Yanardağ Neden Patlar?
volkanik patlamalar doğal dünyadaki en çarpıcı olaylar arasındadır. volkanlar, ısının dünya yüzeyinin altında hareket etmesi nedeniyle patlar. ısı, gezegenin iç kısmından yüzeyine büyük ölçüde konveksiyonla, yani ısıtılmış bir sıvının hareketiyle ısının aktarılmasıyla aktarılır. bu durumda sıvı, dünya'nın mantosunun ve kabuğunun kısmen erimesiyle oluşan magmadır (erimiş veya kısmen erimiş kaya). magma yükselir ve bu ısı salma sürecinin son adımında volkanlar aracılığıyla yüzeye fışkırır.
volkanların çoğu levha tektoniği aktivitesiyle ilişkilidir. örneğin; japonya, izlanda, endonezya ve diğer birçok yerdeki volkanlar, dünya yüzeyini oluşturan masif katı kayalık levhaların kenarlarında meydana gelir. bir plaka diğerinin altına kaydığında, batan plakanın içinde hapsolmuş su, muazzam bir basınçla dışarı doğru sıkılır ve bu da yakındaki kayaları eritmek için yeterli ısıyı üreterek magmayı oluşturur. magma çevredeki kayalardan daha yüzer olduğundan yükselir ve yüzeye daha yakın odalarda toplanabilir. bir oda doldukça içerideki basınç artabilir. odanın üzerindeki kayanın ağırlığının oluşturduğu aşağı doğru basınç, odanın altındaki kayanın ürettiği yukarıya doğru basınçtan daha az olduğunda, genellikle üstte çatlaklar oluşur. sonunda yukarı doğru basınç, magmayı çatlaklardan ve yüzeydeki deliklerden dışarı iterek lav haline gelebilir. aslında, yanardağ terimi tam olarak böyle bir havalandırma deliğini ifade eder, ancak aynı zamanda havalandırma deliğinin yakınında katılaşmış lav ve volkanik döküntülerin birikmesiyle oluşturulan yeryüzü biçimini de ifade edebilir.
tektonik plaka sınırlarından uzakta, yükselen magmanın kabukta eridiği sıcak noktalarda daha az sayıda volkan meydana gelir. hawaii volkanları sıcak nokta volkanlarının güzel örnekleridir.
İnsanlık Tarihinde Duyulan En Yüksek Sesin Kaynağı Olan Yanardağ: Krakatoa
