Türkiye'de Uygulanan Çince Etiketli BioNTech Aşıları Tam Olarak Neyin Nesi?
söz konusu aşılar biontech tarafından almanya'da üretilen ve diğerlerinden farklı olmayan aşılardır. bu aşılar çin için üretilmiştir ancak hiç bir zaman çin'e teslim edilmemiştir. ilgili görsellerden bu aşıların tayvan'da kullanılan biontech aşıları ile aynı etikete sahip olduğunu görebilirsiniz. kaynak
peki bu aşılar neden türkiye'ye transfer edildi?
biontech aşı üretime başlamadan önce iki küresel ortakla işbirliğine gitti. bu ortaklardan biri pfizer, diğeri ise fosun pharma. yapılan anlaşmalar neticesinde, pfizer ve biontech, küresel aşı tedarik ve üretimini sağlayacaktı. bunun tek istisnası olarak, çin, hong kong, makao ve tayvan'da kullanılacak aşılar biontech ve fosun pharma ortaklığı ile çin'de üretilecekti.
ancak, fosun pharma tarafından üretilmesi planlanan aşılar, çin hükümetinin fosun'a bir türlü izin vermemesi ve aşıyı onaylamaması neticesinde üretime başlayamadı. ancak biontech, birkaç ay içinde onay alabilmeyi umuyordu. bu nedenle aşılar, teslimatın gecikmemesi için biontech'in almanya tesislerinde üretilmeye başlandı. bu tesislerde üretime başlanılan aşılar, basitleştirilmiş çince karakterler ve shangai fosun markası ile etiketlendi. dolayısıyla flakonlar üzerinde pfizer markası yer almadı.
bir diğer tarafta ise biontech, çin'in baskıları neticesinde tayvan'a aşı sevkiyatını geciktirdi. çin bu iddiaları reddederken, tayvan hükümeti bu gelişmelerin ardından ülkenin önemli üreticileri foxconn ve tsmc'yi lobicilik yapmak için yetkilendirdi. bu girişimlerin ardından anlaşma sağlandı ve tayvan 2 eylül'de çin anakarası için almanya'da üretilen ilk biontech dozlarına erişti. flakonlar üzerinde basitleştirilmiş çince karakterler yer alması tayvan içerisinde de rahatsızlık yarattı.
reuters, 26 ağustos'ta yaptığı haberde, onay alınamaması neticesinde, çin için üretilen bu aşıların tayvan ile adı açıklanmayan bir avrupa ülkesine yönlendirileceğini aktardı.
birkaç gündür, sosyal medyada aşı olmak isteyen vatandaşlar, hastaneye gittiklerinde söz konusu flakonları görüyor ve doğal olarak yapılan aşıların biontech olmadığını düşünüyor. sosyal medyada ise bu aşıların sinovac veya çin tarafından denenen başka bir aşı olduğu ile ilgili spekülasyonlar yapılıyor. bu nedenle birçok vatandaş aşı olmayı reddediyor ve dozlarını geciktirerek risk altına giriyor.
sosyal medyada yayılan fotoğraf
bu haberlerden sonra fatih altaylı bu etikete sahip aşılara dair iddiaları gündeme getiriyor ve bir sağlık bakanlığı yetkilisine bu iddiaları soruyor.
bakanlık danışmanı söz konusu iddiaları şöyle yanıtlıyor:
"söz konusu flakonlar biontech firmasının bir uzakdoğu ülkesi için ürettiği aşılara ait. aşıların henüz bollaşmadığı dönemde biontech firmasından tedariki hızlı arttırmasını talep etmiştik. onlar da ellerinde uzakdoğu için ürettikleri aşılar olduğunu, bu partiyi türkiye’ye yönlendirebileceklerini ancak üzerindeki etiketleri değiştirmelerinin mümkün olmadığını ifade ettiler. etiketlerin türkiye’de değişmesi ise -80 derecelik soğuk zincirin bozulmasına neden olurdu. bu nedenle etiket değişimi tercih edilmedi. neticede bu aşılar biontech firmasının almanya’da ürettiği aşılardır. ayrıca aşıların temini sırasında ilgili uzakdoğu ülkesinin de rızası alınarak bu işlem gerçekleştirildi.”
yani tüm bu olay örgüsünü özetlersek
söz konusu aşılar biontech tarafından almanya'da çin için üretilmiş ve -etiket dışında- diğer aşılardan hiçbir farkı olmayan aşılardır. bu aşıları güvenle ve aklınızda hiçbir şüphe kalmayacak şekilde olabilirsiniz.
etiketi türkçe'ye çevirdiğinizde, yeni koronavirüs, covid-19 mrna aşısı, şişe başına 0.45 ml, 0.3 ml/doz ve en alt satırda da, seyreltme tarihi alanının olduğunu ve doz miktarlarına da baktığınızda biontech aşısı ile birebir aynı olduğunu görebilirsiniz.
sağlık bakanlığı, birçok olayda olduğu gibi bu olayda da yeterince şeffaf olmadığı ve halen ısrarla halka net şekilde bilgi vermediği için doğrudan kendisi aşılama sürecini riske atıyor ve güvensizlik yaratıyor. oluşan bu bilgi kirliliği yüzünden birçok kişi rapel dozları olmayı erteliyor veya vazgeçiyor.
Rapel: Aşının tutması için doz yenilemesi.
ülkemizin sözde basını ise bu yazıda yer aldığınca bile araştırma yapmak yeteneğine haiz olmadığı ve flakon üzerinde yer alan çince etiketi dahi çevirmek zahmetine girmediği için, ortaya anlamsız sorular atmaktan ve twitter'da yer alan spekülasyonları haberleştirmekten ötesini beceremiyor.