Yeni Başlayanlar İçin Satranç Oyununun İncelikleri
yeni bir dünyaya adım atmak isteyenlere ışık tutacak rehberdir. her ne kadar 15 yıl önce oynamayı bıraksam da hala ufak tefek pratik teorik bilgi kırıntıları saçabilirim sanırım. vaktiyle turnuvalara katılmış ve tek tük türkiye derecesi almış bir oyuncu olarak, satrancı üniversite sınavına feda etmiştim o zamanlar.
neler kalmış geriye, teorik olarak bakalım
- beyaz doğru oynarsa kazanır, siyahın kazanması için beyazın hata yapması gerekir, siyah da doğru oynarsa berabere biter.
- taş geliştirmek önemlidir, gelişmiş taşınızı rakibin daha az gelişmiş taşı ile değişmeyin. siz bir file daha evvel beş hamle harcamışsanız, rakip kendi filine 2 hamle harcamışsa her ne kadar ikisi de fil olsa da, olağanüstü bir durum yok ise sizin ki daha değerlidir.
- fille at denk değildir, konuma göre birbirlerine üstünlükleri vardır.
- iki fille mat olur ama karşı taraf biliyorsa çok kaşar, iki atla mat ise olmaz isterse iki at sahibi kasparov olsun.
- ters renkli filler oyun sonuna kalırsa oyun büyük ihtimal berabere biter.
- rakibin fili ne renkse taşlarınızı aynı karelerde tutarsanız oyun alanını kısıtlar ve kendinize avantaj kazandırırsınız.
- tempo çok önemlidir, hamlelerinizin sürekli bir şekilde tempolu olması size oyunu kazandırır. satraçta tempo ise hem rakibi tehdit etmek bir hamle yapmasına mecbur bırakmak, hem de bu arada yaptığınız hamle ile taş geliştirmektir. bir taşla iki küstür (sc'de sürekli savunmada kalan oyunu kaybeder misali; aynı mantık sürekli tempoyu rakibe verirseniz kaybedersiniz).
- opozisyon çok önemlidir, özellikle oyun sonlarında opozisyon bilen taş eksiği olmasına rağmen puan koparabilir; eğer bilmiyor ve üstün durumdaysanız nasıl yenemediğinize şaşar kalırsınız (briçteki squeze durumunun benzeridir).
- beyaz sizseniz rakipten önce rok yapın, siyah sizseniz büyük bir tehdit yoksa rakibin rok yaptığı hamlede rok yaparsanız, tempo vermezsiniz.
- teorik olarak büyük rok yanlıştır, olağanüstü bir durum yoksa yapmayın, küçük rok yapın.
- rok tarafının piyonları açılıp savunma dağıtılmaz.
- bir taşınız tehdit altında ise, tempo kapmaya çalışmak tehlikelidir. taş tehditte dursun ben de onun vezirine basayım nasılsa eşitler derseniz (1-1) sıcarsınız. önce taşınızı güvene alın, yoksa rakip bir hamle yapar hem kendini tehditten kurtarır hem sizin ikinci taşınıza başar (2-0), bu durumda bir taşı mecbur vermek durumunda kalırsınız.
- kale alıp at vermek, kalite kazanmaktır (kale üstündür), aynı şekilde değerli taş alıp daha ucuzunu verirseniz buna kalite denir.
- kalite farkı oyun sonunda her zaman kazandırmayabilir.
- rakibin rok attığı tarafa saldırın, rakibin rok attığınız tarafa saldırmasını da engelleyin.
- veziri oyun başında merkeze getirmeyin. risklidir, veziri kaptırmazsanız bile çok tempo kaybedersiniz. yine aynı şekilde oyun başlarında aynı taşla çok hamle taşlarınızı geliştirmenizi engeller.
- savunmanıza yaklaşan bir at gördüğünüzde çatal ihtimallerine bakın, atlar çaktırmadan çok çatal atar.
- piyonu iki çıkarken iyi düşünün, en passant diye bir hamle vardır, rakibin piyonu sizin piyonu tehdit etmese bile yiyebilir.
- şah önünü zart diye açmayın hatta gerekmedikçe hiç açmayın.
- rakibinizi iyi tanıyın. oyun sonu zayıf ise seri ve değişmeli oyuna gidin, yok kombinezonları zayıfsa, mümkün mertebe oyunu sıkıştırın.
- şah çeken bir taştan, daha değerli bir taşınızla dahi korumayın bunun yerine kaçın, hatta tempo kazanıyorsanız bile korumayın (yani hem korur hem şah çekerim vs, yapmayın)
- rok atmadan şahı oynatmayın, becerebiliyorsanız rakip rok atmadan onun şahını oynatıp rokunu bozun.
- hiçbir piyona dokunulmadan 18 hamle oynanırsa oyun berabere biter (64 hamle de olabilir unuttum, 15 yıl geçti oynamayalı).
- açılış öğrenmeye bakın, ama bu yetmez açılışların muhtemel devam yollarını ve devam yollarına muhtemel cevap yollarını öğrenin kitaplardan (herhalde internette de vardır artık, o zamanlar deli gibi kitap bakınırdık).
- satrançta lisanslı oyuncuların güçleri rating ile ölçülür. 2400 üstü grand master'dir dünyada sayısı azdır bunların. satranca altı yaşında başlayarak dokuz yılda ancak 1800 ratinge ulaşmıştım, o yüzden sabırlı olun ilerleme çok yavaş olacaktır ve bir ömür boyu sürecektir tabi devam ederseniz.
not: hiçbir piyona dokunulmadan 50 hamle oynanması gerekiyormuş beraberlik için. ayrıca grand master'lık seviyesi 2400 değil, 2500'müş. düzelttiği için corcolos'a teşekkürler.
