Xabi Alonso'nun Futbolculuktan Teknik Direktörlüğe Uzanan Kusursuz Kariyeri
futbolculuk kariyeri
göklerden gelen bir karar gibi her efsane kadronun ortasahasında takımın defansif ameleliğini ve taktiksel yükünü çeken fakat göze batmayan bir gizli kahraman vardır. xabi alonso tam da bu tanıma uyan, futbolculuğu döneminde saha içi zekasına hayran olduğum bir isimdi. -sen david beckham, cristiona ronaldo, zinedine zidane diye yanarsın ama cenazene roy keane, toni kroos, didier deschamps gelir.-
gk iker casillas, dl roberto carlos, dc fernando hierro, d/mc ivan helguera, dr michel salgado, dmc claude makelele, dmc guti, amlc zinedine zidane, amr luis figo, st raul, st orjinal ronaldo. üzerinden 20 yılın üstünde zaman geçmesine rağmen hala unutulmayan, nâmı los galacticos adıyla hala yürüyen efsane real madrid kadrosu. işte xabi alonso, bu şaşalı kadroya kafa tutan, şampiyonluğu sondan bir hafta önce (2002/03, 37. hafta) aldığı mağlubiyetle kaçıran mütevazi real sociedad kadrosunun (her ne kadar başarı ofansif topçular olduğu için valeri karpin-darko kovacevic-nihat kahveci üçlüsüne yazılsa da) kilit ismi, gizli beyniydi.
tarihin en iyi şampiyonlar ligi finali sonunda istanbul'da kupa kaldıran liverpool fc kadrosunun da (her ne kadar o günlerin başarısı kaptan steven gerrard'a yazılsa da) gizli kahramanıydı. ligde şampiyonluk kovalan bir takım olarak bıraktığı* liverpool fc, yokluğunda dağıldı, yıllarca ilk 6'ya bile giremeyen ezik bir takıma dönüştü.
dipnot: steven gerrard verdiği röportajlarda liverpool'un çöküşünün xabi alonso'nun takımdan satılmasıyla gerçekleştiğini söyledi durdu. beraber oynadığı en iyi partnerinin xabi alonso olduğunu birçok kez dile getirdi.-
xabi alonso 2008-2012 arası 2 avrupa, 1 dünya kupası şampiyonluğu elde edip dünya futbolunu domine eden ispanya milli takımının da (iker casillas, sergio ramos, carles puyol, gerard pique, xavi ve andres iniesta'nın ardında) gizli kahramanıydı.
bu kez real madrid'le şampiyonlar ligi kupası kaldırırken de (cristiano ronaldo, gareth bale, karim benzema süper üçlüsünün gölgesinde) gizli kahramandı.
dipnot: gerçi luka modric reis ve benzema'nın öneminin anlaşılması için de başarıyı paylaşmaya hiç niyeti olmayan cr7 narsistinin takımdan ayrılması gerekti.
xabi real madrid sonrasında (özellikle son 30 yılda) her daim dünyanın en büyük 3-4 kulübünden biri olan bayern münih'te 36 yaşına kadar as topçu oldu ve kupalar kaldırdı. son olarak arkasında nefis bir kariyer bırakarak, abd'lerde tatil yapmadan, katar'da-arap emirlikleri'nde-suudi arabistan'da para peşinde bedevi t.şşağı öpmeden zirvede futbolu bıraktı.
teknik direktörlük: bayer leverkusen
xabi alonso'nun ileriki yıllarda teknik direktör olarak patlama yapacağı kulüp (2023/24, bu sezon - yaş 42) bayer 04 leverkusen oldu. leverkusen, isminin ortasındaki 04 rakamından da anlaşılabileceği gibi 1904 yılında kurulmasına rağmen yerel ligde 31 yıl önce elde ettiği almanya kupası dışında (1992/93) hiçbir nane elde edememiş bir kulüptü. -avrupa'da ise 36 yıl önce bir kere (1987/88) uefa kupası kaldırmışlıkları var.-
1999/2000 sezonunda christoph daum yönetiminde son haftaya 3 puan önde girmelerine rağmen, spvgg unterhaching adlı hayattan hiçbir beklentisi olmayan amaçsız bir takıma yenilip şampiyonluğu averajla bayern münih'e hediye etmişlerdi.
2001/02 sezonunda klaus toppmöller yönetiminde dc lucio, mc michael ballack, mc ze roberto'lu, amc yıldıray baştürk'lü kadrolarıyla yarıştıkları kupalarda son düzlüğü görerek efsane olmaya çok yaklaşmış, 11 gün içinde tümünü (şampiyonlar ligi, bundesliga, dfb-porkal) kaybederek loser'lık ödül gecesinde 12 dalda oscar almışlardır.
o sezon son düzlükte baskıyı kaldıramayan gerzeğin oğulları (2001/02) ilk önce ligin bitimine 3 hafta kala 5 puan önde olmalarına rağmen werder bremen ve 1. fc nürnberg gibi kendi kalifiyelerinde olmayan ekiplere yenilerek tarihlerindeki ilk olası bundesliga şampiyonluğundan oldular.
hemen sonrasında (ligi 5. bitiren) schalke 04'e finalde 4-2 yenilip almanya federasyon kupasını rakiplerine hediye ettiler.
son olarak da kel zinedine zidane'ın (benim gibi kendisini ekranda izleyenlere çığlık attıran) şahane volesiyle şampiyonlar ligi kupasını finalde kaybettiler.
90'lar öncesine bu denli hakim değilim, dolayısıyla tüm zamanlar için mi bilemem ancak 2001/02 leverkusen kadrosunun 'tarih yazmaya bu kadar yaklaşıp hiçbir nane kazanamama' dalında son 30-35 yılın (1990-2024) en başarılı takımı (!) olduğu nettir.
sonrasında artık klasik olmuş bir 'bayern münih şerefsizliği' olarak kendilerinden daha güçlü hal alan rakiplerinin en iyi oyuncularını topladılar ve yerel rekabette en büyük rakiplerinin canına ot tıkadılar. en iyi 3 oyuncusunu (michael ballack, ze roberto, daha sonra lucio) rakibe kaptıran leverkusen bittabi dağıldı. -bu herifler bunu en son, şampiyon (bkz: jürgen klopp/@ceyar i kim vurdu) dortmund'unun en önemli yıldızları mario götze ve robert lewandowski'yi çalarak yapmış, gözlük reisin fişek takımını da havaya uçurmuşlardı.-
kulüp 1996/97 --> 2001/02 arası zirveyi zorlayan bir ilk 3 takımıydı. sonrasında çoğunlukla üst sıralama takımı olarak yollarına devam etselerde 'bundesliga ilk 4 takımı' sıfatını almaları yıllar aldı. -son 15 sezonda (2009/10 --> 2023/24) bunu 10 kez başardılar.-
--- leverkusen - xabi alonso birlikteliği ---
------- 2022/23 9. hafta --> 2023/24 -------
geçtiğimiz sezon kötü gidişat sonrasında leverkusen yönetimi 9. haftada (2022/23) başa xabi alonso'yu getirdi ve bayer leverkusen'in yerel ligde sportif başarı nedir bilmediği 120 yıllık makus talihi değişti.
kendisinden önce gerardo seoane salağı 8 haftada tek galibiyet çıkartmış, anca 5 puan toplayıp leverkusen'i ligin diplerine (16/18) mıhlamıştı. kulüp takımın başına 2-3 yıllık real sociedad b takımı hocalığı cv'li reputasyonsuz hoca xabi alonso'yu getirdi. sonrasında meşhur xabi alonso 3-4-2-1'inin ilk versiyonu ile takımı şaha kalktı ve leverkusen ligi sıkı bir performansla 6. bitirdi.
rafa benitez (lpool), jose mourinho (r madrid), carlo ancelotti (r madrid), pep guardiola (b münih) gibi zamanının en iyi teknik direktörlerinin mentörlüğü altında futbolu öğrenen xabi alonso'nun şahane bir hoca olup çıkmasına şaşmamalı. oynadığı takımların taktiksel yükünü çeken ve her hocasından bir şeyler kapan ispanyol topçu, teknik direktörlük zamanında kendi taktik formülünü oluşturdu.
taktiksel konularda yazmayı çok sıkıcı buluyorum. buraya yazmak tutkum olduğundan ve zevk almak için yazdığımdan, genellikle taktik mevzusuna pek bulaşmıyorum. ancak xabi alonso'nun taktiğinin dünya futbolu adına yenilikçi olduğundan, yazmaktan hoşlanmasam da kendime (artı ekran başındaki 80 milyona ve 12.000 küsur yıllık uygarlık tarihine) not bırakma adına hakkında yüzeysel bir şeyler karalayayım.
- ilk görünüş olarak xabi alonso'nun 3 stoper, 2 ofansif bekli 3-4-2-1 dizilimini benimsediğini görüyoruz, lakin ki öyle değildir. ispanyol reis oyuncularını maç içinde öyle bir kullanıyor ki takım habire formasyon değiştiriyor.
- top rakipteyken defans bloklarını iyice daraltan bir 5-2-2-1'e bürünüyorlar.
dipnot: pep de 1 buçuk yıldır defansif anlamda bu boşluksuz bloklar kafasında. geçtiğimiz kış 3-2-2-2-1'ine geçerken xabi alonso'dan etkilenip kendi sistemini modifiye ettiği aşikar.
- üstüne rakibe (formasyonlar çok farklı da olsa) jürgen klopp gegenpress'i stili baskı yapıyorlar.
dipnot: gegenpress, sonrasında birçok hoca tarafından kullanılsa da klopp'un dortmund'dan beri alameti farikası oldu.
- hücuma kalkarken ise beklerin ileri çıkmasıyla beraber 3-2-4-1 gibi bir dizilime geçiyorlar.
xabi alonso'nun pep guardiola stili kısa pas ve topa sahip olma üstüne kurulu bir sistemi var. ancak bekleri kullanma konusunda xabi alonso takımına güzel bir dokunuş yapmış. sağ kanatta frimpong hücuma fırladığında sol kanat bek grimaldo götüm götüm defansa dönmekte, aynı şeyi sol kanat ataklarında da (sağ beki geri çekerek) gerçekleştiriyorlar. anlayacağınız xabi asimetriyi simetri bellemiş, tahmin edilmezliğin gücünü de kullanan bol megamiks taktikli yenilikçi bir hoca. -brighton'lı roberto de zerbi de ara ara asimetrik takılmakta.-
kulüpteki bu taktiksel devrimin ardından xabi alonso bu yaz (2023/24) takımın başında olduğu ilk hazırlık ve yaz transfer dönemini geçirdi. rakipleri bayern münih aynı yaz avrupa'da bir oyuncuya ödenen 2. en yüksek maaşı bağlayarak bonservisi 100m €'luk harry kane transferiyle ortalığı yıktı. xabi alonso reis ise bugüne kadar hak ettiği saygıyı görmemiş d/ml alejandro grimaldo (28 - benfica - bedelsiz), dmc granit xhaka (31 - arsenal - 15m €) gibi isimlerin yanında amc jonas hofmann (31 - 10m €), victor boniface (23 - union saint-gilloise - 20.5m €) gibi düşük reputasyonlu isimleri kadroya kattı. sonuç olarak yaptığı nokta transferlerle mütevazi kulübünü uçuşa geçirdi ve son 11 yılın bundesliga şampiyonu (!) dünya devi bayern münih'e diz çöktürdü.
leverkusen öyle bir makine oldu ki ligin bitimine 8 hafta kala henüz mağlubiyet yüzü görmedi! oynanan 26 lig maçından 22 galibiyetle çıkmaları yetmediği gibi en yakın rakipleri bayern münih'i 3-0'lık net skorla duman ettiler. neredeyse nisan ayındayız, inanması güç ama leverkusen oynadığı hiçbir kulvarda henüz yenilgi yüzü görmedi ve ligin açık ara en az gol yiyen kulübünün şu an için yenilmezlik serisi 38! -freiburg maçına kadar, data sezon sonu güncellenecek.-
xabi alonso'nun gelecek sene (2024/25) çalıştıracağı takım adayları
geçtiğimiz sezon (2022/23) yılların ezik takımı arsenal'i şampiyonluk yarışına sokan mikel arteta (arsenal) ve brighton'a getirdiği taktiksel anlayışıyla dikkatleri üstüne çeken roberto de zerbi'nin (brighton) adlarını elit hocalar arasına yazdırdığı yıldı. bu sezon ise (2023/24) dünya futbolunda bu sıfat, yarattığı sistem ve elde ettiği başarıyla xabi alonso'ya ait oldu.
futbolculuk zamanında formalarını giyip başarıdan başarıya koştuğu 3 dev kulübün 2+1'i gelecek sezon (2023/24) teknik direktör değişikliğine gidiyor. bu takımlardan ikisinin gelecek sezon planlamasındaki ana hedefi xabi alonso'yu kadrolarının başına geçirmek:
1) pezevenk bayern münih yönetimi ne zaman dişli bir rakip türese yukarıda bir yerlerde bahsettiğim gibi tipik 'yıldızlarını sök, rakip takımı çökert' desturuyla 11 yıl üst üste şampiyon olduğu bundesliga'da rekabete ot tıkıyordu. günümüzde de bu şerefsizlik politikasından ödün vermiyorlar ve bugünlerde hunharca xabi alonso'ya sardılar.
2) xabi alonso'nun alman devi yerine (mental yorgunluktan menajerliğe ara verdiğini açıklayan) jürgen klopp reisin liverpool fc'sine geçmesini gönülden isterim zira premier ligde de çoklu rekabetin devam etmesi adına xabi alonso'nun lige teşrif etmesi çok önemli. hem dünya futbolunun yaşlı don carlo (64) hariç tüm sükse hocaları (pep guardiola, jürgen klopp, mikel arteta, roberto de zerbi) hali hazırda aslanlar arenası premier ligde bulunuyor. kendisinin de yeri en iyilerin sofrası olduğundan adadaki yuvası liverpool kendisi için biçilmiş kaftan duruyor.
3) bir de (don carlo ancelotti'nin kontratı bir yıl daha uzatılmasına rağmen) real madrid ihtimali var olabilir ki bunun muhtemel nedeni çeyrek finalde son şampiyon man city'yle eşleşen ekibin kupaya erken vedası olabilir. bu takımı şirket ceo'ları değil, florentino perez ağa (77) yönetiyor; dolayısıyla şimdiden kimse de ihtimal gerçekleşemez diyemez.
-
yükselişteki genç teknik adamı (42) eyyorlamam bu kadar, bir galaksiler üstü elit futbol insanı incelemesinin daha sonuna geldim. futbolculuğunun hastası olduğum xabi alonso'ya parlak olacağı aşikar olacakmış gibi gözüken teknik direktörlük kariyerinde başarılar, buraya kadar okuyan futbolseverlere huzurlu günler dilerim.
2023/24 sezon sonu güncellemesi
ispanyol hoca bundesliga'yı namağlup bir şekilde bitirip tarihe geçti. üstüne geçmişinde başarı görmemiş leverkusen kulübüne almanya federasyon kupasını da kazandırdı. ancak uefa kupasını finalde atalanta'ya kaybettiler ve tüm futbolseverlerin arzuladığı 'bir sezonda tüm kulvarda namağlup takım' fantezisini gerçekleştiremediler.
