak solunum damlacıkları ile yayılır (öksürük, hapşırma, tükürük). ayrıca enfekte olmuş yüzeylere dokunduktan sonra ellerin ağıza buruna sürülmesi yoluyla da bulaşabilmektedir.

8. birisi semptom göstermediği halde nasıl koronavirüs bulaştırabilir? 

ucla halk sağlığı okulu'nda epidemiyoloji profesörü dr.anne rimoin “konuşma sırasında da fark etmeden tükürmekteyiz,” dedi rimoin "bu parçacıklara temas ettikten sonra burnunuzu ovalayacaksınız, ağzınıza dokunacaksınız, gözlerini ovacaksınız. veya sadece o parçaçıkların yapıştığı yüzeylere dokunacaksınız. virüs size bulaştıktan sonra da aynı şekilde başlarına yayacaksınız ” diyor.

9. satın aldığımız yiyecekler yoluyla da virüse yakalanabilir miyiz?

cdc, koronavirüsün gıda yoluyla bulaştığını destekleyen hiçbir kanıt bulunmadığını söylüyor. genellikle solunum damlacıkları yoluyla kişiden kişiye yayıldığı düşünülmektedir. “genel olarak, bu koronavirüslerin yüzeyler üzerindeki dayanıksızlığı nedeniyle, buzdolabında veya dondurulmuş sıcaklıklarda uzun süre saklanarak gönderilen gıda ürünleri veya ambalajlarından yayılma riski çok düşüktür.”

10. koronavirüs deriden vücuda girebilir mi?

cdc'ye göre bir kişinin üzerinde virüs bulunan bir yüzeye veya nesneye dokunarak ve sonra kendi ağzına, burnuna veya muhtemelen gözlerine dokunarak covıd-19'u alabilmesi mümkündür, ancak bunun virüsün ana yolu olduğu düşünülmemektedir. ” çoğu zaman, insanlar enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında üretilen solunum damlacıklarıyla koronavirüsü alırlar. 

11. bir kişi hastalandıktan sonra ne kadar süre ile toplum için tehlikelidir?

bu süre kişiden kişiye değişmektedir. bir kişinin izolasyondan ne zaman serbest bırakılabileceğine ilişkin kararlar duruma göre alınır ancak hastalık kontrol ve önleme merkezlerleri, birisinin karantinadan salınmasının ne zaman uygun olduğu konusunda yönergeler yayınlamıştır.

bu yönergelere göre birisinin karantinadan salınması için aşağıdaki gereksinimlerin tümünü karşılaması gerekmektedir.

-hasta, ateş düşürücü ilaçlar kullanmadan ateşsizdir.
-hasta artık öksürük dahil semptomlar göstermiyor.
-hasta, en az 24 saat arayla toplanan en az iki ardışık solunum örneği üzerinde sars cov 2 negatif sonuç alınmıştır.

12. maske kullanmalı mıyım?

eğer sağlıklıysanız, hayır.  koronavirüsünüz varsa veya bir koronavirüs hastasına bakan bir aile üyesiyseniz veya sağlık görevlisiyseniz, bunu yapabilirsiniz. bulaşıcı hastalık uzmanları, koronavirüs bulaşmasına karşı etkili olmayan cerrahi yüz maskeleri ve sadece tıp uzmanları tarafından giyilmesi gereken n95 maskeleri satın almayı durdurmak için sağlıklı halka yalvarıyorlar. korkulan o ki gerçek ihtiyaç sahibi insanlar bu maskelere toplum histerisi nedeniyle ulaşamayacak duruma gelebilir.

13. pandemi ne zaman sona erecek?

kimse tam olarak bilmiyor. başkan donald trump, bu koronavirüsün sıcak yaz aylarında yok olacağını öne sürdüyse de, bilim insanları bunu bilmek için henüz erken olduğunu söylüyor. harvard'ın th chan halk sağlığı okulu'nda bulaşıcı hastalıklar dinamiği merkezi direktörü dr. marc lipsitch'ın bu konudaki görüşü şu “kısa cevap şu ki, daha sıcak, daha nemli havalarda bulaşıcılığın ılımlı düşüşler göstermesini beklesek de bundan henüz emin değiliz”

kişisel görüşüm şu ki aşının bugün bulunması durumunda dahi hastalığın hayatımızdan çıkması en az 18 ay alacaktır.

14. ailemden kimse hasta değil. onlarla bir araya gelebilir miyim?

hiç kimse virüse maruz kalmadığından emin olamaz. bazı koronavirüs taşıyıcılarının hiçbir semptomu yoktur ancak hala bilmeden virüsü bulaştırabilirler. minnesota üniversitesi bulaşıcı hastalık araştırmaları ve politikaları merkezi müdürü michael osterholm “artık asemptomatik bulaşmanın bu virüsün yayılmasında önemli bir rol oynadığını biliyoruz” dedi. asemptomatik enfeksiyonun “kesinlikle böyle bir salgını kontrol etmeyi çok zorlaştıracak bir şekilde besleyebileceğini” açıkça belirtti.

15. satın aldığım ürünleri veya sebze meyveleri dezenfekte etmeli miyim?

bellevue hastane merkezi'nde bulaşıcı hastalık uzmanı olan dr. celine gounder, “konserve veya ambalajlanmış gıdaların dış yüzeylerini silmenizi öneririm” dedi. “sebzelerinizi zaten yıkamalısınız. sabun ve su bunun için yeterli. aldıkalarınızı temizledikten sonra da mutlaka ellerinizi yıkamanızı öneriyoruz."

İtalya'daki Birinden, Abartılı Koronavirüs Haberlerine Cevap Niteliğinde Bir Yazı

Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz'un Koronavirüs Hakkında Sözlük Yazarlarına Verdiği Cevaplar