Uzay Derinliklerinin En Bilinmeyenlerinden Kara Deliklerin Fotoğrafı Nasıl Çekiliyor?

cevap: çekilmiyor.

içinde kara delik olduğunu düşündüğümüz, hattâ bildiğimiz fotoğraflar çekiyoruz. 

meselâ şu görüntüde kara delik var. 

bu görüntüde kara delik var. 

meselâ bu andromeda'dan bi' fotoğraf ve burada da kara delik var. 

örneğin şu gibi olaylar, 

parlamalar, enerji değişiklikleri bize orada bir kara delik olduğu bilgisini veriyor veya yıllar içinde galaksileri, ve hâliyle merkezlerindeki kara delikleri daha net görebiliyoruz. 

ama 195 bin yıllık geçmişimizde kara delik fotoğrafı çekmedik. 

yani bu, 

bu, 

bu, 

bu ve diğerleri illüstrasyon.

tam da burada kara delik fotoğrafı çekmekten beklentimizin ne olduğunu açıklamam gerek. sonuçta adı üstünde siyah, karanlık bir boşluk ve boşluğun fotoğrafı çekilemez. çekilmek istenen kara deliğin etrafında mükemmel bir daire oluşturmuş hâlde dönen toz ve gaz. eğer insan soyu olarak bunu başarabilirsek einstein'ın genel izafiyet teorisi'nin bir kısmı kanıtlanmış olacak. eğer toz ve gaz mükemmel bir daire şeklinde olmazsa teoriyi tekrar gözden geçirmemiz gerekecek.

kara delik fotoğrafı çekme çalışmaları yıllardır süren bir serüven ve bu çalışmalara en yakınımızdaki kara deliği, yani içinde bulunduğumuz samanyolu galaksisi'nin merkezinde yer alan sagittarius a'yi fotoğraflamaya çalışarak başladık. 

uzun süre kara deliği fotoğraflayamamamızın, hattâ kara delikler hakkında net bilgiler elde edemeyişimizin sebebi aslında kara delik fotoğrafı çekmenin biraz "imkânsız" olması. öyle ki, sagittarius a, 26 bin ışık yılı uzaklıkta. ve kendisi bu mesafeden dünya üzerinde yaşayan canlılar için ay'daki bir portakal kadar büyük. kütle olarak 4 milyon güneş'in kütlesine sahip olan sagittarius a, çok büyük bir kütleye sahip olsa da diğer kara deliklerle karşılaştırınca oldukça küçük ve olay ufkunun genişliği yalnızca 50 mikro ark saniye (uzunluk/açı birimi, bir derecenin 3600’de 1’i) gibi görünüyor.

26.000 ışık yılı uzaklıktaki bu siyah noktayı görüntülemek pek kolay olmayacak. dahası sagittarius a görüşümüzden gizleniyor. bunun sebeplerinden biri ironik şekilde tam da fotoğraflamak istediğimiz gaz ve toz bulutu. diğer bir sebepse belirlemek istediğimiz ışık yayan madde çoğu dalga boyu için geçirgen değil. kara deliğin olay ufkundan kaçıp dünya'dan gözlemlenebilecek yalnızca birkaç ışık dalga boyu var.

sgr a'yi fotoğraflaması beklenen projenin adı event horizon telescope. eht, güney kutbu'ndan hawaii'ye kadar farklı boylardaki teleskop ve 9 ayrı teleskop ağını birbirine bağlayıp, bunları tek bir büyük teleskop gibi kullanarak, dünya'dan elde edebileceğimiz en yüksek açısal çözünürlüğü sağlamak için, çok uzun bazal girişimölçüm (very-long-baseline interferometry) olarak bilinen bir teknikle verileri kaydediyor ve tüm bu verileri bir süper bilgisayarda birleştirerek tek bir görüntü oluşturmayı amaçlıyor. 

dünya'yı tüm kıtalardaki teleskopları birleştirerek dev bir teleskop hâline getirerek sgr a'yi minimum bulanıklıkla görmemizi sağlaması umulan bu projenin bize verdiği tarih 2017 sonu, 2018 başı. 

o zamana kadar şu şahanelerle idare etmemiz gerekecek;